De politieke en industriële elites in Indonesië grijpen hun kans
In september 2019 vulden de straten van Jakarta zich met woedende demonstranten. Ze protesteerden tegen de ‘Omnibus-werkgelegenheidswet’ die ervoor zou zorgen dat de regels voor mijnbouw versoepelen, bedrijven nauwelijks meer aansprakelijk worden gesteld voor gepleegde misdrijven en de nationale anticorruptie-commissie minder macht krijgt. Vandaag de dag zijn zulk soort protesten in Indonesië absoluut niet meer mogelijk vanwege de Covid-19 crisis en bijbehorende lockdown-maatregelen. Andere manieren voor Indonesische burgers om enige invloed te hebben op besluit- en wetgevingsprocessen waren er sowieso al nauwelijks.
De Indonesische regering, die begin maart snel moest handelen om de Covid-19-uitbraak onder controle te houden, maakte tegelijkertijd van de gelegenheid gebruik om een aantal van de omstreden voorstellen waartegen vorig jaar nog zo heftig werd geprotesteerd, in recordtempo goed te laten keuren door het Indonesische parlement.
Momenteel worden meer dan zeventig andere wetswijzigingen onder de Omnibuswet stuk voor stuk door het parlement geduwd. Er is geen publieke consultatie mogelijk over deze wet, laat staan dat men de kans heeft om het meer dan duizend pagina’s tellende wetsvoorstel te lezen en de gevolgen ervan in de praktijk daadwerkelijk te doorgronden.
Bedrijven op de eerste plaats
"De Omnibuswet laat zien hoe onverschillig de overheid is ten aanzien van gemeenschapsrechten”, zegt Djayu Sukma van de organisatie Yayasan Masyarakat Kehutanan Lestari in West Kalimantan. “Door de omnibuswetdiscussie tijdens de Covid Lockdown te voeren en de belangen van investeerders en de grootste bedrijven op de eerste plaats te zetten, misbruikt de regering het mandaat dat haar door het volk werd gegeven."
"Het idee achter de Omnibuswet is op zich goed, namelijk het wegnemen van de inconsistenties in veel overlappende wetten en regelgeving. Maar het probleem is dat de wet dit niet doet door de positie van lokale gemeenschappen te versterken, maar door alle vuile praktijken van investeerders te legaliseren, zoals landroof, vernietiging van het milieu, en het negeren van mensenrechten en de rechten van inheemse volkeren. De potentiele gevolgen zijn niet te onderschatten.”
Geen aansprakelijkheid
Een greep uit de voorgestelde wetswijzigingen: de verplichting tot het voorkomen van milieuschade en tot het vooraf maken van milieueffectrapportages worden tot een minimum beperkt, net als straffen bij overtredingen. In de praktijk betekent dat bijvoorbeeld dat een bedrijf als het milieuschade of een bosbrand veroorzaakt, daarvoor veel moeilijker aansprakelijk worden gesteld.
Daarnaast zijn palmoliebedrijven nu nog verplicht om 20% van hun landconcessies te reserveren voor de kleinschalige boeren van wie het land ooit was, zodat deze boeren en hun gezinnen tussen de palmolieplantages nog enigszins in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Ook die verplichting wordt afgeschaft. De Indonesische centrale overheid wil bovendien alle zeggenschap over het beheer van land, bos en natuurlijke hulpbronnen naar zich toetrekken, waardoor lokale overheden niets meer te zeggen zouden hebben over het beheer van land, bos en water in hun regio en alle beslissingen in het verre Jakarta zouden worden genomen.
Schimmig proces
De hele gang van zaken roept ook veel vragen op over de legitimiteit van Indonesische wetgevingsprocessen, en veel maatschappelijke organisaties hebben daar al aandacht voor gevraagd. “We hebben net zoveel problemen met het proces als met de inhoud van dit wetsvoorstel” zegt Franky Samperante van NGO Yayasan Pusaka uit Jakarta die werkt met inheemse en lokale gemeenschappen in bos- en plantagegebieden. “Het proces is niet participatief, er is geen openbare raadpleging geweest en de regering heeft voornamelijk zakelijke vertegenwoordigers ontmoet. De meeste mensen in regionaal Indonesië, waar de impact het grootst zal zijn, weten niets van dit wetsvoorstel.”
