Jonge werklozen hervinden hun trots als stadsboer: Groene daken in Caïro
Jonge werklozen hervinden hun trots als stadsboer: Groene daken in Caïro
Het Cairo House. Dat is wat bij Emad Adly als eerste naar boven komt, als we hem vragen naar zijn dromen. Een droom die al realiteit werd, maar daarna in de kiem gesmoord door de autoriteiten.
Een ecocentrum, waar de jonge bevolking van Caïro kon leren op milieuvriendelijke wijze met de stedelijke omgeving om te gaan. Een katalysator van de noodzakelijke omvorming van de Egyptische samenleving in duurzame richting. Dat is wat Adly met het Cairo House voor ogen had. Cursussen over efficiënt waterbeheer, hernieuwbare energie en duurzaam bouwen; demonstratieprojecten en leiderschapstrainingen; debatten over de toekomst: het zou allemaal samenkomen in het nieuwe centrum. Voor westerse begrippen klinkt het allemaal niet zo revolutionair, maar in het Egypte onder president Mubarak was het dat wel. Het nieuwe, uit duurzame materialen opgetrokken gebouw, lag op de grens van de christelijke en joodse wijken in de oude binnenstad. Voor Adly stond het Cairo House symbool voor het nieuwe Egypte: een plek voor ontmoeting en inspiratie, die moest leiden tot één gezamenlijke visie op de toekomst. "Dat is wat Egypte nodig heeft: een gezamenlijke droom, een visie op waar we heen willen. Daarmee kunnen we de toekomst instappen, samen met de jonge generaties."
Gevaarlijke dromen, concludeerden de autoriteiten, en zij namen het Cairo House al nog vóór de officiële opening over. Het centrum werd onderdeel van het ministerie van Milieu en huisvest nu ambtenaren. "Het is niet meer de gedroomde plek voor ontmoeting en inspiratie", zegt Adly, naar eigen zeggen lange tijd letterlijk ziek van de hele gang van zaken. Een goede vriend, die bij de overheid werkt, legde hem uit dat het succes van het onafhankelijke centrum bedreigend was. Mensen zeiden: die activisten doen het beter dan de overheid. Dat was onacceptabel, en daarom namen de autoriteiten het over. Adly: "Ik heb tegen hen gezegd: jullie moeten je eigen dromen creëren, niet die van anderen afpakken."
Caïro bruist
Het mocht niet baten, de droom van het Cairo House spatte uiteen. Nieuwe inspiratie vond Adly in de Egyptische Revolutie, de succesvolle opstand van vooral jongeren. Er moet nog steeds heel veel veranderen in het land, maar het zaad van de omwenteling is geplant en zal vrucht dragen. Zichtbaar resultaat is nu al het herwonnen zelfvertrouwen bij jongeren, tot voor kort lamgeslagen door hun uitzichtloze situatie. Caïro bruist van de vele nieuwe initiatieven. Daarvan zijn er verschillende gericht op de introductie van urban agriculture en horticulture (stadsland- en stadstuinbouw) in de miljoenenstad. De jongerenorganisatie AOYE (Arab Office for Youth and Environment) - door Emad Adly in zijn studententijd met enkele andere studenten opgericht - experimenteert ermee, en heeft enkele demonstratieprojecten. Onder de naam Food Sovereignty Project werkt een andere groep jongeren aan verdere verspreiding van kennis, zoals via een online platform waar aanstaande en beginnende stadsboeren ervaringen en tips kunnen uitwisselen. Het doel is, zo stellen zij, de afhankelijkheid van stadsbewoners van de slecht gereguleerde commerciële land- en tuinbouw en de voedselindustrie te doorbreken, en de bewoners van dichtbevolkte stadswijken weer in contact te brengen met Moeder Aarde.
