Brandbrief vanwege mogelijke Nederlandse steun aan controversiële landaanwinning in de Filipijnen
Op 17 maart 2022 heeft een coalitie van tien Filipijnse en Nederlandse maatschappelijke organisaties – waaronder Both ENDS – een brandbrief gestuurd aan staatssecretaris van Financiën Marnix van Rij. Met de brief deden we een dringende oproep aan de staatssecretaris om het besluitvormingsproces ten aanzien van mogelijke Nederlandse steun aan de ontwikkeling van het New Manila International Airport (NMIA) project in de Filipijnen te herzien. De reactie vanuit het ministerie op onze brief is echter teleurstellend.
Op dit moment neemt de Nederlandse overheid – met Van Rij als hoofdverantwoordelijke op dit onderwerp - in overweging of zij een exportkredietverzekering (EKV) verstrekt aan Boskalis voor de landaanwinning voor dit project. De brandbrief volgde op recente aanwijzingen dat de besluitvorming rond deze beoordeling problematisch en on-transparant verloopt en bovendien onder externe druk wordt versneld.
Verzet tegen het NMIA project vanuit het maatschappelijk middenveld en de politiek
In december 2020 maakte het Nederlandse bedrijf Boskalis bekend voor 1,5 miljard dollar een landaanwinningsproject te gaan uitvoeren van ruim 2600 hectare voor de bouw van het NMIA in de omgeving van Bulacan in de baai van Manilla. De bouw van het NMIA is een zeer controversieel project, vanwege de negatieve impact die het heeft op mens en natuur. Honderden vissersgezinnen zijn al gedwongen om hun huizen te verlaten en nog eens duizenden vissers is de toegang tot hun visgronden ontzegd zonder dat deze gemeenschappen in overeenstemming met internationale afspraken betrokken zijn geweest in de besluitvorming of zijn gecompenseerd.
Het projectgebied bestaat uit unieke wetlands zoals mangrovebossen en wadden die een cruciaal leefgebied vormen voor verschillende beschermde trekvogels. De omgeving van Bulacan wordt bovendien aangemerkt als een gebied dat beschermd moet worden in het recentelijk door Nederland (!) gefinancierde Manila Bay Sustainable Development Masterplan. De Nederlandse inzet rondom het NMIA dreigt daardoor een pijnlijk voorbeeld van beleidsincoherentie te worden – en dat voor een land dat zich internationaal profileert als leider op het gebied van klimaatadaptatie.
Daarom verzet Both ENDS zich samen met Filipijnse en Nederlandse partnerorganisaties al sinds 2020 tegen dit project. Ook vanuit de Tweede Kamer zijn er zorgen. Zo zijn er op 27 augustus 2021 en 15 maart 2022 Kamervragen ingediend over de mogelijke Nederlandse steun aan dit project door Kamerleden Van Raan en Teunissen (PvdD).
Beoordelingsproces dreigt te bezwijken onder externe druk
Op 17 maart stuurden we staatssecretaris Van Rij een brandbrief in reactie op een aantal zorgelijke ontwikkelingen binnen het beoordelingsproces van de exportkredietverzekering door Atradius DSB. Zo worden de voorwaarden op het gebied van vermindering en compensatie van de milieu- en sociale impact, die aan Boskalis en de Filipijnse projecteigenaar (SMC) gesteld zullen worden, niet openbaar gemaakt. Dat betekent ook dat de gemeenschappen, om wie het in de eerste plaats gaat, geen inzicht hebben in de voorgestelde maatregelen die henzelf betreffen, ook niet als de EKV verstrekt wordt. Hierdoor wordt het voor gemeenschappen onmogelijk om te controleren of Boskalis en SMC zich houden aan de door Atradius DSB – namens de Nederlandse staat – gestelde voorwaarden. De betrokken bedrijven schenden hiermee internationale afspraken over transparantie in de besluitvorming rondom mega-projecten als het NMIA.
