Both ENDS
Vandaag doet een alliantie van meer dan 150 organisaties, vakbonden en sociale bewegingen in allerlei landen in Europa de aftrap voor een gezamenlijke campagne tegen oneerlijke handels- en investeringsverdragen, in het bijzonder tegen het omstreden Investor-to-State-Dispute-Settlement (ISDS)- mechanisme. Daarmee kunnen investeerders staten aanklagen als deze (sociale en milieu-)wetten maken die de winst van de investeerder in gevaar kunnen brengen.
Inheemse volken in Paraguay zien zich bij hun pogingen de grond van hun voorouders terug te vorderen, gedwarsboomd door Duitse investeerders. In Indonesië zijn Amerikaanse mijnbouwbedrijven erin geslaagd nieuwe wetgeving ongedaan te maken die bedoeld was om de economische ontwikkeling van het land te stimuleren en de bossen te beschermen. Dat is de impact die investeringsverdragen kunnen hebben op de ontwikkeling en rechten van de bevolking op sociaal, milieu- en economisch gebied. Waarom? Vooral vanwege zogenaamde 'Investor-to-State Dispute Settlement'-clausules die vaak zijn opgenomen in dit soort verdragen.
Handelsverdragen hebben vaak niet alleen vergaande gevolgen voor de economie van een land, maar ook voor mens en milieu. Vooral de meest kwetsbare groepen zijn de dupe van internationale handelsverdragen.
Dit jaar is het 50 jaar geleden dat Nederland als eerste land het 'Investor to State Dispute Settlement' (ISDS)-systeem introduceerde in een bilateraal investeringsverdrag, met Indonesië. Sindsdien zijn wereldwijd honderden nieuwe bilaterlate investeringsverdragen (BIT's) gesloten waarin ISDS is opgenomen. Het ISDS-systeem in de huidige verdragen biedt vergaande bescherming aan investeerders, wat vaak ten koste gaat van nationale overheden en wetgeving, vooral in ontwikkelingslanden.
1 november is de deadline voor het wijzigen of opzeggen van de Bilaterale Investeringsovereenkomst (BIT) tussen Nederland en Zuid-Afrika. De bedoeling was ooit de economische relatie tussen de twee landen uit te breiden en te versterken, de uitwisseling van kapitaal en technologie te bevorderen en de economische groei van beide landen te versterken. Het is de vraag wat er met deze BIT gaat gebeuren. Burghard Ilge van Both ENDS vertelt meer.
Met de onderhandelingen over TTIP komt het publieke debat over bilaterale investeringsverdragen (BIT’s) langzamerhand op gang. Vooral het ‘Investor-to-State Dispute Settlement Mechanism’ (ISDS) binnen TTIP dreigt de normen voor mens en milieu te verlagen. BIT’s maken gebruik van zeer controversiële arbitragesystemen (ISDS), die buitenlandse investeerders in staat stellen om overheden buiten de nationale rechter om aan te klagen voor hun nationale beleid en wetgeving. De publicatie 'To change a BIT is not enough', die Both ENDS vandaag lanceert, toont met een aantal heldere voorbeelden de verstrekkende gevolgen van deze mechanismen aan.
In maart werd bekend dat Indonesië de Bilateral Investment Treaty (BIT) met Nederland per 1 juli 2015 heeft opgezegd. Verschillende organisaties, waaronder Both ENDS, stellen deze omstreden internationale handelsverdragen al veel langer ter discussie en vinden dat ze drastisch herzien of opgezegd moeten worden. De SP en GroenLinks hebben naar aanleiding van de opzegging van de BIT met Nederland door Indonesië nu Kamervragen gesteld over de effecten van dergelijke verdragen. Both ENDS is benieuwd naar de antwoorden op de Kamervragen en welke gevolgen deze zullen hebben voor Nederlands beleid op dit gebied.
In 1959 ondertekenden Duitsland en Pakistan het eerste bilaterale investeringsverdrag in de wereld, niet wetende dat ze hiermee een nieuw tijdperk markeerden en dat vele landen hun voorbeeld zouden volgen. Momenteel bestaan er al ongeveer 3000 bilaterale investeringsverdragen (BIT's) en andere internationale investerings-overeenkomsten. Hoewel deze verdragen zowel voor de investeerder als voor het 'gastland' profijtelijk moesten zijn - voor de één zou het winst en voor de ander economische groei, werkgelegenheid en ontwikkeling opleveren - blijken ze in de praktijk voor veel gastlanden vooral grote negatieve gevolgen te hebben.
