Treed eens in het voetspoor van een vreemde...
Gastblog
Zaterdag vijf uur 's ochtends: we verzamelen op kantoor. De groep van tien slaapt nog half. Kalikasan PNE, de organisatie waar ik stage loop, organiseert vrijwel ieder weekend een excursie. Vandaag gaan we naar een van de vissersgemeenschappen in Bulakan, waar de nieuwe luchthaven van Manila gepland is.
Doel van de excursies is kennis te maken met de mensen in Manila Bay en hun problemen. Binnen afzienbare tijd worden zij namelijk geconfronteerd met de landwinningsprojecten voor de ambitieuze bouwplannen van de overheid. De trips zijn bedoeld om de bevolking te informeren over de landwinningsprojecten, voor zover er iets over bekend is dan. Ook zal het gaan over mensenrechten en milieuwetgeving op basis van het nationale en internationale recht. "Zo helpen we de gemeenschappen zich te organiseren en mobiliseren tegen de agressieve bouwplannen", besluit onze teamleider haar inleidend praatje.
Over geen enkel landwinningsproject lijkt concrete informatie beschikbaar te zijn, dus ook niet voor de luchthaven Bulakan. Moeten de mensen weg? Hoe? Wanneer? Waarheen? En waarom eigenlijk? En zo niet, wat voor gevolgen heeft de luchthaven voor hen? De lokale en nationale overheid en de bedrijven die de projecten waarschijnlijk gaan uitvoeren zwijgen. De grassroots organisaties die samenwerken met de gemeenschappen weten het evenmin, maar zien wel overeenkomsten met eerdere landwinningsprojecten in het gebied. Met de massale verplaatsing van de bevolking die moet wijken voor winkelcentra en casino's en de niet ingeloste belofte van werkgelegenheid voor deze gemeenschappen in het achterhoofd bereiden ze de mensen voor op het ergste.
Dorp op palen
Deze zaterdagochtend springen we dus in een jeepney (een bont overgeschilderde oude Amerikaanse Jeep). Anderhalf uur later worden we afgezet bij een aanlegsteiger en klimmen we in een felgele boot die ons naar het dorp zal brengen.
Het dorp staat op bamboepalen. Het eiland is namelijk verzwolgen bij de laatste tyfoon. Alles wat er nog van rest zijn de funderingen waar de bamboepalen op rusten. Op de palen staan circa 80 huizen, een winkeltje en de kapel waar we ons verzamelen met 16 volwassenen en minstens evenveel kinderen. De aanwezigen worden aangemoedigd te vertellen over hun zorgen over het project en welke gevolgen ze vrezen voor hun levensonderhoud. "We worden vissen op het droge, happend naar adem. Letterlijk," zegt een vrouw. Discussies worden afgewisseld met presentaties door de vrijwilligers over milieu-thema's, mensenrechten en mogelijkheden voor actie. "Landwinning betekent dat het zeegras en de mangroves zullen verdwijnen", leggen ze uit. De toehoorders knikken. Vanuit de gemeenschappen is al gemeld dat er onlangs circa 700 mangrovebomen illegaal gekapt zijn. Gaat het luchthavenproject al van start? Misschien. Het lijk er wel op.
Manila Bay, de mangrovebaai
Van Manila wordt gezegd dat het vernoemd is naar de Nila(d), een mangrovesoort die vroeger overal rond de baai groeide. Een boom met wit-gele bloemen die wiegend in de wind leken te zwaaien naar bezoekers die de baai inkwamen en verlieten. Manila, 'waar de nila(d) is'. Wat er in de baai nog van rest, zijn wat schamele groepjes van de zoutwaterminnende bomen. De toekomst van deze natuurlijke kustversterking ziet dan ook er somber uit.