Greenies, of hippies, die verlangen naar een tijd die nooit meer terug zal keren? Niet in het minst, zegt Adly. Hij spreekt van creatieve en hoopgevende initiatieven. Op de achtergrond speelt het debat over de voedselzekerheid van de snel groeiende Egyptische bevolking. Het land is grotendeels afhankelijk van slechts één waterbron, de rivier de Nijl. Adly: "Er is nu al niet genoeg water voor de behoeften van 85 miljoen Egyptenaren. Hoe moet dat in de toekomst, als we 100, 120 of misschien wel 150 miljoen inwoners hebben? Daar moeten we hard mee aan de slag, anders gaat het gruwelijk mis." De oplossing zoekt hij in drie richtingen: educatie, een mix van traditionele waarden met nieuwe technieken als druppelirrigatie en stadslandbouw, en intensieve samenwerking tussen de Nijlstaten.
Een gift van God
Hoe dat er uitziet, over pakweg twintig jaar? Adly schetst een beeld van goed georganiseerde samenlevingen, opgebouwd uit hechte lokale gemeenschappen die optimaal gebruikmaken van natuurlijke rijkdommen als water en de vruchtbare bodem. In de Nijl Unie werken de rivierstaten nauw samen, naar het model van de Europese Unie (Adly, lachend: "Maar dan zonder de euro"). 'One Nile, One Family', is de slogan. De sterke statengemeenschap - niet te vergelijken met het huidige, tamelijk machteloze overlegorgaan - verdeelt het Nijlwater op rechtvaardige wijze. Er is genoeg voor iedereen en voor alle behoeften. De landbouw, waar van oudsher 80 procent van het beschikbare water naartoe gaat, blijkt met veel minder water toe te kunnen. Maximalisatie van het hergebruik is het uitgangspunt. Door de toepassing van technieken als druppelirrigatie verspillen boeren geen water meer. Water is een gift van God, weten ze.
Kenmerk van de nieuwe samenleving is de overheersende mix van traditionele waarden en de nieuwste technologieën. Dat gaat heel goed samen, weet Adly. "Er is geen enkele tegenstelling tussen de waarde en ethiek van een Arabische moslimsamenleving en nieuwe technieken en initiatieven. Die gaan hand in hand." Is het niet de Koran die hamert op de noodzaak voorzichtig om te gaan met kwetsbare natuurlijke hulpbronnen als grond en water, en de natuur te ontzien? En ook over de inzet van nieuwe methoden is het Heilige Boek duidelijk. Adly: "Het was de profeet Mohammed zelf die zei dat het de plicht van iedere moslim is nieuwe kennis tot zich te nemen. Ook als die uit een niet-moslimland komt, zoals China. De boodschap is dus dat je met iedereen moet samenwerken. De Koran is kortom heel goed in te zetten bij het trainen van lokale gemeenschappen, en het werken aan duurzaamheid."
Aan de nieuwe samenleving neemt iedereen deel, benadrukt Adly, ieder krijgt zijn of haar deel. Om zover te komen is de inzet van jongeren essentieel. Agents of change zijn ze, bron van verandering en motor achter omwentelingen. Kijk maar naar de Egyptische revolutie. Ging het daar nog vooral om meer vrijheid en minder corruptie, in de toekomst zullen jongeren strijden voor een meer duurzame samenleving. Hun energie en vaardigheden zijn doorslaggevend voor het slagen van die strijd. Bij gebrek aan een actieve overheid hebben niet-gouvernementele organisaties (ngo's) een belangrijke taak bij het scholen van jongeren, hen te leren discussiëren over de uitdagingen waar het land voor staat en het uitwerken van een gemeenschappelijke visie op de toekomst. Adly: "En dan worden ze van deelnemer aan een programma tot actoren die hun vaardigheden inzetten om een betere toekomst te realiseren."
