Het jaar van de waarheid: EU-Lidstaten aan zet om ontbossing daadwerkelijk tegen te gaan
Door
Paul Wolvekamp
De EU is ’s werelds grootste ‘importeur van ontbossing’. Dit, als gevolg van de enorme volumes niet-duurzaam geproduceerde soja, hout, palm olie en andere grondstoffen die EU-lidstaten importeren. Het Europees Parlement en de Europese Raad hebben, na vele jaren vertraging, in december 2023 een wet aangenomen om dit probleem te adresseren: De EU Deforestation Regulation (EUDR)
Both ENDS maakt deel uit van een brede coalitie van organisaties die geijverd hebben voor deze Europese wetgeving.
Nu dreigt echter serieuze vertraging, en misschien wel afstel, van uitvoering van de wet. Als mosterd na de maaltijd is door een aantal lidstaten bezwaren naar voren gebracht. Men is gevoelig voor lobby door bepaalde sectoren uit het bedrijfsleven en een aantal producentenlanden.
Door landen als Zweden en Hongarije is hard gelobbyd tegen de wet vanuit een slecht begrepen eigen belang om onder andere de eigen bosbouwindustrie en landbouw te beschermen. Nederland is een van ’s werelds grootse importeurs van soja en andere ‘deforestation commodities’. Het heeft daarom een zware medeverantwoordelijkheid om de EUDR tot een succes te maken, in nauwe samenwerking met tropische producentenlanden, bedrijven en civil society.
Brandbrief
Both ENDS en circa 170 andere natuurbescherming, milieu en mensenrechtenorganisaties hebben een brandbrief gestuurd aan de voorzitter van de Europese Commissie Ursua von der Leyen, met het volgende pleidooi:
‘We urge you to protect the integrity of the EU democratic decision-making process and to ensure that the EU stands firm in pursuing the objectives set out in the EUDR. Political leadership, as reflected with the development of the Green Deal, shows long-term vision, which is needed for this global crisis. We trust that you will stand by the commitment you made to EU citizens and uphold the law that you and your Commission proposed - and that the Council and Parliament overwhelmingly approved - by ensuring its proper and swift implementation.’
Lees volledige brandbrief (pdf)
Vanuit bedrijfsleven en overheden komt steevast het argument dat een land als Nederland daarin niet solo moet gaan, om daarmee een ongunstige concurrentiepositie te vermijden. Regulering van handel, stelt men, moet op Europees niveau plaats vinden. Dit bevordert een ‘level playing field’.
'Onaanvaardbaar'
Het is daarom onaanvaardbaar, en onbegrijpelijk, dat EU-lidstaten nu dreigen voortgang met het aanpakken van ontbossing door de EU-regelgeving te traineren. Het zet ook bedrijven uit Europa en tropische producentenlanden die wel serieus duurzaam opereren op achterstand ten opzichte van ‘free riders’ : d.w.z. bedrijven die bijvoorbeeld kosten besparen door zich weinig aan milieu, klimaat en mensenrechten gelegen te laten liggen.
Er zijn terechte zorgen geuit dat deze Europese wet markt barrières zou kunnen opwerpen voor kleine producenten (ofwel ‘small holders’) uit tropische landen. Dit is een serieus risico dat door de EU met de handelspartners met flankerende maatregelen moet worden aangepakt. Tezelfdertijd kan men constateren dat een aantal overheden uit de tropen de EUDR als discriminatoir bestempelen en daarbij het gelegenheidsargument van uitsluiting van kleine producenten hanteren.
Er worden veel krokodillentranen over kleine producenten geplengd. Dit, terwijl overheden in eigen land vaak te weinig actie ondernemen om de positie van small holders te verbeteren. Het accent van overheidsbeleid, investeringen en vergunningverlening ligt veelal bij het faciliteren van grote bedrijven.
Klimaatdoelstellingen
Het VN Klimaatpanel IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) onderstreept dat het niet mogelijk is de Parijse klimaatdoelstellingen te halen als we ontbossing niet weten te keren. Volgens het IPCC is er geen scenario waarbij de opwarming van de aarde kan worden beperkt tot 2 graden Celsius, laat staan 1,5 graad, zonder de ontbossing een halt toe te roepen.
