Het versterken van sociale bewegingen voor inclusief waterbeheer in Bangladesh
In de delta's van Bangladesh, die erg overstromingsgevoelig zijn, zetten mensen al generaties lang hun natuurlijke omgeving naar hun hand om landbouwproductie mogelijk te maken. Gedurende het grootste deel van het jaar werd door middel van tijdelijke ophogingen het getijdewater uit de uiterwaarden gehouden. Tijdens het regenseizoen mochten de rivieren vrijelijk stromen, waarbij het sediment zich op de uiterwaarden kon afzetten - dit was een belangrijk onderdeel van het deltavormingsproces.
In de jaren 60 werden langs de hele kust van het land permanente dijken aangelegd, wat het bestaande 'getijden-ecosysteem' compleet verstoorde. Veel rivieren slibden volledig dicht, en doordat er geen sediment meer op het land achterbleef, verzakten tot onder het niveau van de rivierbedding. Dat leidde er weer toe dat het regenwater van de moesson bleef staan in de polders. De ernstige wateroverlast die hiervan het gevolg was, maakte het bestaan van meer dan 2 miljoen mensen in het hele zuidwestelijke kustgebied al decennia erg moeilijk.
Massale burgerverzetsgroepen vormden zich en eisten verandering. Eén zo'n groep brak zelfs een dijk open en kreeg een rechtszaak aan de broek voor het vernielen van overheidseigendommen. Uttaran, een lokale organisatie en partner van Both ENDS, besloot actie te ondernemen. De organisatie stond de gemeenschap bij in het zoeken naar sociale gerechtigheid en oplossingen voor het herstellen van het ecosysteem. Programmaontwikkelaar Zahid Shashoto vertelt vanuit zijn ervaringen bij Uttaran over de cruciale rol die NGO's kunnen spelen bij het versterken van sociale bewegingen.
Versterk instituties en daarmee de gemeenschap
De mensen eisten dat de getijderivieren weer op de traditionele traditionele manier zouden worden beheerd. Maar het vernielen van de dijken was geen oplossing, dat creëerde alleen maar meer problemen, zoals juridische procedures, wantrouwen en miscommunicatie tussen de formele waterbeheerders en de voormalige plaatselijke beheerders.
De aanpak van Uttaran richt zich op het vergroten van de kracht van mensen door hun instituties te versterken. De NGO biedt ondersteuning aan informele bottom-up bewegingen die zich willen organiseren in paani (water) comité's en helpt ze hun eisen vast te leggen in duidelijke actieplannen. Gemeenschappen hebben zo een sterkere positie om met de overheid over hun eisen te onderhandelen en meer kans van slagen. "We willen niet optreden als brug tussen de gemeenschap en de overheid", benadrukt Zahid. "De mensen hadden iets nodig, daar vochten ze voor, en wij zijn hen gaan steunen."
Kennis is cruciaal
Een van de belangrijkste functies die Uttaran en samenwerkende NGO's vervullen, is het delen van kennis en informatie met de paani-comité's, vertelt Zahid. Uttaran organiseert regelmatig bijeenkomsten om gemeenschappen informatie te geven over het beleid en de plannen van de overheid. Partnerorganisatie CEGIS bijvoorbeeld, voert milieueffectbeoordelingen uit om mensen inzicht te geven in de mogelijke gevolgen van het voorgestelde waterbeheer. Om de informatie begrijpelijk en toegankelijk te maken, worden de rapporten samengevat en in het Bangla vertaald. Hierdoor kunnen de leden van de gemeenschap weloverwogen beslissingen nemen over hun watervoorraad. Andersom delen de paani-commissies ook kennis en informatie uit hun gemeenschappen met Uttaran en CEGIS, bijvoorbeeld over problemen met het beheer van de infrastructuur en over de gevolgen van de overstromingen.
