Zeemeerminnen en zeemeermannen
Er waren dit jaar bij de klimaatonderhandelingen best veel side-events over gender. Gender gaat over vrouwen en mannen, niet over hun biologische verschillen, maar over verschillen in rollen, behoeften, rechten en toegang tot besluitvorming onder andere.
Side event van FCAM, Marrakech 2016
Klimaatverandering anders voor vrouwen en mannen
Klimaatverandering raakt arme mensen het zwaarst in deze wereld. Dat komt omdat de meeste gevolgen nu in arme tropische landen te voelen zijn. Mensen die arm zijn hebben weinig middelen om na het verlies van hun oogst, hun huis, hun familie weer op te krabbelen. Ze hebben geen spaarpotjes en verzekeringen. Van de allerarmsten is de meerderheid vrouw. Dus klimaatverandering raakt vrouwen het zwaarst.
Daarnaast hebben mannen en vrouwen op verschillende manieren last van klimaatverandering. Als er bijvoorbeeld minder regen is door klimaatverandering, moeten vrouwen en meisjes vaak verder lopen om water te halen. Waterhalen is in veel gemeenschappen vrouwenwerk. Meisjes kunnen daardoor korter naar school, of hun huiswerk doen. Soms moeten vrouwen wel 4 uur per dag lopen om water te halen.
In het klimaatverdrag van 1992, waar later het bekende Kyoto protocol op volgde, was dit genderaspect helemaal niet terug te vinden. Er werd niet over mensen, laat staan over mannen en vrouwen gesproken. Alleen over huidige en toekomstige generaties.
In de loop van de tijd werd gender wel een aandachtspunt in het officiële proces, en in 2014 werd in Lima het werkprogramma over gender binnen het verdrag opgezet. Er is een workshop gehouden, er is een rapport opgesteld. Hier in Marrakesh is het programma verlengd met 3 jaar en zal een actieprogramma worden opgesteld.
Gender: meer nodig dan alleen afvinken
Maar gaat dat helpen? In een van de vele side-events hoorde ik: gender wordt vaak achteraf nog even toegevoegd. Oh ja, gender. Waar is het boxje dat ik kan aanklikken?
Als je rekening wilt houden met de verschillen tussen mannen en vrouwen, ervoor wilt zorgen dat vrouwen net zo goed als mannen gehoord worden bij besluiten over hun land, hun toekomst en klimaatacties, dan moet je ze vragen wat ze nodig hebben. Vrouwen moeten kunnen meepraten over besluiten die hen aangaan.
Omdat vrouwen andere rollen hebben dan mannen, bijvoorbeeld het voedsel verbouwen voor de familie, de zaden kiezen die volgend jaar gezaaid zullen worden, de medicijnen ontwikkelen met traditionele kennis van planten, hebben ze ook andere kennis dan mannen. Kennis die heel nuttig kan zijn als element van klimaatacties. Dat is een tweede reden om vrouwen vaker te horen.
Zijn wij allemaal zeemeerminnen?
|
Afgelopen week mocht ik ook naar het "high level event for women leaders". Daar zou ik krachtige en machtige vrouwen ontmoeten, zoals de president van de Marshalleilanden Hilda Heine, de schone-energiekampioen van de VN Rachel Kyte en Mary Robinson,ex-president van Ierland en nu hoofd van haar eigen Mary Robinson Foundation die zich inzet voor een mensenrechtenbenadering van klimaatverandering.
|
Mary Robinson |
Een vrouw naast me legde het me uit. Omdat wij als vrouwen verzorgers zijn, zijn we verbonden met het lot van de aarde. Wij voelen in onze lichamen de pijn die de aarde voelt.
Paf! Ik schrok wakker. Hoezo vrouwen de verzorgers? Was dat niet een genderrol die ons opgedrongen is? Mijn man is ook een goede verzorger, krijgt hij nou ook een vissenstaart? Ik raakte helemaal in de war.
Verbonden met de aarde
Ik geloof zeker dat de mens - vrouwen en mannen - met de aarde verbonden is. Keiharde bèta-wetenschapper André Kuipers vloog met een shuttle weg van de aarde. Hij zag onze mooie blauwe planeet ver weg van hem draaien en voelde zich afgrijselijk.
Hij realiseerde zich dat hij als mens op de aarde hoort te zijn. Dat is het ecosysteem waarmee we als menselijke soort verbonden zijn. Vrouwen én mannen. Wij kunnen niet zonder de aarde leven.
Laten we dus goed voor de aarde en onszelf zorgen, voor zeemeerminnen én zeemeermannen.