Kleine bedrijfjes leasen flatdaken
Bijvoorbeeld als stadsboer. In het nieuwe Egypte van pakweg twintig jaar van nu hebben jongeren de kunst van de daklandbouw onder de knie, stelt Adly. Zij leerden het vak van de jongeren in de Gazastrip die, hiertoe gedwongen door de Israëlische blokkade, er al veel eerder mee startten. Met hun pionierswerk maakten zij duidelijk dat urban agriculture een grote belofte vormt voor het hele Midden-Oosten. Er zijn nog meer plaatsen in de wereld waar bewoners creatief omspringen met het gebrek aan ruimte, en ook díé vormen een bron van inspiratie. Zo produceren de stadstaten Hongkong en Singapore binnen de eigen gemeentegrenzen nu al 20 procent van alle vlees en groente die nodig zijn voor de inwoners. Een percentage dat nog flink kan groeien, zo denkt men daar. Adly is er op zijn beurt van overtuigd dat de stadsland- en stadstuinbouw in Caïro een potentiële goudmijn is. Hij droomt over duizenden jongeren die kleine bedrijfjes opzetten, en deals sluiten met flateigenaren voor de lease van hun daken. Ook balkons, braakliggende landjes en verwaarloosde parkjes worden productief ingezet. Een beperkte inzet van middelen en veel onderlinge uitwisseling van ervaringen stellen arme stadsbewoners in staat een (aanvullend) inkomen te verdienen met de productie van groente en kleinfruit.
Idealistische trainers bij ngo's zullen ontdekken dat het weinig zinvol is de jongeren te overtuigen van de milieuvoordelen van de stadslandbouw, ook al zijn die er volop. De armoede onder jongeren is zo groot dat het verdienen van een eigen inkomen de allerbelangrijkste motivatie is. Maar naarmate het succes van de stadslandbouw toeneemt - Adly is ervan overtuigd dat zeker een kwart van het benodigde voedsel voor Caïro in de toekomst op deze wijze kan worden verbouwd - groeit ook het inzicht in de andere voordelen. De leefbaarheid in de stad neemt toe. Doordat er veel minder trucks nodig zijn om groente en fruit van het platteland naar de stad te vervoeren, vermindert het verstikkende fileprobleem. Daardoor neemt de luchtvervuiling - berucht in de miljoenensteden in het Midden-Oosten als Caïro, maar ook in bijvoorbeeld Teheran - ook sterk af, een effect dat nog sterker wordt door de zuiverende werking van al het nieuwe groen. De stadslandbouw zorgt ook voor een verkoelend effect in de hete zomers. In de koude winters houden de groene daken daarentegen juist de warmte vast. En, misschien wel het allermooiste resultaat, zegt Adly, is dat de vogels, bijen en insecten - die de stad al lang geleden hadden verlaten - weer zullen terugkeren. Tot vreugde van heel wat inwoners.
Stadslandbouw is uiteraard niet dé oplossing voor de problemen van het Midden-Oosten, zegt Adly. Maar het vormt er wel een belangrijk onderdeel van. "Het helpt steden en stadsbewoners minder afhankelijk te zijn van industriële voedselproductie elders. En het maakt hen weerbaarder. Dat is belangrijk, ook met het oog op de verandering van het klimaat. Laten we er dus snel werk van maken, dan wordt deze droom werkelijkheid."