Inclusieve en participatieve besluitvorming
Wateroverlast kan worden opgelost door bepaalde dijken tijdelijk te openen. De rivier laat dan weer slib achter op het land in de polder, waardoor deze verhoogt. Na een paar jaar kan de dijk dan weer gesloten worden. Deze techniek, die vergelijkbaar is met de wisselpolders die we in Nederland hebben en die de laatste jaren onder de aandacht zijn gekomen, kan ook de bevaarbaarheid van de rivier verbeteren. Het is echter van cruciaal belang dat er rekening gehouden wordt met de behoeften van de lokale bewoners – hun land komt immers onder water te staan. Om conflicten te voorkomen en sociale rechtvaardigheid te garanderen, moeten zij passende compensatie ontvangen en alternatieve mogelijkheden krijgen om in hun levensonderhoud te voorzien. Uttaran zorgt ervoor dat paani-comité's inclusieve participatieprocessen kunnen organiseren om inzicht te krijgen in de lokale situatie, maar ook om mensen uit de gemeenschap te betrekken bij het ontwerpen van sociaal aanvaardbare oplossingen.
Paani-comitéleden reizen bijvoorbeeld naar dorpjes langs het stroomgebied van de rivier om openbare en besloten bijeenkomsten te organiseren voor specifieke groepen, zoals vrouwen of jongeren. Paani-comité's kunnen op deze manier zogenoemde People's Plans of Action ontwikkelen die aan de behoeften van de gemeenschap tegemoetkomen en die ervoor zorgen dat geen enkele groep achterblijft.
Verticale structuren voor effectieve belangenbehartiging
Tot slot benadrukt Zahid het belang van het opbouwen van verticale structuren. Uttaran heeft geholpen bij het opzetten van een netwerk van paani-commissies op verschillende niveaus, van kleine commissies op dorpsniveau, grotere commissies op wetland- en rivierbekkenniveau, tot een centraal paani-comité op regionaal niveau. Het omvangrijke netwerk heeft ervoor gezorgd dat de lokale gemeenschappen beter worden gehoord, waardoor ze op hogere bestuursniveaus voor hun eisen kunnen opkomen.
Dankzij de onvermoeibare inspanningen van de paani-comité's, Uttaran en partnerorganisaties, is de wateroverlast in het stroomgebied van de Kopotakkho nu verholpen – een mooi voorbeeld van de kracht die een gemeenschap kan hebben. Dit voorbeeld laat zien hoe maatschappelijke organisaties in staat zijn om sociale bewegingen te versterken en vorm te geven aan een duurzamer en rechtvaardiger en democratischer model voor waterbeheer, zowel voor Bangladesh als daarbuiten.
Thema's
Lees meer over dit onderwerp
-
Blog / 2 februari 2019“Polderen” om klimaatverandering het hoofd te bieden
Door Melvin van der Veenen Jahin Shams Sakkhar
Vorige week sprak Mark Rutte in Davos met Ban Ki Moon, Bill Gates en Wereldbankdirecteur Kristalina Georgieva. Zij zijn de voorzitters van de mede door Nederland opgerichte Global Commission on Adaptation. Een belangrijk instituut, want, zo schrijft Rutte op Twitter, "klimaatverandering is de grootste uitdaging van deze eeuw", en we moeten als internationale gemeenschap "oog hebben voor de problemen van landen die bedreigd worden…
-
Externe link / 19 juni 2020Vrije rivieren in Bangladesh: waterbeheer door lokale gemeenschappen (jaarverslag 2019)
Tidal River Management (TRM) is een methode voor waterbeheer die is gebaseerd op traditionele kennis van de deltagemeenschappen van Bangladesh. In 2019 heeft Uttaran ervoor helpen zorgen dat TRM door beleidsmakers werd erkend als oplossing tegen overstromingen, en dat ook de stem van…
-
Nieuws / 13 augustus 2021Voedselsoevereiniteit in de polders van zuidwest Bangladesh
De nood is hoog in de zuidwestelijke delta van Bangladesh. Door de stijgende zeespiegel nemen overstromingen toe en dreigt het gebied onbewoonbaar te worden, ondanks de op Nederlandse leest geschoeide dijken en polders uit de vorige eeuw. Partnerorganisatie Uttaran werkt met lokale gemeenschappen aan klimaatbestendige oplossingen die de leefomgeving herstellen en de bewoners voorzien van zeggenschap over hun toekomst…