Lees meer over dit onderwerp
-
Blog / 16 november 2016Schone energie is nu ook ‘big business’
De klimaattop in Marrakesh is nu meer dan een week bezig, en ik weet mijn weg tussen alle paviljoens inmiddels aardig te vinden. In de 'Green Zone' bijvoorbeeld laten allerlei organisaties en bedrijven hun oplossingen tegen klimaatverandering zien.
-
Evenement / 14 maart 2022, 11:00 - 12:30CSW66 Side Event: Feministische oplossingen voor de milieu- en klimaatcrisis
Sluit je aan bij de 66e Verenigde Natie Commissie voor de Status van Vrouwen (CSW66) voor een kritisch gesprek over de intersecties van klimaat, gender en duurzame ontwikkeling. Landverdedigers en voorstanders van genderrechten zullen samen met vertegenwoordigers van ministeries uit Zweden, Chili en Nederland discussiëren over feministisch leiderschap bij het beschermen van land, het promoten van klimaatoplossingen en het ondersteunen van werkelijke duurzame ontwikkelingsstrategieën. In deze sessie willen we proberen te onderzoeken hoe overheden en feministische klimaatbewegingen het beste kunnen samenwerken om de grondoorzaken van de klimaatcrisis aan te pakken.
Meld je hier aan!
-
Nieuws / 11 januari 2019JWHI-beursstudent onderscheiden met Gender Just Climate Solutions Award
Tijdens de klimaatconferentie in Katowice (Polen) heeft Clive Chibule uit Zambia de Gender Just Climate Solutions Award in ontvangst mogen nemen. Via zijn project Community strategies for climate-resilient livelihoods worden vrouwen op het platteland getraind op het gebied van leiderschap en klimaatbestendigheid. Het betreft een uitermate relevant project, aangezien Zambia de gevolgen van klimaatverandering al ondervindt en de vrouwen op het platteland er het zwaarst door getroffen worden.
-
Nieuws / 29 november 2023Dringende oproep voor gendergelijkheid in klimaatbeleid en financiën
Door vrouwen geleide gemeenschapsorganisaties vinden de huidige financierings- en besluitvormingsprocessen vaak ontoegankelijk. Toch zijn het juist deze organisaties die het voortouw nemen bij de meest holistische en effectieve genderrechtvaardige klimaatoplossingen.
-
Nieuws / 8 maart 2021GAGGA start de “We, Women are Water”-campagne van 2021
Op Internationale Vrouwendag (8 maart) begint de Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA) met de "We, Women are Water"-campagne om de aandacht te vestigen op de rollen, eisen en acties van vrouwen in de strijd voor toegang tot schoon water in de context van klimaatverandering.
-
Externe link / 24 december 2018Diplomatie in de delta’s: Noblesse oblige of eigenbelang?
(Onderstaand dubbelinterview verscheen eind november 2018 in de ViceVersa)
Door Manon Stravens
Delta’s zijn complexe knooppunten van water en handel, mens en milieu, idealen en belangen – zie daar maar eens een integraal deltaplan voor op te stellen. Wat zijn de ideeën en drijvende krachten erachter? Een tweegesprek met Daniëlle Hirsch van Both ENDS en Henk Ovink, ’s lands eerste watergezant.
-
Evenement / 9 maart 2024, 12:00 - 20:30Feminist Future Festival
Op 10 maart is Feminist March terug. Dit keer niet alleen met een nieuwe mars, maar ook met een nieuw evenement: de eerste editie van het Feminist Future Festival.
-
Nieuws / 14 september 2023Podcasts over “Afrika”: samenwerking met de Africast
Both ENDS en de podcast "Africast" hebben de handen ineengeslagen om een drietal podcast-afleveringen te maken. De Africast stelt ons hiermee in de gelegenheid onze visie op internationale samenwerking, handel, klimaat en mensenrechten te vertellen aan een nieuw publiek. Daarom zijn wij erg blij met deze samenwerking!
-
Brief / 16 november 2022
Both ENDS' aanbevelingen voor de Klimaattop 2022
Nederland draagt als groot handelsland en internationale investeerder flinke verantwoordelijkheid voor wereldwijde klimaatverandering, maar is tegelijkertijd deel van de oplossing. Om de ambities op het gebied van klimaat waar te maken, zou Nederland urgent een aantal cruciale stappen moeten nemen.
Both ENDS heeft deze stappen in de vorm van een aantal aanbevelingen op een rij gezet voor Kamerleden die op de COP27 aanwezig zijn, maar ook voor andere Nederlandse beleidmakers en geïnteresseerden.