Emad Adly, arts en activist Als eerstejaars student medicijnen aan de universiteit van Caïro sloot Emad Adly (1957) zich aan bij de 'medische karavaans', een initiatief om medische diensten te brengen naar de sloppenwijken van de stad. Hij zag al snel in dat het gebrek aan hygiëne en milieuproblemen aan de basis staan van de meest voorkomende ziekten in de armenwijken, en ontleende er zijn slogan aan: "Behandel de oorzaken, niet de symptomen." Sinds die tijd is Adly actief op milieugebied. Nadat hij in zijn studententijd het Arab Office for Youth and Environment hielp opzetten, volgde ruim tien jaar later het Arab Network for Environment and Development. In 1996 stond Adly ook nog aan de basis van het Mediterranean Information Office for Environment, Culture and Sustainable Development, gevestigd in Athene. Zoals alle Egyptenaren heeft Adly een speciale band met de Nijl. Hij woonde vele jaren op het eiland Manial in de rivier, waar hij tal van milieu- en gemeenschapsprojecten opzette. Dat leidde in 2001 tot weer een nieuwe organisatie, het Nile Basin Discourse forum, waar hij sindsdien voorzitter van is. Adly is verder lid van verschillende nationale en regionale waterorganisaties, en is nationaal coördinator van het Small Grants Program van GEF/UNDP en het Local Initiative Facility for Urban Environment. Al sinds de Earth Summit in Rio in 1992 is hij betrokken bij het internationale overleg over duurzame ontwikkeling. Emad Adly schreef diverse boeken over milieu en duurzame ontwikkeling in Egypte en het Midden-Oosten, en is hoofdredacteur van Montada Al Biaa (Environment Forum Newsletter) en de Sustainable Mediterranean Newsletter. |
Lees meer over dit onderwerp
-
Brief / 22 juli 2024
Gezamenlijke Oproep tot Actie: Internationale Maatschappelijke Organisaties Eisen Gerechtigheid voor de Slachtoffers van de Moord op Berta Cáceres in Honduras
Dit is een gezamenlijke oproep tot actie van internationale maatschappelijke organisaties om de Hondurese autoriteiten op te roepen gerechtigheid te waarborgen voor de slachtoffers van de moord op Berta Cáceres. Acht jaar en vier maanden zijn verstreken sinds de misdaad tegen Berta, en het Hondurese rechtssysteem heeft de vonnissen van de veroordeelden niet bevestigd en de intellectuele auteurs niet vervolgd. Wij zijn zeer bezorgd dat de onafhankelijke rechtspraak en internationale overeenkomsten over mensenrechten niet worden nageleefd.
-
Nieuws / 17 juli 2024
EU verlaat Energy Charter Treaty (ECT): Een mijlpaal voor energietransitie
De beslissing van de Europese Unie om zich terug te trekken uit het energieverdrag ECT (Energy Charter Treaty) is een historische overwinning voor de energietransitie. Lees meer (Engels)
-
Nieuws / 9 juli 2024
De kracht van vertrouwen in financiering, een nieuwe samenwerking tussen Both ENDS en de Nationale Postcode Loterij
Al meer dan dertig jaar werkt Both ENDS samen met partnerorganisaties over de hele wereld. Onze lange relaties met partners zijn gebaseerd op gedeelde waarden, respect en vertrouwen. Zo versterken we kennis, netwerken en maatschappelijke bewegingen, en zetten we ons gezamenlijk in voor een rechtvaardigere en duurzamere wereld. Wederzijds vertrouwen en respect betekenen ook dat we blijven innoveren met hoe de geldstromen lopen. Dare to Trust is daarin een nieuwe stap die Both ENDS en haar partners dit jaar hebben gezet.
-
Nieuws / 9 juli 2024
Burgerinitiatief: Afscheid van fossiel
De klimaatcrisis laat zich niet langer negeren. Met recordtemperaturen en ongekend extreme weersomstandigheden zien we overal ter wereld de verwoestende effecten van klimaatverandering. Nederland heeft recent te maken gehad met zowel ongekende hittegolven als aanhoudende regenval die onze agrarische sector hard heeft getroffen. Deze gebeurtenissen maken pijnlijk duidelijk: we moeten nú handelen.
-
Nieuws / 4 juli 2024
Karin van Boxtel nieuwe directeur van Both ENDS
Karin van Boxtel (35) is de nieuwe directeur van milieu- en mensenrechtenorganisatie Both ENDS. Sinds het vertrek van de vorige directeur, Danielle Hirsch, gaf zij al tijdelijk leiding aan de organisatie samen met Annelieke Douma. Nu is ze definitief aangesteld om Both ENDS nog slagkrachtiger en toekomstbestendig te maken. Karin start op 1 september, tot die tijd blijft de huidige duo-directie op interimbasis actief.