-
Nieuws / 4 juli 2019Bangladesh: Gemeenschappen voor vrije rivieren
De getijderivieren in het zuidwestelijke kustgebied van Bangladesh verdwenen toen de uiterwaarden in de jaren zeventig werden vervangen door polders Nederlandse stijl. De rivieren zijn inmiddels dichtgeslibd, dus blijft het water tussen de dijken staan tijdens het regenseizoen. De bodem raakt verzadigd met water en de gevolgen ervan worden met het jaar erger. Vooral de vrouwen hebben eronder te lijden, omdat de mannen tijdens het…
-
Nieuws / 22 maart 2021Het belang van genderperspectief in het Nederlands waterbeleid
Steeds meer partijen in de Nederlandse watersector erkennen het belang van een inclusieve aanpak bij klimaatadaptatie. Echter, daar waar onze kennisinstellingen en bedrijven betrokken zijn bij delta- en masterplannen, zoals in Bangladesh en de Filipijnen, blijkt de praktijk weerbarstig. Uitgaan van lokale realiteiten, kwetsbaarheden en ongelijkheden, zoals die tussen mannen en vrouwen, is essentieel voor goede plannen die iedereen in staat…
-
Transformative Practice /De Negotiated Approach: inclusief en duurzaam watermanagement
De Negotiated Approach werkt van onderaf. Deze aanpak geeft gemeenschappen een stem bij het beheer van rivieren, waarborgt eerlijk en…
-
Nieuws / 13 oktober 2023Wereldvoedseldag: water is leven, water is voedsel
Het thema van Wereldvoedseldag van dit jaar is “Water is life, water is food”. Onze partners van over de hele wereld weten maar al te goed hoe waar deze zin is. Ter ere van Wereldvoedseldag 2023, op 16 oktober, laten we een paar voorbeelden zien hoe onze partnerorganisaties vechten voor het…
-
Evenement / 23 augustus 2021, 13:00 - 14:00World Water Week seminar: the politics of water and the choices we can make
What do we mean when we say the 'politics of water'? How are the distribution of water and the access to water influenced by political-economic…
-
Nieuws / 22 januari 2024Is de reputatie van Nederland als wereldleider op het gebied van waterkennis terecht?
Nederland is een grote speler in de mondiale watersector, maar niet zelden leiden onze investeringen tot mensenrechtenschendingen en milieuproblemen in de landen waar ze plaatsvinden. Aan welke knoppen kan een nieuw Kabinet draaien om de Nederlandse voetafdruk in het…
-
Externe link / 2 juli 2024 -
Nieuws / 21 maart 2023Agua es vida: Both ENDS en waterbeheer
Water is leven, letterlijk. Het is een essentieel onderdeel van ecosystemen, van de natuur, van de mens. Op veel plaatsen in de wereld wordt water echter oneerlijk en niet duurzaam verdeeld en gebruikt. Waterbeheer is doorgaans gericht op economische belangen op de korte termijn, op het maximaliseren van de winst van een handjevol welgestelden ten koste van mens en natuur. Deze dominante benadering van water en waterbeheer vindt haar oorsprong in de Europese industriële revolutie, en is via kolonialisme en globalisering wereldwijd de norm geworden. Maar volgens Melvin van der Veen en Murtah Shannon, waterexperts bij Both ENDS, zal deze benadering plaats moeten maken voor rechtvaardige, duurzame en inclusieve…
-
Nieuws / 14 juni 2021Zorgen over nieuw vliegveld in het kwetsbare Manila Bay
In Manila Bay, een kwetsbaar kustgebied naast de Filipijnse hoofdstad, wordt de bouw van een nieuw vliegveld gepland. Hier is ook de Nederlandse watersector bij betrokken. Lokale maatschappelijke organisaties hebben hun zorgen uitgesproken over dit vliegveld omdat het een grote invloed heeft…
-
Nieuws / 22 maart 2012Wat deed Both ENDS op het 6e Wereld Water Forum?