Na de lunch van rijst en gefrituurde bangus-vis splitsen we ons op in aparte groepen voor mannen en vrouwen. De sfeer is open en ontspannen. Er komen ook moeilijke thema's aan bod, zoals verkrachting. Een reëel gevaar voor de vrouwen zodra de bouwers naar het gebied stromen. Ook het risico van 'verlies van levensonderhoud' wordt uitgebreid besproken. De vissersgemeenschappen behoren tot de armste van de Filipijnen. Ze vangen vooral krabben en doen dat met de hand. De vrouwen zorgen voor de kinderen. Sommigen verkopen snoep en brood. Het gemiddelde inkomen van een vissersgezin bedraagt circa 10 euro per dag en daar moeten minstens vijf monden mee gevoed worden. Veel aanwezigen zijn bang dat verplaatsing betekent dat ze weg moeten bij de visgronden. Deze mensen hebben hun vaders vanaf hun tiende geholpen met het vangen van krabben. Als ze hun beroep kwijtraken, verliezen ze hun identiteit.
In de voetstappen van een vreemdeling
Ik logeer bij een van de gezinnen die de workshop hebben bijgewoond. Terwijl ik probeer de slaap te vatten, luister ik naar het zeewater dat tegen de fundering klotst. Het huis beweegt een beetje heen en weer. Bij ontwikkelingsprojecten wordt vaak beweerd dat de mensen geholpen zullen worden. Meestal wordt hun een duurzame toekomst voorgespiegeld waarbij de ongelijkheid zal worden aangepakt. Inmiddels zouden we echter moeten beseffen hoe arrogant het is te denken dat wij als buitenstaanders het leven van de ander kunnen verbeteren, terwijl we niet eens met hem overleggen. 'Wij' zien gezinnen die nauwelijks kunnen rondkomen van de visserij. 'Wij' zien vrouwen die niet zelf in hun levensonderhoud kunnen voorzien. 'Wij' zien gemeenschappen die kwetsbaar zijn voor natuurrampen.
Maar als je naar hen toe gaat, leer je hoe beperkt onze blik is en vol vooroordelen. Pratend met de mensen in Bulakan op hun bamboepalen op een van de laatste eilanden omgeven door mangroves heb ik geleerd wat zo vaak vergeten wordt: '...treed eens in het voetspoor van een vreemde, dan leer je in een oogwenk zoveel bij' (inderdaad: een liedje van Disney). Ik heb gezien hoe grassroots organisaties praktisch zonder middelen op pad gaan om de vragen te stellen waarvan we zoden verwachten dat de overheid ze stelt: 'Hoe ziet uw leven eruit? Hoe zou het volgens u verbeterd kunnen worden? En hoe zou ik u daarbij kunnen ondersteunen?' Wij buitenstaanders zouden dan beseffen dat deze eilanden, waar het dagelijks leven inderdaad zwaar is en tyfoons vaak hun tol eisen, het ondanks alles waard zijn om voor te vechten.
Deze blog is geschreven door Pippi van Ommen, stagiair bij Kalikasan PNE (People's Network for the Environment), een grassroots organisatie op de Filipijnen.
Lees meer over dit onderwerp
-
Transformative Practice /
De Negotiated Approach: inclusief en duurzaam watermanagement
De Negotiated Approach werkt van onderaf. Deze aanpak geeft gemeenschappen een stem bij het beheer van rivieren, waarborgt eerlijk en duurzaam gebruik van het water en voorkomt aantasting van kwetsbare ecosystemen.
-
Nieuws / 22 maart 2021
Het belang van genderperspectief in het Nederlands waterbeleid
Steeds meer partijen in de Nederlandse watersector erkennen het belang van een inclusieve aanpak bij klimaatadaptatie. Echter, daar waar onze kennisinstellingen en bedrijven betrokken zijn bij delta- en masterplannen, zoals in Bangladesh en de Filipijnen, blijkt de praktijk weerbarstig. Uitgaan van lokale realiteiten, kwetsbaarheden en ongelijkheden, zoals die tussen mannen en vrouwen, is essentieel voor goede plannen die iedereen in staat stellen zich aan te passen aan klimaatverandering.
-
Voor de pers / 25 mei 2022
Toekenning exportsteun aan controversieel project in Manilla ondermijnt Nederlandse milieu- en MVO-ambities
De Nederlandse exportkredietverzekeraar, Atradius DSB, kondigde gisteren aan een exportkredietverzekering ter waarde van 1,5 miljard euro te verlenen aan Boskalis voor een controversieel landaanwinningsproject in de Filipijnen. De toekenning van de exportkredietverzekering voor dit project druist in tegen de Nederlandse ambities op het gebied van milieu en verantwoord ondernemen. Dat zegt een aantal Nederlandse en internationale organisaties waaronder Both ENDS, CARE Nederland, IUCN NL, Kalikasan PNE en Oceana Philippines.