Daarnaast zijn er zorgelijke signalen dat, onder druk van SMC, het beoordelingsproces van Atradius DSB nu wordt afgeraffeld. Zo heeft Atradius DSB recentelijk een last-minute bezoek aan het projectgebied gebracht – hun enige bezoek tot nu toe – waarvoor gemeenschapsleiders en mensenrechtenorganisaties slechts enkele dagen de tijd kregen zich voor te bereiden. Belangrijke experts met kennis van de negatieve impact van het project hebben hierdoor niet met Atradius kunnen spreken. Deze slordige gang van zaken had simpelweg voorkomen kunnen worden door het bezoek met enkele weken uit te stellen en alle partijen de kans te geven zich tijdig voor te bereiden. Nu lijkt het belang van SMC, en daarmee Boskalis, boven die van lokale gemeenschappen te worden gesteld.
Teleurstellende reactie op onze brandbrief
De reactie op de brandbrief van een ambtenaar van het Ministerie van Financiën, die in plaats van de staatssecretaris reageerde, ging niet in op de zeer serieuze procesmatige en inhoudelijke bezwaren die sinds 2020 met betrokkenen zijn gedeeld. De brief deelde slechts mee dat een inhoudelijke reactie pas zal volgen nadat het besluit over de EKV al is genomen. Een zeer teleurstellende reactie. Daarbovenop komt nog dat ook de beantwoording van de Kamervragen over het verloop van het proces uitgesteld dreigt te worden tot na die beslissing.
Door het uitblijven van een inhoudelijke reactie zijn bovengenoemde zorgen bevestigd noch ontkend en blijven Filipijnse en Nederlandse mensenrechten- en natuurexperts in het duister tasten over het proces en de belangen die het proces vormgeven. Het is van groot belang dat de besluitvorming over deze exportsteun transparant verloopt, zodat de belangen van alle betrokkenen en van de natuur en het milieu, gewaarborgd worden.
Zie ook een recent opiniestuk in de Volkskrant dat door Both ENDS en andere Filipijnse en Nederlandse maatschappelijke organisaties is ingediend naar aanleiding van deze casus.
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Transformative Practice /
De Negotiated Approach: inclusief en duurzaam watermanagement
De Negotiated Approach werkt van onderaf. Deze aanpak geeft gemeenschappen een stem bij het beheer van rivieren, waarborgt eerlijk en duurzaam gebruik van het water en voorkomt aantasting van kwetsbare ecosystemen.
-
Voor de pers / 25 May 2022
Toekenning exportsteun aan controversieel project in Manilla ondermijnt Nederlandse milieu- en MVO-ambities
De Nederlandse exportkredietverzekeraar, Atradius DSB, kondigde gisteren aan een exportkredietverzekering ter waarde van 1,5 miljard euro te verlenen aan Boskalis voor een controversieel landaanwinningsproject in de Filipijnen. De toekenning van de exportkredietverzekering voor dit project druist in tegen de Nederlandse ambities op het gebied van milieu en verantwoord ondernemen. Dat zegt een aantal Nederlandse en internationale organisaties waaronder Both ENDS, CARE Nederland, IUCN NL, Kalikasan PNE en Oceana Philippines.
-
Voor de pers / 24 March 2024
Een baggerwereld: wereldwijd onderzoek naar verwoesting Nederlandse baggeraars
Een baggerwereld; onderzoek onthult hoe Nederlandse baggeraars wereldwijd structureel mensenlevens en het milieu verwoesten met hulp van belastinggeld
OPROEP! Tijd voor een grondige schoonmaakbeurt van overheidssteun aan de baggersector, overheid stop de steun in drie lopende projecten direct!
-
Nieuws / 26 July 2021
Organisaties vragen Nederlandse overheid om verwoestende landaanwinning in Manila Bay niet te steunen
Samen met negen andere organisaties heeft Both ENDS haar zorgen uitgesproken over de ontwikkeling van een nieuw vliegveld voor de kust in Manila Bay, in de Filipijnen, waar het Nederlandse bedrijf Koninklijke Boskalis Westminster de opdracht heeft aangenomen voor het landaanwinningsproject. In een gezamenlijke brief beschrijven verschillende organisaties en belanghebbenden de zorgwekkende situatie rondom dit omstreden vliegveld dat gebouwd moet worden op nieuw opgespoten land.
