Stemmen met wereldwijde impact
Dit artikel verscheen op donderdag 16 november op Joop.nl
Wegwerpfashion blijft ons land binnenstromen, de stikstofcrisis legt onze bouw stil en de energiearmoede stijgt, maar de Nederlandse politiek is aan het navelstaren. Terwijl dit problemen zijn die we als Nederland nooit in ons eentje kunnen oplossen. Want de kleding die we dragen, het eten dat op ons bord ligt, de elektriciteit die uit ons stopcontact komt: allemaal geproduceerd in wereldwijde handels- en productieketens. Met verstrekkende gevolgen, zowel in ons eigen land als ver, ver daarbuiten. Het zou naïef zijn om te denken dat we die problemen kunnen oplossen met alleen binnenlands beleid. En andersom: we ontlopen onze verantwoordelijkheid als we blijven hangen in de gedachte dat Nederland slechts een bescheiden rolletje speelt op het wereldtoneel. De recentste statistieken laten zien dat Nederland wereldwijd de vierde exporteur en de zevende importeur is van producten. Met de verkiezingen in het vooruitzicht, is het tijd om ook buiten ons kikkerlandje te kijken. Want het is ook in ons belang om te stemmen met wereldwijde impact.
Dit artikel verscheen op donderdag 16 november op Joop.nl
Wegwerpfashion blijft ons land binnenstromen, de stikstofcrisis legt onze bouw stil en de energiearmoede stijgt, maar de Nederlandse politiek is aan het navelstaren. Terwijl dit problemen zijn die we als Nederland nooit in ons eentje kunnen oplossen. Want de kleding die we dragen, het eten dat op ons bord ligt, de elektriciteit die uit ons stopcontact komt: allemaal geproduceerd in wereldwijde handels- en productieketens. Met verstrekkende gevolgen, zowel in ons eigen land als ver, ver daarbuiten. Het zou naïef zijn om te denken dat we die problemen kunnen oplossen met alleen binnenlands beleid. En andersom: we ontlopen onze verantwoordelijkheid als we blijven hangen in de gedachte dat Nederland slechts een bescheiden rolletje speelt op het wereldtoneel. De recentste statistieken laten zien dat Nederland wereldwijd de vierde exporteur en de zevende importeur is van producten. Met de verkiezingen in het vooruitzicht, is het tijd om ook buiten ons kikkerlandje te kijken. Want het is ook in ons belang om te stemmen met wereldwijde impact.
De politiek is met die wereldwijde impact tot nu toe nog niet erg bezig. Voorbeelden te over: klimaatbeleid richting bedrijven focust vooral, of zelfs alleen maar op de uitstoot binnen Nederland, terwijl tot 95% van hun klimaatschadelijke uitstoot buiten Nederland plaatsvindt. En terwijl we miljarden dreigen te moeten gaan bezuinigen op zorg en onderwijs, armoede toeneemt en bestaanszekerheid afbrokkelt, kunnen multinationals met een hele rits door ons land gefaciliteerde constructies voorkomen dat ze belasting moeten betalen. Nederland, maar ook en vooral heel veel landen in het mondiale Zuiden, lopen zo miljarden aan belastinginkomsten mis.
Nog een voorbeeld: Nederland duwt met de ene hand de groene energietransitie in eigen land voort maar stimuleert met de andere hand via exportondersteuning en miljarden aan subsidies Nederlandse investeringen in fossiele projecten elders.
Stikstofcrisis
En de stikstofcrisis alleen een nationaal probleem? Die crisis wordt het meest veroorzaakt door ons intensieve landbouwmodel dat leunt op overmatig gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Dat model hebben we met succes geëxporteerd naar landen zoals Brazilië. Waar inmiddels gigantische stukken regenwoud worden ontbost, om soja te produceren die wij – tegen 0% importtarief! – invoeren, en vervolgens gebruiken als veevoer. In 2022 was de Nederlandse soja-import uit Brazilië maar liefst 1,9 miljard euro waard.
Ook in kleding is nog een wereld te winnen. Nederland heeft terecht kritiek op mensenrechtenschendingen in landen over heel de wereld, maar kledingmerken produceren nog altijd hun wegwerpfashion tegen hongerlonen in onveilige fabrieken. Tot op de dag van vandaag kun je niet helemaal zien of je kleding echt eerlijk, veilig en duurzaam is geproduceerd.