-
Publicatie / 4 oktober 2019
-
Nieuws / 1 april 2022
Brandbrief vanwege mogelijke Nederlandse steun aan controversiële landaanwinning in de Filipijnen
Op 17 maart 2022 heeft een coalitie van tien Filipijnse en Nederlandse maatschappelijke organisaties – waaronder Both ENDS – een brandbrief gestuurd aan staatssecretaris van Financiën Marnix van Rij. Met de brief deden we een dringende oproep aan de staatssecretaris om het besluitvormingsproces ten aanzien van mogelijke Nederlandse steun aan de ontwikkeling van het New Manila International Airport (NMIA) project in de Filipijnen te herzien. De reactie vanuit het ministerie op onze brief is echter teleurstellend.
-
Dossier /
Grootschalige infrastructuur
Grootschalige infrastructuur heeft ter plekke negatieve effecten voor mens en milieu, terwijl de baten elders terechtkomen. Both ENDS zet zich in voor inspraak voor de lokale bevolking en onderzoekt de geldstromen achter deze projecten.
-
Nieuws / 14 juni 2021
Zorgen over nieuw vliegveld in het kwetsbare Manila Bay
In Manila Bay, een kwetsbaar kustgebied naast de Filipijnse hoofdstad, wordt de bouw van een nieuw vliegveld gepland. Hier is ook de Nederlandse watersector bij betrokken. Lokale maatschappelijke organisaties hebben hun zorgen uitgesproken over dit vliegveld omdat het een grote invloed heeft op het leven van de plaatselijke bewoners en op het ecosysteem.
-
Nieuws / 21 juli 2023
Dichters steunen vissers in de Filippijnen
Vandaag stuurden marwin vos en Xavier Roelens onderstaand persbericht uit. Both ENDS is heel blij met deze gulle actie van de dichters. Niet alleen omdat deze nieuwe aandacht genereert voor de misstanden die plaatsvinden in de Baai van Manilla en voor de rol van Nederlandse bedrijven en overheid daarin. Minstens even belangrijk is dat de Filippijnse organisatie Kalikasan People's Network for the Environment (KPNE) en de gedupeerde vissergemeenschappen in de baai, met deze gift nog steviger van zich kunnen laten horen en kunnen opkomen voor hun geschonden rechten.
-
Nieuws / 31 maart 2020
55 organisaties spreken zich opnieuw uit voor het klimaat
De afgelopen maanden wordt de wereld opgeschrikt door een nieuwe grote bedreiging, naast klimaatverandering: het COVID-19 virus dat zich steeds verspreidt. Op veel plekken wordt alles in het werk gesteld om deze crisis het hoofd te bieden en de zorgen om het klimaat zijn bij velen, begrijpelijkerwijs, enigszins op de achtergrond geraakt. We weten niet wat de toekomst brengt en wanneer de COVID-19 crisis achter ons zal liggen, maar helaas staat wel vast dat wereldwijde klimaatverandering tegen die tijd niet is gestopt. Daarom blijven wij ook nu, terwijl er zoveel urgente zaken spelen, een vuist maken voor het klimaat.
Aanstaande vrijdag 3 april vinden over de hele wereld online klimaatacties plaats en wij roepen iedereen op om daaraan mee te doen.
-
Evenement / 3 december 2019, 15:00 - 16:30
Side event van Both ENDS op Klimaattop in Madrid
Op woensdag 4 december 2019 organiseert Both ENDS samen met de Heinrich Böll Stiftung uit de VS een side event op de UNFCCC COP in Madrid: Can the GCF Catalyze Inclusive, Gender-Responsive Local Climate Action Globally and in Latin America?
_________________________________________________________________________________________________
-
Nieuws / 26 november 2019
55 organisaties zeggen 'het klimaat is van iedereen'
Maar liefst 55 goede-doelenorganisaties, stichtingen en verenigingen, waarvan een groot deel zich normaal gesproken niet hoofdzakelijk met klimaatverandering bezighoudt, uiten in de verklaring 'Het klimaat is van iedereen' opnieuw hun zorg over de gevaren van klimaatverandering voor alles en iedereen.