-
Nieuws / 6 February 2023
Opinie: Vrijwillig verantwoord ondernemen werkt niet, toont Nederlands bouwproject in de Filippijnen
Dit opinieartikel verscheen op vrijdag 3 februari in dagblad Trouw
De misstanden bij de bouw van een vliegveld op de Filippijnen tonen aan hoe urgent wetgeving voor verantwoord ondernemen is, juist in Nederland, stellen Murtah Shannon (Both ENDS) en Maartje Hilterman (IUCN NL) namens een coalitie van Nederlandse en Filippijnse organisaties (zie onderaan).
-
Brief / 4 May 2023
Brief NGO's aan exportkredietverzekeraar: MVO-beleid moet steviger
De Nederlandse overheid verleent via haar exportkredietverzekeraar Atradius DSB (ADSB) exportsteun aan bedrijven die activiteiten in het buitenland ondernemen. De staat wil dat projecten die het verzekert geen negatieve gevolgen hebben voor mens en milieu en stelt daarom eisen rondom maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Over het MVO-beleid liep tot eind april een consultatie waarop een coalitie van dertien maatschappelijke organisaties uit binnen- en buitenland, waaronder Both ENDS en Milieudefensie, heeft gereageerd.
-
Nieuws / 21 March 2023
Agua es vida: Both ENDS en waterbeheer
Water is leven, letterlijk. Het is een essentieel onderdeel van ecosystemen, van de natuur, van de mens. Op veel plaatsen in de wereld wordt water echter oneerlijk en niet duurzaam verdeeld en gebruikt. Waterbeheer is doorgaans gericht op economische belangen op de korte termijn, op het maximaliseren van de winst van een handjevol welgestelden ten koste van mens en natuur. Deze dominante benadering van water en waterbeheer vindt haar oorsprong in de Europese industriële revolutie, en is via kolonialisme en globalisering wereldwijd de norm geworden. Maar volgens Melvin van der Veen en Murtah Shannon, waterexperts bij Both ENDS, zal deze benadering plaats moeten maken voor rechtvaardige, duurzame en inclusieve vorm van waterbeheer. Both ENDS werkt over de hele wereld samen met gemeenschappen en organisaties die zich hiervoor inzetten en ondersteunt deze.
-
Dossier /
Grootschalige infrastructuur
Grootschalige infrastructuur heeft ter plekke negatieve effecten voor mens en milieu, terwijl de baten elders terechtkomen. Both ENDS zet zich in voor inspraak voor de lokale bevolking en onderzoekt de geldstromen achter deze projecten.
-
Publicatie / 21 March 2023
-
Nieuws / 22 January 2024
Is de reputatie van Nederland als wereldleider op het gebied van waterkennis terecht?
Nederland is een grote speler in de mondiale watersector, maar niet zelden leiden onze investeringen tot mensenrechtenschendingen en milieuproblemen in de landen waar ze plaatsvinden. Aan welke knoppen kan een nieuw Kabinet draaien om de Nederlandse voetafdruk in het buitenland te verkleinen? Ellen Mangnus ging daarover in gesprek met verschillende experts: vandaag deel 3.
-
Evenement / 22 March 2023, 09:00 - 11:00
Towards just water governance in Colombia; a dialogue on the Transformative Water Pact
Online side event at the UN Water conference in New York
This event will present The Transformative Water Pact (TWP), an innovative framework for water governance that has been developed by environmental justice experts from around the world. The TWP will serve as a starting point for dialogue between representatives of the government of Colombia, academia, regional and international NGOs in relation to Colombia's current ambitions in multi-scalar water governance.
-
Nieuws / 14 June 2021
Zorgen over nieuw vliegveld in het kwetsbare Manila Bay
In Manila Bay, een kwetsbaar kustgebied naast de Filipijnse hoofdstad, wordt de bouw van een nieuw vliegveld gepland. Hier is ook de Nederlandse watersector bij betrokken. Lokale maatschappelijke organisaties hebben hun zorgen uitgesproken over dit vliegveld omdat het een grote invloed heeft op het leven van de plaatselijke bewoners en op het ecosysteem.
