Both ENDS

En
Nl
Zoeken
Blog / 8 juni 2012

Het boerenleven stimuleren - “Eigen tomaten smaken echt zoeter”

Het boerenleven stimuleren - “Eigen tomaten smaken echt zoeter”

 

"Mijn vader was 103 jaar oud, toen hij vorig jaar overleed. Hij leefde op het platteland, at zijn eigen gezonde groente en fruit, dronk het alkaline water uit een stromende beek. Ik weet het, het is een ideale situatie die lang niet overal bestaat, maar ik zeg het omdat het platteland, mits er voldoende voorzieningen zijn, een plek is waar we lang en gelukkig kunnen leven."

 

Doen wat je zegt. Zenaida (Zen) Delica Willison is zo iemand. Dit jaar gaat ze met pensioen bij UNDP, de ontwikkelingsorganisatie van de VN. Daarna hoopt de Filipijnse samen met haar man, werkzaam bij dezelfde organisatie, op 100 kilometer van miljoenenstad Manilla een demonstratieboerderij voor biologische landbouw te beginnen. De grond (5 hectare) is al hun bezit. "Ik heb het geluk dat mijn man en ik er hetzelfde over denken." Er staat al een leefstijlcentrum voor de promotie van een gezonde levensstijl, waaronder het vegetarisme, het Talumpok Lifestyle Center. De begane grond is geschikt voor lezingen, workshops en het gezamenlijk nuttigen van maaltijden. Op de eerste verdieping zijn de slaapkamers. Op het terrein staat ook een kerk. "In 1986 onderging mijn leven een radicale verandering toen ik Zevende-dags Adventist werd. Ik beschouw dat als het beste dat me ooit is overkomen."

Er moet een wervende kracht uitgaan van het project. Delica Willison en haar man willen stedelingen laten zien dat het leven buiten de stad zijn charmes heeft en een wenkend perspectief is. "De manier waarop je leeft, is een voorbeeld voor anderen. Er is nooit een garantie dat wat je doet effect heeft, maar in je leven moet je doen wat binnen je vermogen ligt."

 

De naam van het nieuwe project is NEWSTART. De N staat voor voeding (nutrition). Delica Willison: "Je moet het goede voedsel in de juiste hoeveelheden op het juiste tijdstip eten. We gaan mensen leren hoe ze goed koken, met de goede bestanddelen." De E staat voor lichamelijke oefening (exercise). "We moeten veel bewegen, wandelen, fietsen, actief zijn. Zelfs op het platteland zijn mensen niet meer gewend ver te lopen, naar werk of school: ze gebruiken bromfietsen en motoren." De W van water benadrukt dat het belangrijk is "veel puur alkalisch water te drinken dat verzuring van het lichaam tegengaat. Minstens acht glazen per dag." De S, van zonlicht (sunshine): een bron van vitamine D. De T van geloof (trust) in God behoeft volgens Willison geen toelichting. En ook de R van rust spreekt voor zich: we hebben minstens acht uur slaap per dag nodig, vindt Delica Willison, en een hele dag rust in de week. De laatste T staat voor matigheid (temperance). "Gebruik niets dat slecht is voor je lichaam, zoals alcohol, tabak of drugs, en overdrijf ook niet de goede dingen."

 

De boerderij is nog niet helemaal in bedrijf. "We zijn wel bezig bomen te planten. Fruitbomen als mango's, kokos, bananen, avocado, papaya en tamarinde. Maar ook mahonie en nara. Ook zijn er moestuinen" Er komen al veel mensen kijken, met name stedelingen uit Manilla en Batangas. "Ze komen er graag, om even weg te zijn van de vervuilde stad, om zich te laven aan het plattelandsleven." Als het stel zich hier heeft gevestigd, kunnen de mensen meedoen aan seminars, lezingen bijwonen, of genieten van de bonsai-tuin van mijn broer of zijn vijver met koikarpers. Je kunt er je tent neerzetten. Gasten hoeven niet te betalen, maar de meeste doneren geld voor de schoonmaak. Na hun verblijf gaan ze terug naar het gemak van de stad. Want er zijn maar weinig mensen die hun handen vies willen maken. Boeren is ook niet gemakkelijk, weet ik uit eigen ervaring. Mensen krijgen van jongs af aan te horen dat ze goed hun best moeten doen op school, goed moeten studeren, zodat ze daarna een luxueus leven kunnen leiden in Amerika of Europa, waar ze verpleegster of zo worden. Dat is de mentaliteit waarin hele generaties opgroeien: er is hoop in het Westen. Waarom zouden ze dan leren groente en fruit te telen?"