-
Publicatie / 4 november 2022
-
Brief / 8 maart 2023
Brief over het recht op demonstreren, als inbreng op de vergadering van de gemeenteraad van Den Haag op 9 maart 2023
Namens 36 maatschappelijke organisaties stuurden we een brief aan de gemeenteraad en de burgemeester van Den Haag, om hen op te roepen het recht op vreedzaam protest te respecteren. Dit naar aanleiding van de aankomende blokkade van de A12 door Extinction Rebellion. Voorafgaand aan hun vorige blokkade werden activisten voorafgaand al opgepakt. Wij maken ons zorgen dat zulke arrestaties toekomstige demonstraties in de kiem zullen smoren, en vragen de burgemeester en de leden van gemeenteraad daarom met klem om het recht op demonstreren in Den Haag te koesteren.
-
Brief / 24 juni 2022
Brief aan minister Schreinemacher over internationale klimaatstrategie
De minister voor Internationale Handel en Ontwikkelingssamenwerking werkt aan een Internationale Klimaatstrategie. Een groep van negen Nederlandse maatschappelijke organisaties waaronder Both ENDS, roept vandaag in een brief (zie download-knop) op tot een strategie die de impact van onze uitstoot op ontwikkelingslanden beperkt en die de miljoenen mensen in de meest kwetsbare posities in staat stelt te overleven op een warmere aarde.
-
Publicatie / 29 oktober 2024
-
Evenement / 4 maart 2023, 13:00Feminist March - blok Feministen voor Klimaatrechtvaardigheid
Op zondag 5 maart zijn wij aanwezig op de Feminist March!
Op de Dam in Amsterdam begint om 13 uur de eerste Feminist March (die tot nu toe Women's March heette).
Both ENDS is erbij en doet samen met ActionAid, Opzij, Simavi, WECF en WO=MEN mee in het blok "Feministen voor Klimaatrechtvaardigheid". Vrouwenrechten en klimaat zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Want klimaatverandering treft vrouwen vaak het hardst, terwijl zij er relatief het minst aan hebben bijgedragen. Daarnaast zijn vrouwen voorlopers waar het gaat om de strijd tegen klimaatverandering, maar is gendergelijkheid zelden prioriteit in klimaatbeleid en ontvangen vrouwen maar weinig financiele en politieke steun voor hun initiatieven.
We verzamelen voor Madame Tussauds op de Dam. Om op de hoogte te blijven van verzameltijd e.d., kun je je aanmelden bij ActionAid, de hoofdorganisator van dit blok.
-
Blog / 2 februari 2019“Polderen” om klimaatverandering het hoofd te bieden
Door Melvin van der Veenen Jahin Shams Sakkhar
Vorige week sprak Mark Rutte in Davos met Ban Ki Moon, Bill Gates en Wereldbankdirecteur Kristalina Georgieva. Zij zijn de voorzitters van de mede door Nederland opgerichte Global Commission on Adaptation. Een belangrijk instituut, want, zo schrijft Rutte op Twitter, "klimaatverandering is de grootste uitdaging van deze eeuw", en we moeten als internationale gemeenschap "oog hebben voor de problemen van landen die bedreigd worden door klimaatverandering".
-
Nieuws / 4 mei 2012Klimaatverandering brengt rooibosproductie in gevaar
Sinds de jaren '90 heeft de productie van rooibosthee in Zuid-Afrika een flinke vaart genomen en inmiddels leven ruim 4500 mensen van de theeproductie. Rooibos kan alleen in Zuid-Afrika groeien door een uniek ecosysteem. Vanuit Zuid-Afrika wordt de gehele wereldmarkt van rooibosthee voorzien. Klimaatverandering zorgt echter voor toenemende hitte en droogte en daarmee loopt de rooibosproductie gevaar. De Environmental Monitoring Group (EMG) uit Kaapstad - een partner van Both ENDS - ondersteunt boeren bij het ontwikkelen van duurzame productietechnieken.
-
Nieuws / 10 december 2019Oproep aan Ministers Kaag en Wiebes voor een inclusief, ambitieus klimaatakkoord
De Nederlandse Ministers Sigrid Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat onderhandelen deze week op de klimaattop in Madrid over het klimaatakkoord. Zes jongeren-, vrouwen- en milieuorganisaties roepen de ministers op om in deze onderhandelingen te pleiten voor een aantal inclusieve en ambiteuze maatregelen.
-
Nieuws / 14 december 2022Irene Dankelman, grondlegger Both ENDS wordt Officier in de Orde van Oranje Nassau
Afgelopen zaterdag 10 december jl. werd Both ENDS' oprichter, bestuurslid en adviseur Irene Dankelman benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau vanwege haar inzet voor gemarginaliseerde groepen in de wereld. Both ENDS is zeer verheugd dat Irene erkend wordt in het werk dat ze heeft gedaan voor een eerlijke en duurzame wereld.
-
Evenement / 11 november 2023, 13:00Klimaatmars - feministisch blok
Op zondag 12 november sluiten wij ons aan bij het feministische blok van de klimaatmars 2023, in Amsterdam. Kom ook!
-
Publicatie / 2 november 2021