Mensenrechten- en milieuwetgeving ondermijnd
Tientallen jaren van strijd van vakbonden, milieuactivisten en mensenrechtenverdedigers dreigen in korte tijd teniet te worden gedaan. “De omnibuswet is, als deze wordt aangenomen, de wet die de huidige mensenrechten- en milieuwetgeving in Indonesië het meest ondermijnt” zegt Andi Muttaqien van de Institute for Policy Research and Advocacy – ELSAM, uit Jakarta.
Volgens de regering is het versnellen van het Omnibus-wetsvoorstel tijdens de lockdown nodig zodat in de tweede helft van 2020 investeringen aangetrokken kunnen worden om het verlies vanwege diezelfde lockdown te compenseren. Muttaqien: “De regering wil Indonesië investeringsvriendelijker maken en belooft dat dit banen zal opleveren, maar als we naar de details kijken, is deze wet juist heel slecht voor de Indonesische bevolking.”
Reactie EU en Nederland
Het is onduidelijk welke invloed de wijzigingen in het Omnibus-wetsvoorstel zullen hebben op de lopende onderhandelingen over vrijhandelsovereenkomsten tussen de EU en Indonesië. Nederland is binnen Europa de grootste importeur van Indonesisch hout en palmolie en heeft zich eraan gecommitteerd om in 2020 100% duurzame palmolie te importeren. Bovendien moet vanaf 2020 de Nederlandse import van álle landbouwproducten ‘ontbossingsvrij’ zijn. Het is nog afwachten hoe de Nederlandse regering en Nederlandse importeurs zullen reageren op de wetswijzigingen, die in strijd zijn met deze duurzame inkoopverplichtingen.
Naar duurzaam EU-handelsbeleid
In een tijd waarin steeds meer twijfel ontstaat over de industriële methoden en ontwikkelingsmodellen die we lange tijd als vanzelfsprekend beschouwden en waarin veel landen juist bezig met de overgang naar schone, duurzame en inclusieve ontwikkelingsmodellen, is het extra zorgwekkend dat de Indonesische regering al deze stappen achteruit zet.
Om dit soort negatieve ontwikkelingen tegen te gaan, niet alleen in Indonesië, maar ook in andere landen waar de EU haar voedsel, energie, en andere cruciale grondstoffen vandaan haalt, zou de EU een duurzaamheid echt leidend moeten maken in haar handelsbeleid. De EU kan er niet zomaar op vertrouwen dat de duurzaamheidsmaatregelen in producerende landen, die vaak kwetsbaar zijn voor veranderende politieke belangen en nationale economische prioriteiten, afdoende zijn en worden nageleefd. Daarom moet de EU strenge bindende criteria opstellen voor import, goed monitoren of deze worden nageleefd en de handelsrelatie beëindigen bij twijfel.
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /
Grootschalige infrastructuur
Grootschalige infrastructuur heeft ter plekke negatieve effecten voor mens en milieu, terwijl de baten elders terechtkomen. Both ENDS zet zich in voor inspraak voor de lokale bevolking en onderzoekt de geldstromen achter deze projecten.
-
Nieuws / 19 October 2020
Both ENDS en partners bezorgd over Indonesische omnibuswet
Both ENDS heeft samen met 13 andere Nederlandse NGO's en vakbonden een brief gestuurd over de Indonesische Omnibuswet aan de Nederlandse minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Wij uiten hiermee onze bezorgdheid over de overhaaste goedkeuring van dit pakket aan wetten door het Indonesische parlement.
-
Nieuws / 29 June 2020
Maatschappelijke organisaties maken zich hard voor bindende milieu- en mensenrechtenregels in de EU
Op 23 juli 2020 heeft een wereldwijd netwerk van NGO's (inclusief Both ENDS) een open brief gepubliceerd aan EU-Commissaris van Justitie Reynders. Ze pleiten voor uitbreiding van de aansprakelijkheid van bedrijven voor de verwoesting van het milieu en het schenden van mensenrechten. Aanleiding was de recente toezegging van EU-commissaris Reynders wetsvoorstellen in te dienen om bedrijven en directeuren te verplichten tot due diligence. Dit moet in 2021 gebeuren in het kader van een initiatief voor duurzaam beleid van bedrijven.
