Achter de schermen van een 'groei-economie'

Maar ook in Argentinië is niets wat het schijnt te zijn. Ja, maatschappelijke organisaties stellen inderdaad de verstrengeling van politieke en economische belangen continu aan de kaak. Dankzij de relatieve vrijheid van meningsuiting en de beschikbaarheid van onafhankelijke media lukt het ze om de gevolgen van het ‘neo-extractivisme’ – ongebreidelde exploitatie en export van primaire grondstoffen- naar buiten te brengen. Maar helaas leidt dit niet tot fundamentele veranderingen.

Officieel zijn er wetten waarin staat dat grootschalige energie- en infrastructuurprojecten moeten worden beoordeeld op hun gevolgen voor mens en milieu. Toch is een aantal provincies begonnen met het winnen van schaliegas zonder dat de vereiste rapportages gemaakt zijn over de risico’s, en zonder dat de burgers hun mening hebben kunnen geven. Bindende besluiten over de bescherming van bossen en een gedegen ruimtelijke ordening worden simpelweg niet uitgevoerd. En ondanks goede wetgeving over openbaarheid van informatie en burgerparticipatie, moeten belangenorganisaties steeds weer een moeizaam gevecht leveren om zelfs maar de plannen voor grote publieke werken in te kunnen zien.

De Argentijnse politiek laat zien dat er ondanks mooie woorden en bestaande wetten en regels in dit relatief goed ontwikkelde land, voor duurzame ontwikkeling geen plek is. Behoud van waterkwaliteit wordt hier met gemak uitgeruild tegen grote mijnbouwprojecten. Het beschermen van de eigen bevolking tegen de gevolgen van chemische bestrijdingsmiddelen is veel minder belangrijk dan het vergroten van de toch al enorme sojaexport.

In Argentinië is - dankzij de levendige maatschappelijke betrokkenheid en een redelijk vrije pers -  zichtbaar wat in andere landen verborgen blijft. Want deze realiteit is ook in andere landen aan de orde van de dag. Ook in landen waar het publieke debat minder open is en vrijheid van meningsuiting wordt beperkt, is het maar al te verleidelijk voor overheden om natuurlijke hulpbronnen in de verkoop te gooien en over te leveren aan de krachten van de markt. En ook in andere landen gaan economische, politieke en burgerbelangen lang niet altijd hand in hand.

Landen als Argentinië laten ons zien dat we niet naïef moeten zijn. Ondanks mooie groeicijfers spelen achter de schermen ontwikkelingen die laten zien dat een duurzame en rechtvaardige economie nog ver te zoeken is. Máxima zal ongetwijfeld in haar nieuwe functie ook op bezoek gaan in haar vaderland. Zij kan dan een grote bijdrage leveren aan het publieke debat in haar eigen land en hopelijk zal ze die kans niet voorbij laten gaan.