Om mensen zo ver te krijgen dat ze het leven op het land weer zien als iets waardevols is een geïntegreerde aanpak nodig, zegt Delica Willison. "Al op school moeten jongeren leren hoe je tomaten plant. In de schooltuinen. Niet vanwege het diploma, maar om dat werk te gaan waarderen. Kinderen moeten ervaren hoe het is de vruchten van je eigen arbeid te proeven. Of het nou inbeelding is of echt: die smaken echt zoeter!"


De demonstratieboerderij en het leefstijlcentrum sluiten naadloos aan bij haar grote wens: de revitalisering van de landbouw en de herwaardering voor het platteland. "Mijn perspectief is altijd de lokale gemeenschap geweest."

 

Onze dromen dromen

Als jonge studente raakte Delica Willison begin jaren zeventig betrokken bij de oppositie tegen de toenmalige Filipijnse president en dictator Ferdinand Marcos en zijn vrouw Imelda. Ze werd opgepakt en belandde met haar dochtertje van twee jaar in de gevangenis. Ze zat lang vast. "Maar we moeten onze dromen dromen en bereid zijn er de prijs voor te betalen om ze waarheid te laten worden." Na 801 dagen in de gevangenis werd ze vrijgelaten, mede dankzij internationale druk van Amnesty International.

 

Delica Willison studeerde verpleegkunde, sociologie, bedrijfskunde en gezondheidszorg in de Filipijnen en ontwikkelingspraktijk in Engeland. Ze geldt als een specialist op het gebied van rampen en het verminderen van risico's daarop, en heeft een indrukwekkende staat van dienst. "Iets wordt pas een ramp als mensen er niet tegenop zijn gewassen. Bijvoorbeeld omdat ze totaal onvoorbereid zijn. Dat geldt voor natuurrampen als tyfoons, maar ook voor rampen die door mensen worden veroorzaakt. Het is mijn werk om regeringen, organisaties en mensen hierop te wijzen." Sinds 2005 doet ze dat vanuit Bangkok, waar ze voor UNDP werkt als adviseur op het gebied van risicovermindering bij rampen.

 

Ze vindt het 'best lastig' om haar ideaal onder woorden te brengen, "want er zijn zoveel problemen die er om schreeuwen allemaal tegelijk aangepakt te worden. Zoals corruptie, werkloosheid, de lage productiviteit. Maar als ik ergens zou moeten beginnen, is dat op het platteland. Ik wil het boeren opnieuw stimuleren."

 

Die wens komt onmiskenbaar voort uit haar afkeer van megasteden in Azië. "Bijna alle steden zijn hier vreselijk verstopt. En er heerst een totaal gebrek aan discipline. Niet alleen het verkeer is een stinkende puinhoop, je kunt ook niet over de stoep lopen, dus bewegen, door de manier waarop winkels, restaurants en werkplaatsen hun waren er aanprijzen of uitventen. We zijn zo ongezond door onze levensstijl, die wordt bevorderd door het stadsleven. Als je het platteland ontwikkelt, kun je mensen aanmoedigen daar te gaan wonen."

 

Magneet

De economische mogelijkheden van steden werken als een magneet op plattelandbewoners, voor wie de economische mogelijkheden daadwerkelijk "heel klein" zijn en de kans op verbetering praktisch nihil. "Het is inderdaad moeilijk om boer te zijn. Boeren trekken naar de stad en komen meestal terecht in de uitdijende informele sector. Daar krijgen ze problemen met huisvesting, gezondheid, veiligheid. Als er dan iets onverwachts gebeurt in hun leven, als ze een tegenslag krijgen, kan dat al gauw uitgroeien tot een persoonlijke ramp. Want ze hebben niks en niemand om op terug te vallen. Op het platteland kunnen ze ten minste nog hun eigen voedsel verbouwen."