Het kan anders
Het kabinet heeft twee jaar geleden onder maatschappelijke druk besloten niet langer de risico’s af te dekken van Nederlandse bedrijven die in het buitenland in fossiele-energieprojecten stappen. De minister voor Klimaat en Energie besloot uit het Energiehandvestverdrag te stappen. Overheden van landen die zijn aangesloten bij dit verdrag kunnen nu de transitie naar duurzame energie vormgeven zonder het reële risico te lopen op mega-claims van bedrijven die hun potentiële winsten uit fossiele projecten zien verdampen. De recente initiatiefwet van een aantal partijen over internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen dwingt kledingbedrijven de arbeiders in hun toeleveringsketens onder menswaardige omstandigheden te laten werken.
De Europese anti-ontbossingswet – ook door Nederland ondersteund – zal de Amazone en haar bewoners beschermen tegen nog meer grootschalige sojaplantages. Een aantal bewindvoerders heeft toegezegd om goed te kijken naar de internationale impact van toekomstig landbouwbeleid. Ook liggen er tal van ideeën klaar voor een eerlijker belastingsysteem en een deel van de politieke partijen heeft die opgenomen in hun programma’s. Allemaal hoopvolle besluiten, wij kunnen niet wachten tot ze allemaal worden uitgevoerd.
Initiatieven en plannen zijn er, en dat is hard nodig. Nederland is geen afgesloten ecosysteem onder een glazen bol. Wat wij doen, heeft invloed op de rest van de wereld en andersom, we zijn er onlosmakelijk mee verbonden. Nederlandse politieke partijen kunnen met hun beleidsvoorstellen actief bijdragen aan problemen in eigen land en wereldwijd, dus óók aan de oplossingen.
Ook wij, als kiezers, kunnen bijdragen aan die oplossingen, door te stemmen op partijen die verder kijken dan hun navel – die zien hoe ons eigen land en de wereld baat hebben bij zorgvuldig Nederlands buitenlandbeleid.
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /
Nederland, het buitenland en de verkiezingen
Binnenkort zijn er verkiezingen in Nederland. De politieke partijen slijpen hun messen en hebben hun plannen inmiddels uiteengezet in lijvige partijprogramma's. Die gaan, niet verrassend, hoofdzakelijk over binnenlandse thema's. Het thema buitenland wordt vooral genoemd in het licht van kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven en als bedreiging op het gebied van gezondheid, privacy en concurrentie waartegen wij ons juist zouden moeten beschermen. Maar als we in Nederland willen verduurzamen moeten we vooral ook naar onze voetafdruk over de grenzen kijken en erop inzetten die te verkleinen. Both ENDS kijkt in de weken tot de verkiezingen waar binnen de partijprogramma's de kansen liggen.
-
Evenement / 8 november 2023, 20:30 - 22:30
Verkiezingsdebat: Nederland in de wereld!
Wat er in het buitenland gebeurt, lijkt soms ver van ons bed. Toch raakt het ons allemaal. Onze energie en boodschappen werden flink duurder na de Russische inval in Oekraïne. De materialen in onze telefoons en elektrische auto's worden meer en meer de inzet van strijd tussen de EU, China, de VS en anderen. En, zoals we vanaf 2020 zagen, ziektes die ergens anders ontstaan kunnen in rap tempo ook onze samenleving platleggen.
-
Brief / 24 april 2023
-
Blog / 16 februari 2021
Nederland kan veel bijdragen aan verduurzaming van landbouw – nationaal én internationaal
Door Karin van BoxtelAls Nederland haar landbouw en veeteelt wil verduurzamen en wil zorgen dat boeren een eerlijke prijs voor hun producten krijgen, zal ons land ook buiten de grenzen moeten kijken. Nederland is de op één na grootste exporteur van landbouwproducten ter wereld. We hebben grote impact, omdat we via onze handelsrelaties een intensief landbouwsysteem in stand houden dat leidt tot de vernietiging van ecosystemen en dat lokale productie ondermijnt. De voetafdruk van de Nederlandse economie is, mede door de handel in landbouwproducten, groot en groeiende. Dat moet en kan anders:Nederland heeft namelijk een goede uitgangspositie om de noodzakelijke landbouwtransitie aan te voeren. Gelukkig bieden de verkiezingsprogramma's die op tafel liggen, daarvoor genoeg aanknopingspunten. Een nieuwe coalitie kan dus voortvarend aan de slag.
-
Publicatie / 24 april 2023
-
Nieuws / 14 maart 2021
Stem voor het klimaat!
Verschillende collega's van Both ENDS maakten vandaag op verschillende locaties lawaai voor het klimaat tijdens het klimaatalarm. Onze collega Annelieke Douma gaf in Haarlem een korte speech over de grote rol die Nederland speelt in klimaatverandering en milieudegradatie buiten onze grenzen. Ze gaf daarbij een aantal suggesties die het Nederlandse buitenlandbeleid meteen al een heel stuk klimaatvriendelijker zouden maken. Hieronder de tekst die door haar werd uitgesproken.