-
Nieuws / 3 juli 2024
'Nederlandse overheid handelt intrasparant en onzorgvuldig bij de herbeoordeling van het Mozambique gasproject'
Op maandag 1 juli werden vragen van Tweede Kamerleden over het Mozambique LNG project en de betrokkenheid van Atradius DSB beantwoord door staatssecretaris Van Rij. TotalEnergies is de projectleider van het Mozambique LNG project in de noordelijkste provincie van Mozambique. Het Nederlandse bedrijf Van Oord krijgt daarvoor een exportkredietverzekering van 1 miljard euro van de publieke Nederlandse verzekeraar Atradius Dutch State Business.
-
Video / 3 juli 2024
Jonila Castro: "Het beschermen van het milieu, beschermt onze toekomst"
Jonila Castro werkt voor AKAP KA Manila Bay en/of Kalikasan People's Network for the Environment (Kalikasan PNE). Het levensonderhoud van de meerderheid van de Filippijnse bevolking is afhankelijk van het milieu, van de zeeën, van het land en de bergen.
-
Nieuws / 3 juli 2024
Illegale houtkap verwoest de bossen van Suriname: De strijd van de Saamaka tegen ontbossing
Het Saamaka-volk in Suriname verzet zich al lang tegen de schending van hun landrechten door de overheid. Ondanks een uitspraak van het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens (IACHR) in 2007 tegen deze schendingen, blijft de regering houtkap en mijnbouw toestaan op Saamaka-gebied zonder vrije, voorafgaande en geïnformeerde toestemming (FPIC). Dit leidt tot ontbossing, landonteigening en verstoring van hun levensonderhoud. Een recent voorbeeld is de aanleg van een 42,7 km lange weg door hun gebied voor houtkap, blijkt uit een nieuw rapport.
-
Publicatie / 2 juli 2024
-
Blog / 21 juni 2024
Internationale samenwerking - juist nu!
Door Karin van BoxtelHet toekomstige kabinet navelstaart op eigenbelang. Door internationale samenwerking de das om te doen en drastisch te bezuinigen, negeert het dat Nederland simpelweg niet los staat van de wereld. Half juni debatteerde de Tweede Kamer der Staten-Generaal over de tussentijdse begroting buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking. Ook daar benadrukten verschillende partijen de noodzaak van internationale samenwerking, dat diplomaten en posten daarvoor hun werk moeten kunnen blijven doen, en de langjarige ondersteuning voor maatschappelijke organisaties nodig blijft.
-
Nieuws / 18 juni 2024
Overheid dreigt opnieuw mensenlevens op spel te zetten bij berucht gasproject TotalEnergies in Mozambique
De Nederlandse overheid dreigt opnieuw te blunderen bij het geven van exportsteun voor het omstreden gasproject van TotalEnergies in Cabo Delgado, Mozambique. Dat blijkt uit een analyse van 9000 documenten uit Woo-verzoeken, in opdracht van Milieudefensie en Both ENDS. Anne de Jonghe, Both ENDS: “Bij het afgeven van de exportsteun in 2021 werden kritische geluiden geminimaliseerd, terwijl TotalEnergies werd gehoord en vertrouwd. Dat mag niet meer gebeuren.”
-
Dossier /
Transformative Talks met partners
Bij Both ENDS willen we mensen verbinden voor verandering, connecting people for change. Samen met groepen voor milieurechtvaardigheid uit het Mondiale Zuiden werken we aan een duurzame, eerlijke en inclusieve wereld.
-
Pathway /
Promoten van lokaal aangedragen oplossingen
Ons doel is het opschalen van bottom-up, planeetvriendelijke oplossingen, ondersteund door beleid en de beschikbaarheid van financiële middelen. Er zijn veel voorbeelden van succesvolle, door de gemeenschap geleide oplossingen die gebaseerd zijn op collectieve participatie, gezonde ecosystemen, genderrechtvaardigheid en een visie op welzijn die verder gaat dan individuele rijkdom.