-
Nieuws / 8 May 2019
Campagne 'Hart boven Hard' roept Nederlanders op te kiezen voor solidariteit
Organisaties slaan handen ineen tegen polarisering.
Een brede coalitie van organisaties slaat de handen ineen voor vrede, mensenrechten, gelijke kansen voor iedereen en een samenleving waar discriminatie en uitsluiting actief worden bestreden. Onder de naam 'Hart boven Hard' roepen de organisaties het publiek op een manifest te ondertekenen en bij de Europese verkiezingen op 23 mei 2019 te stemmen tegen verdeeldheid en voor verbinding. Op zondag 19 mei vindt een manifestatie plaats in Utrecht, waar bezoekers een gezamenlijk statement kunnen maken. Op deze dag komen mensen in tien Europese landen in actie.
-
Nieuws / 15 November 2018
Alle ogen op de Amazone: de toekomst van bosbescherming in Brazilië
Op woensdag 14 november plaatste de Volkskrant een gezamenlijk opiniestuk van Both ENDS, Hivos, Greenpeace Nederland en Witness over de ontbossing in het Amazonegebied die nog altijd in rap tempo doorgaat, met desastreuse gevolgen voor de inheemse bewoners van het gebied, de biodiversiteit en het klimaat. Nederland is een van de grootste afnemers van Braziliaanse landbouwproducten zoals soja en rundvlees en zou ervoor moeten zorgen dat ontbossing, landroof en mensenrechtenschendingen in die productieketens niet voorkomen. Helaas is dat nu nog niet de realiteit.
-
Blog / 12 May 2020
Post-corona economie: 5 adviezen aan de Nederlandse overheid voor het behalen van de SDG-doelen en het klimaatakkoord
Door Daniëlle Hirsch en Maria van der Heijden
Het maatschappelijk debat over de rol van Nederland in de crisis van de wereldeconomie is losgebarsten. Centraal daarin: hoe vangen we klappen voor de Nederlandse economie op terwijl we tegelijkertijd oog houden voor het verduurzamen van internationale ketens en handel? Wij – Both ENDS en MVO Nederland – maken ons in die discussies vooral zorgen over wat we horen over mensenrechten, klimaat en milieu. Dat dat slechts 'toeters en bellen' zouden zijn, waar in crisistijd geen aandacht voor is. Dat terwijl de coronacrisis juist laat zien dat onze huidige economie onlosmakelijk verbonden is met vervuiling van de aarde en mensen over de hele wereld in zeer kwetsbare posities brengt.Kortom: we moeten onze economie weerbaar maken voor dit soort klappen. En dat betekent nu inzetten op de Sustainable Development Goals (SDG's) en het klimaatakkoord. We richten ons daarbij graag eerst tot de overheid.
-
Publicatie / 29 May 2019
-
Nieuws / 19 May 2020
Effectieve aanpak van COVID-19 vraagt om een mondiale reset
Op maandag 11 mei publiceerde de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) op verzoek van de regering een spoedadvies over een effectieve Nederlandse bijdrage aan de mondiale strijd tegen het coronavirus. Samen met bedrijven, wetenschappers en milieu-, mensenrechten en ontwikkelingsorganisaties presenteert Both ENDS vandaag een reactie op dit advies, waarin we een aantal suggesties doen zodat we juist nu investeren in landen en mensen die onvoldoende middelen hebben om de crisis effectief te lijf te gaan.
-
Publicatie / 2 December 2014
-
Dossier /
Fair Green and Global Alliance (FGG)
Samen met maatschappelijke organisaties van over de hele wereld werkt de FGG Alliantie aan sociaal rechtvaardige, inclusieve en ecologisch duurzame samenlevingen in Nederland en het Zuiden.