-
Nieuws / 27 mei 2021
Vrijdag 28 mei: internationale dag van de Klimaatwake
Tijdens de kabinetsformatie waakt een groep bezorgde burgers bij het Catshuis om continue aandacht te vragen voor de klimaatcrisis. Daarbij is er op vrijdag 28 mei aandacht voor het internationale aspect hiervan, op initiatief van Cordaid, Oxfam Novib, Care, ActionAid, WECF, Hivos en Tearfund. Both ENDS steunt dit initiatief van harte.
-
Nieuws / 15 maart 2021
Hoe scoort Nederland op het halen van de SDG's?
In 2015 werden door de Verenigde Naties de Sustainable Development Goals (SDG's) in het leven geroepen. Deze 17 specifieke doelen, die allemaal met elkaar te maken hebben, zouden samen in 2030 moeten resulteren in een betere, eerlijke en meer duurzame wereld waarin niemand achterblijft. Nederland heeft zich als lid van de VN gecommitteerd aan het bevorderen van de SDG's, en elk jaar brengen het CBS en de Rijksoverheid rapporten uit over de voortgang. Volgens de initiatiefnemers van 'SDG Spotlight Nederland' is er echter behoefte aan een jaarlijks rapport dat de prestaties van Nederland op het gebied van specifieke SDG's vanuit een andere invalshoek bekijkt. Fiona Dragstra en Stefan Schuller van Both ENDS droegen bij aan de publicatie over 2020 en vertellen waarom deze volgens hen van belang is.
-
Blog / 22 september 2022
Is de beleidsnotitie BuHaOS de route naar groene en gelijkwaardige Nederlandse handel?
Door Karin van BoxtelNederland heeft als belangrijk handelsland een grote sociale en ecologische voetafdruk over de grens. De beleidsnotitie Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, waarover de Tweede Kamer op 28 september debatteert, bevat een aantal veelbelovende elementen die het Nederlandse handelsbeleid daadwerkelijke duurzaam en rechtvaardig kunnen maken. Maar om daar te komen moet de minister haar ambities wel omzetten in daadkrachtig beleid, schrijft Karin van Boxtel van Both ENDS in deze opiniebijdrage voor Vice Versa.
-
Evenement / 23 februari 2021, 17:30 - 19:30
Het Grote Buitenlanddebat
Nederland is klein in oppervlakte, maar heeft een belangrijke rol op het wereldtoneel als het gaat om bijvoorbeeld handel, investeringen, land- en waterbouw. Wat is de impact van al die activiteiten en wat levert het ons en de landen waar ze plaatsvinden op? Aan welke knoppen moeten we draaien om onze voetafdruk te verkleinen? Waar liggen de kansen binnen de politiek?
-
Voor de pers / 11 november 2024
Reactie Both ENDS op kamerbrief over toekomstige samenwerking met maatschappelijke organisaties
DEN HAAG, 11 november 2024 - Vandaag publiceerde de Nederlandse regering haar beleid voor de toekomstige samenwerking met ontwikkelingsorganisaties, zowel in Nederland als daarbuiten. PVV-minister Reinette Klever zet de bijl in deze financiering: zij heeft besloten om het budget voor steun aan het internationale maatschappelijk middenveld met meer dan tweederde in te krimpen: van grofweg 1,4 miljard naar 0,4 miljard euro in de periode 2026 tot 2030. Dit heeft grote gevolgen voor kritische geluiden in binnen- en buitenland, in een tijd dat de speelruimte van maatschappelijke organisaties wereldwijd toch al steeds kleiner wordt. Karin van Boxtel, directeur van milieu- en mensenrechten organisatie Both ENDS: “Dit is een ongekende stap in precies de verkeerde richting. Maatschappelijke organisaties zijn essentieel voor duurzame en sociale verandering wereldwijd. Internationale bewegingen vervullen meerdere, onmisbare rollen: als waakhond van de rechtsstaat, als aanjager van verandering, en als tegenkracht tegen autoritaire tendensen. Het afzwakken van de steun hieraan, is een veelzeggend signaal.”