-
Pathway /
Ondersteunen van een krachtig maatschappelijk middenveld
Ons doel is om een maatschappelijk middenveld te creëren waarin organisaties open en veilig kunnen werken, hun stem kunnen laten horen en invloed kunnen uitoefenen op besluitvorming over ecosysteemuitdagingen, milieurechtvaardigheid en mensenrechten. Een sterke civil society is essentieel voor een gezonde samenleving. Het houdt de macht van staats- en bedrijfsactoren in toom, houdt besluitvormers verantwoordelijk en verdedigt de rechten van gemarginaliseerde groepen. Een sterk en onafhankelijk maatschappelijk middenveld kan pleiten voor eerlijk en ecologisch verantwoord beleid en kan structurele ongelijkheid in de besluitvorming bestrijden.
-
Pathway /
Pleidooi voor rechtvaardig beleid wereldwijd
Ons doel is om systemische verandering te bewerkstelligen op alle niveaus van sociale, politieke en economische instellingen, zodat deze onvoorwaardelijk de mensenrechten en de planetaire grenzen respecteren. Dit vereist beleidscoherentie en consistente besluitvorming in alle sectoren – van handel, financiën en energie tot voedselproductie, landbouw, klimaatactie en waterbeheer – en in alle geledingen van de samenleving, van individu tot nationaal niveau.
-
Nieuws / 11 juni 2024
Petitie: Internationale samenwerking, juist nu!
De nieuwe coalitie bestaande uit PVV, VVD, BBB en NSC bezuinigt aankomende jaren honderden miljoenen op ontwikkelingssamenwerking. Vanaf 2027 worden dit miljarden, namelijk 2,4 miljard per jaar. Van het toch al beperkte budget voor internationale samenwerking blijft na 2027 weinig over. Daarom komen wij nu in actie. Laat de wereld niet in de steek, teken de petitie om de bezuinigingen op internationale samenwerking te stoppen.
-
Nieuws / 5 juni 2024
Oproep van 70 partijen: Nederlandse aanpak voor wereldwijde voedselzekerheid werkt!
Een brede coalitie van Nederlandse bedrijven, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties wil samen met het nieuwe kabinet optrekken om echt een verschil te maken voor het verbeteren van wereldwijde voedselzekerheid. Het ondersteunen van boeren en consumenten in Nederland en daarbuiten en de inzet voor klimaat-weerbare voedselsystemen in lage- en middeninkomenslanden staan daarbij centraal. De coalitie is van mening dat Nederland vanuit haar kennis, kunde, ervaring, internationale samenwerkings- en handelspositie de komende jaren ambitieuze inzet moet tonen in de verduurzaming van ons voedselsysteem, om zo bij te dragen aan het behalen van het Klimaatakkoord van Parijs en de Sustainable Development Goals.
-
Nieuws / 29 mei 2024
Tweede Kamerleden stellen stevige vragen over mogelijke Nederlandse exportsteun aan Mozambique LNG-gasproject
Tweede Kamerleden Daniëlle Hirsch (GroenLinks-PvdA) en Christine Teunissen (PvdD) stellen stevige vragen over de mogelijke Nederlandse exportsteun aan het Mozambique LNG-gasproject. Both ENDS maakt zich al jaren hard voor het dossier. In 2023 riepen wij samen met Milieudefensie ministers op exportsteun te stoppen.
-
Blog / 28 mei 2024
Democratische waarden onder vuur in Europa: de noodzaak verder te kijken dan de Nederlandse dijken en de rol van filantropie
Door Karin van BoxtelVorige week las ik over de verwachte – maar nog steeds schokkende – implicaties van de radicale shift naar extreemrechts in Nederland. Het huidige regeerakkoord omvat maatregelen die eerder zijn aangenomen door andere Europese landen met vergelijkbare verkiezingsuitslagen, die leiden tot een inperking van democratische vrijheden, een naar binnen gerichte focus en pogingen om de rol van het maatschappelijk middenveld te beperken.
-
Video / 18 mei 2024
Uitdagingen en dromen van Charity Migwi (Oil Change International)
Oil Change International richt zich vooral op onderzoek, communicatie en belangenbehartiging. Charity Migwi helpt met campagnes om fossiele brandstofbedrijven zover te krijgen te stoppen met productie van olie en gas.