Both ENDS

En
Nl
Zoeken
Blog / 15 April 2020

Juist nu! Investeren in een sociaal gelijkwaardige en duurzame samenleving

Nadat Wopke Hoekstra zich op 26 maart de woede van Zuid-Europese landen op de hals had gehaald door het Europese noodfonds te blokkeren, waren ook wij ineens 'benepen en egoïstische' Nederlanders (Parool) en moesten wij 'maar ergens anders vakantie vieren' (RTL Nieuws). De toon was gezet. De stroefheid waarmee op Europees niveau afspraken zijn gemaakt over steun, staat in schril contrast met de snelheid waarmee twee weken eerder in ons eigen land de welkome steunmaatregelen voor werknemers, ondernemers en bedrijfsleven zijn aangekondigd. We hebben niets geleerd van ons eigen verleden, terwijl iedereen er baat bij heeft als we solidariteit hoger in het vaandel hijsen.

Niemand ontkent dat het nodig is om in Nederland de kortetermijn-noden te verlichten. Maar wie alleen hier actie onderneemt en wegloopt van verantwoordelijkheid naar mensen over onze grenzen heen, toont geen leiderschap. Nu ligt er dan na veel gesteggel een EU-pakket aan gezamenlijke maatregelen om de directe economische gevolgen van de COVID-19-uitbraak het hoofd te bieden. Of toch niet? Voor medische kosten kan weliswaar onvoorwaardelijk gebruik worden gemaakt van het noodfonds, maar in ruil voor economische steun worden alsnog economische hervormingen geëist.

Het doet denken aan de jaren '90, toen de Wereldbank en IMF onder het mom van ontwikkelingshulp geld ter beschikking stelden aan arme landen, in ruil voor verregaande economische ombuigingsmaatregelen. Dat beleid werkte averechts: landen werden niet alleen in hun ontwikkeling geremd, ze bouwden schulden op die ze niet kunnen afbetalen. Desondanks eiste Europa, met enthousiaste instemming van Nederland, in 2012 van Griekenland precies hetzelfde, met nagenoeg dezelfde gevolgen. Hoe anders is dat in eigen land: om de Nederlandse economie in de benen te houden worden nauwelijks voorwaarden aan extra hulp voor bedrijven gesteld, terwijl we de kans hebben om juist goed te kijken of die geldstromen duurzaam en sociaal rechtvaardig zijn.

Het vervullen van urgente behoeften in eigen land moet samengaan met een visie op middellange termijn op de toekomst van Nederland, Europa en de wereld. Als we kortzichtige steun blijven geven zonder lessen te trekken uit het verleden, komt de mondiale economie tot stilstand en wordt de recessie een feit. Miljoenen mensen lopen nu al direct gevaar vanwege het virus en raken hun baan plu salle middelen van bestaan kwijt. Daar heeft niemand baat bij, ook Nederland niet, dat als klein land met een open economie afhankelijk is van wat er om ons heen gebeurt.

Het goede nieuws is dat het ook anders kan. De crisis biedt openingen om een nieuwe wereld te bouwen waarin niet financieel rendement, maar solidariteit het uitgangspunt is. Een eerste stap op de goede weg is het afkondigen van een schuldenmoratorium. Een tweede is het loslaten van contraproductieve en achterhaalde bezuinigingsvoorwaarden die aan financiële steun vastzitten.

Het vergt moed en leiderschap om aan zo'n toekomst te werken, maar laten we nu eens echt doen wat nodig is. Werken aan wederzijds vertrouwen tussen landen. Beseffen dat we deel uitmaken van een wereld waarvan we zelf afhankelijk zijn. Laten we nu het kan en nu het moet, de wereld een duw in de goede richting geven doorjuist extra te investeren in sociaal gelijkwaardige en ecologisch duurzame samenlevingen.

Lees meer over dit onderwerp