Hallen vol met kraampjes, standjes, professioneel ingerichte hoeken, wifi -spots. Grote zalen waar lezingen, interactieve sessies en workshops worden gegeven. Mensen uit alle hoeken van de wereld en uit allerlei verschillende sectoren (bedrijven, overheid, maatschappelijk middenveld) komen hier samen, vijf dagen lang. Ze hebben één ding gemeenschappelijk: ze hebben het over water. Het zesde Wereld Water Forum in Marseille staat in het…
-
Voor de pers / 20 maart 2023Het Transformative Water Pact: radicaal antwoord op mondiale crisis in waterbeheer
In aanloop naar de VN-waterconferentie 2023 in New York ontwikkelden academici en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties van over de hele wereld de afgelopen maanden een alternatieve visie op wereldwijd waterbeheer. Het zogenoemde Transformative Water Pact is een reactie op het huidige waterbeheer, dat gekenmerkt wordt de voortdurende uitputting van de natuur, mensenrechtenschendingen en extreme machtsverschillen…
-
Nieuws / 14 december 2023Nederland kan agrarische voetafdruk drastisch verkleinen
Both ENDS kijkt in de weken na de verkiezingen waar de politiek in de komende jaren op kan sturen om de Nederlandse voetafdruk over de grenzen te verkleinen en het Nederlandse buitenlandbeleid juist te laten werken voor mens en milieu. Dat doen we door in vier dubbelinterviews met steeds een…
-
Evenement / 23 maart 2023, 13:15 - 14:30Making finance for gender just water and climate solutions a reality!
The UN Water Conference is an important event that brings together stakeholders from around the world to discuss water and climate solutions. This year, GAGGA is organizing a side event during the conference that you won't want to miss!
On Thursday March 23rd, from 1.15 -2.30 pm, GAGGA will present their commitment to support, finance, and promote locally rooted, gender just climate and water solutions within the Water Action Agenda. This event will inspire other stakeholders to join in their commitment, while presenting…
-
Evenement / 23 maart 2023, 09:00 - 11:00Towards just water governance in Colombia; a dialogue on the Transformative Water Pact
Online side event at the UN Water conference in New York
This event will present The Transformative Water Pact (TWP), an innovative framework for water governance that has been developed by environmental justice experts from around the world. The TWP will serve as a starting point for dialogue between representatives of the government of Colombia, academia, regional and international NGOs in relation to Colombia's current ambitions in multi-scalar water governance.
-
Publicatie / 21 maart 2023
-
Nieuws / 26 januari 2022Ondiri schittert weer tijdens World Wetlands Day
In Kenia wordt Wereld Wetland Day, op 2 februari, dit jaar gevierd in Ondiri-wetland. Het nieuws dat dit gebied was verkozen, was reden voor grote vreugde bij de inwoners van de stad Kikuyu en betrokken natuurbeschermers. Tot voor kort was Ondiri Wetland vervuild en gedegradeerd, vooral als gevolg van oprukkende landbouw en glastuinbouw. Maar dankzij aanhoudende en gezamenlijke inspanningen van de bewoners, samen met een breed scala aan overheidsinstanties en maatschappelijke organisaties, is dit kwetsbare wetland zich nu aan het herstellen. Violet Matiru van de Keniaanse organisatie Millennium Community Development Initiatives (MCDI), vindt het een grote eer dat Ondiri geselecteerd werd voor de viering van World…
-
Nieuws / 23 maart 2020Vrouwen in Latijns-Amerika eisen hun recht op water op
Op veel plekken in Latijns-Amerika staat de toegang tot schoon water onder grote druk door overmatig gebruik en door vervuiling, vaak veroorzaakt door grootschalige landbouw of mijnbouw. De impact hiervan is groot, vooral op vrouwen. In maart, rond Internationale Vrouwendag op 8 maart en…