Zij roepen op tot urgente actie en ondersteunen de internationale Klimaatstaking van aanstaande vrijdag 29 november. Jong en oud zullen in de hele wereld opnieuw de straat op gaan, en ook in Nederland zullen in veel steden klimaatstakingen worden georganiseerd.
-
Nieuws / 25 september 2019
Meer dan 50 organisaties verenigen zich voor het klimaat
52 goede-doelenorganisaties, stichtingen en verenigingen, waarvan een groot deel zich normaal gesproken niet hoofdzakelijk met klimaatverandering bezighoudt, uiten in de verklaring 'Het klimaat is van iedereen' hun zorg over de gevaren van klimaatverandering voor alles en iedereen. Zij roepen op tot urgente actie en ondersteunen de Klimaatstaking aanstaande vrijdag 27 september in Den Haag.
-
Nieuws / 11 januari 2019
JWHI-beursstudent onderscheiden met Gender Just Climate Solutions Award
Tijdens de klimaatconferentie in Katowice (Polen) heeft Clive Chibule uit Zambia de Gender Just Climate Solutions Award in ontvangst mogen nemen. Via zijn project Community strategies for climate-resilient livelihoods worden vrouwen op het platteland getraind op het gebied van leiderschap en klimaatbestendigheid. Het betreft een uitermate relevant project, aangezien Zambia de gevolgen van klimaatverandering al ondervindt en de vrouwen op het platteland er het zwaarst door getroffen worden.
-
Nieuws / 5 juli 2019
De Filipijnen: People’s Plan for Manila Bay
De Baai van Manila is van enorm belang voor de biodiversiteit. Er wonen bovendien ruim 23 miljoen mensen. Hun welzijn staat echter op het spel vanwege de grootschalige landwinningsprojecten voor een masterplan voor de baai, van bovenaf gedicteerd door de centrale overheid. Naar schatting ruim 11 miljoen mensen lopen gevaar op gedwongen verhuizing door deze ontwikkelingen. Kalikasan werkt aan een alternatief: het People's Plan for Manila Bay.
-
Publicatie / 4 november 2009
-
Publicatie / 2 november 2021
-
Nieuws / 26 juli 2021
Organisaties vragen Nederlandse overheid om verwoestende landaanwinning in Manila Bay niet te steunen
Samen met negen andere organisaties heeft Both ENDS haar zorgen uitgesproken over de ontwikkeling van een nieuw vliegveld voor de kust in Manila Bay, in de Filipijnen, waar het Nederlandse bedrijf Koninklijke Boskalis Westminster de opdracht heeft aangenomen voor het landaanwinningsproject. In een gezamenlijke brief beschrijven verschillende organisaties en belanghebbenden de zorgwekkende situatie rondom dit omstreden vliegveld dat gebouwd moet worden op nieuw opgespoten land.
-
Nieuws / 15 november 2018
Alle ogen op de Amazone: de toekomst van bosbescherming in Brazilië
Op woensdag 14 november plaatste de Volkskrant een gezamenlijk opiniestuk van Both ENDS, Hivos, Greenpeace Nederland en Witness over de ontbossing in het Amazonegebied die nog altijd in rap tempo doorgaat, met desastreuse gevolgen voor de inheemse bewoners van het gebied, de biodiversiteit en het klimaat. Nederland is een van de grootste afnemers van Braziliaanse landbouwproducten zoals soja en rundvlees en zou ervoor moeten zorgen dat ontbossing, landroof en mensenrechtenschendingen in die productieketens niet voorkomen. Helaas is dat nu nog niet de realiteit.
-
Nieuws / 10 december 2019
Oproep aan Ministers Kaag en Wiebes voor een inclusief, ambitieus klimaatakkoord
De Nederlandse Ministers Sigrid Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat onderhandelen deze week op de klimaattop in Madrid over het klimaatakkoord. Zes jongeren-, vrouwen- en milieuorganisaties roepen de ministers op om in deze onderhandelingen te pleiten voor een aantal inclusieve en ambiteuze maatregelen.
-
Publicatie / 21 april 2017