-
Voor de pers / 9 mei 2023
Manifest Landbouwakkoord vandaag aangeboden aan Tweede Kamer
Vandaag overhandigde een delegatie het 'Manifest Landbouwakkoord' aan leden van de Tweede Kamer. Het Manifest is een initiatief van Both ENDS en Oxfam Novib, en werd ondertekend door een brede coalitie van meer dan zeventig NGO's, boerenorganisaties, wetenschappers en bedrijven. Zij roepen de Tweede Kamer op om bij het formuleren van landbouwbeleid ook oog te hebben voor de grote Nederlandse agrarische voetafdruk in het buitenland, teneinde die drastisch te verkleinen.
-
Voor de pers / 21 april 2023
Manifest: Nederland kan met Landbouwakkoord internationale voetafdruk verkleinen
Het Nederlandse Landbouwakkoord, dat nu wordt ontwikkeld, is te veel alleen op Nederland gericht. Dat vindt een brede coalitie van meer dan zestig NGO's, boerenorganisaties, wetenschappers en bedrijven die vandaag een brandbrief stuurde aan ministers Adema (LNV) en Schreinemacher (BuHaOS). Het Nederlandse landbouwbeleid moet zich ook richten op het verkleinen van de grote Nederlandse agrarische voetafdruk in landen buiten Nederland, door voedselzekerheid en behoud van biodiversiteit als startpunt te nemen. De coalitie publiceerde een manifest waarin zij uiteenzet hoe de hervorming van het Nederlandse agrarische buitenlandbeleid eruit zou kunnen zien.
-
Publicatie / 30 oktober 2023
-
Voor de pers / 26 augustus 2020
Nederlandse pensioenfondsen beleggen in ontbossing Amazone
Nederlands pensioengeld wordt massaal belegd in bedrijven die bijdragen aan ontbossing in het Amazonegebied en de Cerrado-savanne in Brazilie, zoals soja-, veevoer- en rundvleesbedrijven. Dat blijkt uit een vandaag uitgekomen rapport van Profundo, geschreven in opdracht van de Eerlijke Geldwijzer, Hivos en Both ENDS. Alle tien pensioenfondsen die onder de loep werden genomen beleggen in dit soort bedrijven, waarbij pensioenfonds ABP en Pensioenfonds Zorg en Welzijn aan kop gaan met beleggingen ter waarde van respectievelijk 580 miljoen en 383 miljoen euro.
-
Publicatie / 26 augustus 2020
-
Voor de pers / 12 november 2024
Uitspraak klimaatzaak Shell: “Shell heeft een verplichting om mensenrechten te beschermen.”
Den Haag, 12 november 2024 - De rechter heeft uitspraak gedaan in het hoger beroep dat Shell aantekende in de Klimaatzaak die Milieudefensie in 2021 heeft gewonnen van Shell. Het Hooggerechtshof oordeelt dat de olie- en gasgigant wel een verantwoordelijkheid heeft in het verminderen van zijn uitstoot, maar legt geen reductieverplichting op.
-
Voor de pers / 19 mei 2021
Ondanks geweld 900 miljoen euro Nederlandse exportsteun naar Van Oord in Mozambique
Op 25 maart jl, een dag na bloedige aanslagen in Noord-Mozambique, besloot de Nederlandse staat tot een exportkredietverzekering ter waarde van 900 miljoen euro voor de activiteiten van baggeraar Van Oord in het land. Het bedrijf voert baggerwerkzaamheden uit in een zeer omstreden gasproject dat volgens Mozambikaanse belangengroepen een belangrijke rol speelt in het escalerende geweld in de regio. Maatschappelijke organisaties Both ENDS, Milieudefensie en Oil Change International en de Mozambikaanse organisaties waarmee zij samenwerken, zijn geschokt over de gang van zaken en roepen de Nederlandse overheid en de Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB ter verantwoording.
-
Nieuws / 14 december 2023
Nederland kan agrarische voetafdruk drastisch verkleinen
Both ENDS kijkt in de weken na de verkiezingen waar de politiek in de komende jaren op kan sturen om de Nederlandse voetafdruk over de grenzen te verkleinen en het Nederlandse buitenlandbeleid juist te laten werken voor mens en milieu. Dat doen we door in vier dubbelinterviews met steeds een eigen expert en iemand van buiten de organisatie.
-
Voor de pers / 12 november 2024
Plannen van minister Klever vegen Nederland van de wereldkaart
Den Haag, 12 november - ‘Zorg dat Nederland niet van de kaart verdwijnt’, met die boodschap voerden met Partos zo’n 100 organisaties vandaag actie in Den Haag tegen de geplande bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking. Drie internationale partners van Nederland uit Jemen, Nepal en Oeganda riepen de Tweede Kamer op om deze week in de begrotingsbehandeling van het ministerie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp, tegen de plannen van minister Klever te stemmen.