'The winner takes all'

Nederland importeert heel veel soja en palmolie en voelt de druk om de productie te verduurzamen. Overheid, bedrijfsleven en NGOs hebben met succes een internationaal imago gecreëerd van Nederland als pionier op het gebied van duurzame ketens. Succes trekt succes aan. En alles en iedereen wil dus meedoen.

Tot nu toe niets aan de hand. Maar er is een groot probleem: de Nederlandse inspanningen voor verduurzaming maken ons ernstig bijziend. Want slechts een klein deel van de wereldproductie valt onder duurzaamheidsinitiatieven. De rest van de wereldeconomie brengt nog steeds grote schade toe aan mens en natuur, zoals door ongebreideld gebruik van pesticiden in de landbouw, industriële watervervuiling en de vernieling van wetlands door de aanleg van havens.

Als we zo doorgaan, ontstaat het beeld dat Nederland lekker warm aan ronde tafels zit, werkend aan verduurzaming van dat kleine taartpuntje waar Nederlanders elkaar tegenkomen in het streven naar verduurzaming. Maar buiten is het guur en vaak gewelddadig en bieden mensen, vaak letterlijk met lijf en leden, weerstand tegen de vervuiling en vernietiging van land, water en lucht.

In Nederland is het steeds minder salonfähig om over die strijd te spreken. Want hier bedoelen het goed en kunnen we de wereld aan. Maar dat is een misrekening; als we niet weer oog krijgen voor de mensen die vechten tegen toenemende milieudegradatie, blijven we straks met een heel klein groen taartpuntje zitten. Dan is er geen ecosysteem meer over waar we straks op een duurzame manier onze soja en palmolie vandaan kunnen halen.

Laten we dus uitkijken met de mentaliteit van ‘the winner takes it all'. Als ecosystemen vernietigd worden en als sociale cohesie verdwijnt, vervliegt daarmee elke basis voor een duurzame toekomst. Nederlandse bedrijven, NGOs en overheden die echt een groene en eerlijke toekomst voor deze wereld voorstaan moeten niet alleen de verduurzaming van een paar ketens ondersteunen, maar ook opkomen voor de politieke en financiële ruimte van alle mensen die de stortvloed aan vernietigende ontwikkelingen tegenhouden. Anders weten we straks heel goed hoe we moeten vergroenen, maar heeft de realiteit de wereld inmiddels onleefbaar gemaakt.