Gemakkelijk zal het niet zijn om boeren te overtuigen op het platteland te blijven, of om voormalige boeren te stimuleren terug te keren naar het platteland, waar veel gewapende conflicten zijn. "Militarisering heeft een negatief effect op lokale boeren, die zijn onderworpen aan allerlei beperkingen. Daar komen de toenemende kosten voor agrarische inputs bij, zoals kunstmest en landbouwmachines, en de moeilijkheden om krediet tegen lage rente te krijgen. Dus een oproep om terug te gaan naar het platteland, moet samengaan met prikkels. Zoals het stimuleren van biologische landbouw, een goede gezondheidszorg op poten zetten, de afzet van landbouwproducten organiseren. Dat moet je allemaal tegelijk doen."

 

De stad trekt niet voor niks: er zijn meer economische mogelijkheden, kinderen hebben betere vooruitzichten op goed onderwijs. "Dat is waar. Vandaar dat je er niet bent met alleen te zeggen dat mensen terug naar het platteland 'moeten'. Het onderwijs op het platteland moet naar een veel hoger niveau, onder meer door leraren goede salarissen te betalen. Dan trek je betere onderwijzers aan dan nu. Nu gaan de beste naar de stad, omdat ze daar meer kunnen verdienen, en de slechte blijven achter. Minstens zo belangrijk is een goed gezondheidssysteem. Op het platteland zijn nu geen doktoren, zelfs geen vroedvrouwen." Die gezondheidszorg hoeft helemaal niet duur te zijn. "In de steden draait gezondheidszorg om ziekenhuizen en dure medicijnen. Maar op het platteland is zo veel kennis over traditionele geneeskunde, over geneeskrachtige kruiden."

 

Voor elke regio zijn specifieke instrumenten en maatregelen nodig. Een vissersgemeenschap is anders dan een boerendorp in de bergen. "Als je weet dat een bepaalde gemeenschap geen rijst of graan kan produceren, maar wel goed is in het maken van bijzonder handwerk, moet je dat ondersteunen. Elke gemeenschap produceert datgene wat het beste bij die gemeenschap past. Zorg er voor dat gemeenschappen hun producten aan elkaar kunnen verkopen, zodat ze optimaal van elkaar kunnen profiteren. Daarvoor is een vervoer- en transportsysteem nodig. Ik zeg niet dat dit dé oplossing is, maar het is een hoopvolle richting."

 

Wat Delica Willison betreft blijven steden centra van het culturele en intellectuele leven. "Er zullen ook altijd mensen naar steden trekken. Die ontwikkeling wil ik niet stoppen. Wel wil ik een gebalanceerde benadering van stad en platteland. Als je veerkrachtige steden promoot, moet je ook een veerkrachtig platteland promoten. Het zelfde geldt voor veiligheid, gezondheidszorg, educatie, toerisme: verdeel de middelen eerlijk over het land. Ik pleit er niet voor om ontwikkelde gebieden minder te ontwikkelen. Maar laten we stoppen met het eenzijdig pompen van geld en ontwikkeling in al ontwikkelde gebieden. Ik wil een scheve ontwikkeling corrigeren."

 

Verpleegkundige wordt rampendeskundige

Zenaida Delica Willison (1950) kreeg het zorgen voor anderen met de paplepel ingegeven. Haar vader was in hun dorp een traditionele en ongeschoolde kruidendokter en genas mensen gratis met simpele middelen als boomschors, bladeren, water en hitte. Ook de jonge Zenaida wilde dokter worden, maar dat vonden haar ouders geen goed idee. In plaats daarvan besloot ze verpleegkundige te worden. Na twee jaar stapte ze over op bedrijfskunde, aan het lyceum van Batangas. Daar raakte ze, zoals zo velen van haar generatie, betrokken bij protesten tegen de dictatuur van president Ferdinand Marcos en zijn vrouw Imelda. Ze verhuisde naar Manilla. Na vier jaar oppositionele acties werd ze in 1974 gearresteerd en samen met haar dochtertje opgesloten. Delica Willison studeerde in de Filipijnen en Engeland. Ze houdt zich al haar hele arbeidzame leven bezig met het verkleinen van de risico's bij rampen. Ook is ze consultant voor veel organisaties. Haar inmiddels volwassen dochter werkt in dezelfde sector.


Lees meer over dit onderwerp