-
Nieuws / 9 December 2019
Vissersfamilies in Indonesië dienen klacht in tegen Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB
Eind november hebben de organisaties WALHI Zuid Sulawesi (onderdeel van Friends of the Earth) en Both ENDS een formele klacht ingediend bij de Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB. Ondanks de waarschuwingen van lokale gemeenschappen voor de negatieve gevolgen van een landaanwinningsproject in de baai van Makassar, adviseerde Atradius DSB de Nederlandse overheid om baggerbedrijf Boskalis een verzekering te geven voor de uitvoering ervan. De gevolgen voor de visstand, het strand en daarmee de levens van duizenden kleinschalige vissers en hun families blijken ernstig. Atradius DSB heeft van tevoren de schadelijke gevolgen niet voldoende onderzocht.
-
Voor de pers / 19 May 2021
Ondanks geweld 900 miljoen euro Nederlandse exportsteun naar Van Oord in Mozambique
Op 25 maart jl, een dag na bloedige aanslagen in Noord-Mozambique, besloot de Nederlandse staat tot een exportkredietverzekering ter waarde van 900 miljoen euro voor de activiteiten van baggeraar Van Oord in het land. Het bedrijf voert baggerwerkzaamheden uit in een zeer omstreden gasproject dat volgens Mozambikaanse belangengroepen een belangrijke rol speelt in het escalerende geweld in de regio. Maatschappelijke organisaties Both ENDS, Milieudefensie en Oil Change International en de Mozambikaanse organisaties waarmee zij samenwerken, zijn geschokt over de gang van zaken en roepen de Nederlandse overheid en de Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB ter verantwoording.
-
Nieuws / 14 December 2020
Groene exportsteun biedt toekomstperspectief
Op 12 december jl. kondigde het Verenigd Koninkrijk aan te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten. Both ENDS is daar blij mee en vindt dat Nederland zo snel mogelijk dit goede voorbeeld moet volgen. Samen met organisaties in Europa en ver daarbuiten maken we ons al jaren hard voor het verduurzamen van exportsteun en andere financiële instrumenten van de overheid. De eerste en meest belangrijke stap daarin is het stoppen met het stimuleren van de fossiele brandstoffensector, en in plaats daarvan juist ondersteuning te bieden aan de ontwikkeling van duurzame energieopwekking.
-
Nieuws / 21 July 2023
Dichters steunen vissers in de Filippijnen
Vandaag stuurden marwin vos en Xavier Roelens onderstaand persbericht uit. Both ENDS is heel blij met deze gulle actie van de dichters. Niet alleen omdat deze nieuwe aandacht genereert voor de misstanden die plaatsvinden in de Baai van Manilla en voor de rol van Nederlandse bedrijven en overheid daarin. Minstens even belangrijk is dat de Filippijnse organisatie Kalikasan People's Network for the Environment (KPNE) en de gedupeerde vissergemeenschappen in de baai, met deze gift nog steviger van zich kunnen laten horen en kunnen opkomen voor hun geschonden rechten.
-
Video / 21 October 2014
The meandering roads of Suape
This video tells the story of the families that were forced out of there homes and evicted from their lands in the Suápe region in Brazil. The local authorities have decided to expand the shipyard and the sea-harbour, but they have failed to take into account the negative impacts on the local people and their environment. Dutch company Van Oord is executing part of the dredging, supported by export credit agency Atradius DSB.
-
Video / 21 October 2014
Tatuoca, a stolen island
This video tells the story of the families that were forced out of there homes and evicted from their lands in the Suápe region in Brazil. The local authorities have decided to expand the shipyard and the sea-harbour, but they have failed to take into account the negative impacts on the local people and their environment. Dutch company Van Oord is executing part of the dredging, supported by export credit agency Atradius DSB.
-
Nieuws / 23 February 2023
Atradius DSB op het matje over exportsteun aan gasproject in Mozambique
Exportkredietverzekeraar Atradius DSB en de Nederlandse staat hebben onvoldoende geluisterd naar de zorgen van het maatschappelijk middenveld en de ambassade tijdens besluitvorming over een exportkredietverzekering aan baggerbedrijf Van Oord. Dat concludeert consultancybureau Proximities na onderzoek in opdracht van de Tweede Kamer. In maart 2021 besloot de Nederlandse staat, via exportkredietverzekeraar Atradius DSB, een verzekering ter waarde van 900 miljoen euro te verlenen aan Van Oord, voor het uitvoeren van baggerwerkzaamheden voor de kust van Noord-Mozambique: onderdeel van een gigantisch – en omstreden - gasproject.
-
Publicatie / 21 April 2017