Rio+20: een verhaaltje over konijnen en koplampen

Als we naar de inhoud kijken, dan springen de tranen in de ogen. In tegenstelling tot de Rio-verklaring van 1992, is deze tekst lang en wollig. Hij spreekt vaak van herkenning van problemen en is vol van herbevestigingen van eerder gemaakte afspraken. Dat klinkt goed, maar helaas missen urgentie, doelen, verplichtingen en stappenplannen. Het is oude wijn in nieuwe zakken. En dat terwijl er zoveel mensen te weinig gevarieerd eten hebben, rechten van kleine boeren, vissers, bosbewoners niet gerespecteerd worden, de natuur achteruit holt en het financieel systeem met pleisters bij elkaar gehouden wordt.

Wanneer we vervolgens door onze oogharen naar deze Toekomst Die We Willen kijken, dan zien we geen toekomstige wereld, maar bange politieke leiders die als konijnen in de koplampen van auto's staren en stil blijven zitten in afwachting van het onvermijdelijke. De urgentie voor verandering, voor nieuwe strategieën, voor een paradigmaverandering wordt niet gezien, het blijft business as usual.

Maar als we heel goed kijken, zien we toch een paar lichtpuntjes in de overblijfselen. Het recht op voedsel en het recht op water zijn opgenomen. Dit is prettig voor iedereen die zich hard maakt voor de rechtenbenadering, waaronder de partners van Both ENDS. Een ander lichtpuntje is dat - geheel terecht - de Committee on World Food Security (CFS) als voorbeeld voor participatie binnen de VN wordt genoemd. Bovendien krijgt de vrucht van het werk van de CFS, de Voluntary Guidelines on the Responsible Governance of Tenure of Land, Fisheries and Forests in the Context of National Food Security (een saaie naam voor een hele mooie en belangrijke tekst) expliciete erkenning. En deze richtlijnen zijn, ook al hebben ze een vrijwillig karakter, een ijzersterk aanknopingspunt voor lokale gemeenschappen en CSO's om overheden te helpen bij het maken van eerlijke pachtsystemen voor land, visgebieden en bossen, zodat landjepik van kleine boeren, bosbewoners en vissers wordt tegengegaan.

En voordat het tijd is om vooruit te kijken wil ik nog even stilstaan bij een uitspraak die ik gisteren hoorde: We shouldn't give our lives for a better future, we have to give the rest of our lives for a better future.

Door Rio+20 heb ik haast gekregen, en geestdrift. Als ik één conclusie zou moeten trekken uit wat ik in Rio gezien heb, dan is het deze: wij moeten niet wachten op leiders die wel of niet opstaan om ons wel of niet te leiden naar de toekomst die we willen. We zullen zelf onze toekomst maken, onderdeel van de verandering zijn en vooral het goede doen.

Voor meer verslagen van Rio+20, zie:

"Documento FARN: Reflexiones sobre la declaración final de Río+20" van Ana Di Pangracio van FARN - Argentinie

"Rights for Sustainability" van IBON International - Filipijnen

"RIO+20 'l'avenir que nous voulons' peut-il se former en regardant le rétroviseur?"van Patrice Burger van CARI - Frankrijk

"Rio+20 Outcome: The Anthropocene Challenge" van Marcos Orellana van CIEL - Verenigde Staten