-
Dossier /
Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA bundelt de krachten van de vrouwenrechten- en milieubewegingen om een wereld te realiseren waarin vrouwen toegang hebben tot hun rechten op water, voedselveiligheid en een schone, gezonde en veilige omgeving.
-
Blog / 5 May 2020
Vrijheid
Door Karin van BoxtelVandaag viert Nederland de vrijheid. Onze vrijheid gaat verder dan leven in vrede. We hebben de vrijheid om op TV, in de krant en op sociale media beleid over bijvoorbeeld het opheffen van de lockdown naar hartenlust ter discussie te stellen. Dat kan in vrijheid, omdat we onze rechten op vrije meningsuiting goed beschermd weten. Hoe anders is dat in landen waar autoritaire leiders de crisis als excuus aangrijpen om deze rechten bij het vuilnis te zetten en te regeren met harde hand.
-
Publicatie / 21 April 2017
-
Nieuws / 2 July 2019
'Als vissen op het droge': verhalen van mensen in Oeganda en Laos na hun gedwongen vertrek
In de Nam Ou, een rivier in het noorden van Laos, worden zeven dammen gebouwd door een Chinees bedrijf. Overal ter wereld hebben waterkrachtprojecten dezelfde ingrijpende consequenties voor de bewoners in en rond het gebied. In de eerste plaats omdat ze er weg moeten; gedwongen migratie wordt nog steeds beschouwd als een onlosmakelijk bijverschijnsel van infrastructuurprojecten. Dit getuigt van een stuitend gebrek aan respect voor de arme gemeenschappen uit wiens naam de ontwikkelingen zogenaamd plaatsvinden. Onze lokale partner in Laos zocht de bewoners langs de rivier op en praatte met hen over hun leven na de gedwongen verplaatsing.
-
Nieuws / 7 October 2018
Onze directeur op nummer 52 in de Duurzame 100!
Wij zijn apetrots dat onze directeur Daniëlle Hirsch dit jaar wederom is opgenomen in de Duurzame 100 van Dagblad Trouw en ook nog eens meer dan veertig plekken is gestegen! Danielle staat onder andere op deze plek in de lijst om haar kritiek op de vaak destructieve rol die Nederland als handelsnatie en grote veroorzaker van CO2-uitstoot in de wereld speelt (daarbij vaak gesteund door de overheid), maar ook om haar constructieve houding als het gaat om het vinden van alternatieven en oplossingen.
-
Transformative Practice /
De Negotiated Approach: inclusief en duurzaam watermanagement
De Negotiated Approach werkt van onderaf. Deze aanpak geeft gemeenschappen een stem bij het beheer van rivieren, waarborgt eerlijk en duurzaam gebruik van het water en voorkomt aantasting van kwetsbare ecosystemen.
-
Dossier /
Rich Forests
Rich Forests promoot een duurzaam en toekomstbestendig productiesysteem en ondersteunt daartoe onder andere het omvormen van gedegradeerd land tot voedselbossen. Daarmee voorzien mensen in hun levensonderhoud, vergroten ze hun inkomsten en herstellen ze tegelijkertijd bodem en biodiversiteit.
-
Dossier /
De toekomst van energie in Oeganda
In Oeganda heeft het overgrote deel van de inwoners op het platteland geen toegang tot elektriciteit, ondanks de vele stuwdammen, buitenlandse investeringen en grote overheidsuitgaven in energie, en nieuwe plannen voor waterkracht-, olie- en gasprojecten. Samen met onze lokale partners streven wij naar een duurzame energiestrategie voor Oeganda waarbij de behoeften en wensen van lokale gemeenschappen centraal staan.
-
Nieuws / 4 August 2017
Nicaragua-kanaal ondergraaft mensenrechten
Uit een gisteren verschenen rapport van Amnesty Centraal-Amerika blijkt dat de plannen voor een nieuw kanaal nu al leiden tot veelvuldige schendingen van mensenrechten in Nicaragua. Dit terwijl de bouw van het kanaal nog niet eens is begonnen. Veel organisaties verzetten zich mede hierom tegen het kanaal. Both ENDS ondersteunt hen daarbij.
-
Publicatie / 21 April 2017