Rol inheemse volken
Men geeft ook aan dat de rol van inheemse volken, beheerders van meer dan 500 miljoen hectaren bos, daarbij onmisbaar is. We schreven daar eerder al dit bericht over.
Ontbossing voor productie van soja, hout, en extractie van olie, gas, kolen en andere grondstoffen voor de Europese markt leidt daarbij tot grootschalige landroof van boeren en inheemse gemeenschappen en wijdverspreide schending van mensenrechten.
Both ENDS heeft de afgelopen jaren diverse keren een directe dialoog tussen EU-beleidsmakers in Brussel en met lidstaten met inheemse delegaties gefaciliteerd. Getroffen inheemse volken doen een appel op beleidsmakers om hun verantwoordelijkheid te nemen, in hun Call to Action.
Moed, commitment en voortvarendheid
Het wordt nu tijd dat Nederland en andere EU-lidstaten moed, commitment en voortvarendheid tonen om nu hun bijdrage aan het tegengaan van ontbossing te leveren.
Both ENDS is sinds 2005 lid van RSPO (Round Table on Sustainable Palm Oil) wiens missie het is om actieve samenwerking en een gedeeld engagement in de waardeketen te faciliteren om de vraag te stimuleren en voldoende aanbod van duurzame palmolie te garanderen.
Thema's
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /Soja: handel in ontbossing
De groeiende vraag naar soja heeft negatieve gevolgen voor mens en milieu in Zuid-Amerika. Both ENDS wijst Nederlandse actoren in de soja-industrie op hun verantwoordelijkheid en werkt met partners aan duurzame en eerlijke alternatieven.
-
Voor de pers / 14 December 2020Minister Schouten: “We kunnen dit signaal voor een sterke bossenwet niet negeren”
Minister Carola Schouten (LNV) heeft vandaag in Den Haag symbolisch bijna 1,2 miljoen stemmen voor een sterke Europese bossenwet in ontvangst genomen. "Wat een indrukwekkend resultaat! Dit kunnen we niet zomaar naast ons neerleggen. We zetten de schouders eronder om dit signaal om te zetten in maatregelen", zei de minister.
-
Nieuws / 10 September 2020Geef je mening over het anti-ontbossingsbeleid van de EU
Wereldwijd worden onze bossen bedreigd. Onze resterende wouden – de longen van onze planeet met hun onmisbare biodiversiteit – worden gerooid om plaats te maken voor rundvlees, sojateelt, de productie van palmolie, mijnbouw en andere industriële activiteiten. Dit wordt aangejaagd door de groeiende vraag vanuit Europa en andere regio's. Maar het goede nieuws is: je kunt meehelpen om de verwoesting te stoppen!
-
Nieuws / 15 October 2020Landrechten voor inheemse volkeren om hun bossen te beschermen
Institut Dayakologi maakt zich hard voor het behoud van de inkomstenbronnen en culturen van de inheemse bewoners van West-Kalimantan. Een van de centrale doelen is het veiligstellen van de landrechten van hun voorouders. Dit is niet alleen essentieel voor het bestaan van deze mensen, maar ook voor de bossen en ecosystemen waarop zij zijn aangewezen voor hun inkomsten, identiteit, cultuur en gebruiken.
-
Nieuws / 29 June 2020Maatschappelijke organisaties maken zich hard voor bindende milieu- en mensenrechtenregels in de EU
Op 23 juli 2020 heeft een wereldwijd netwerk van NGO's (inclusief Both ENDS) een open brief gepubliceerd aan EU-Commissaris van Justitie Reynders. Ze pleiten voor uitbreiding van de aansprakelijkheid van bedrijven voor de verwoesting van het milieu en het schenden van mensenrechten. Aanleiding was de recente toezegging van EU-commissaris Reynders wetsvoorstellen in te dienen om bedrijven en directeuren te verplichten tot due diligence. Dit moet in 2021 gebeuren in het kader van een initiatief voor duurzaam beleid van bedrijven.
-
Evenement / 11 May 2019, 20:00 - 22:00Het Europese Verkiezingsdebat: kiezen we voor het klimaat en een rechtvaardig Europa?
De toekomst van Europa. Hoe ziet die er uit en vooral, wat voor Europa wíllen we? Kiezen we voor het klimaat en een rechtvaardig Europa?
-
Voor de pers / 12 December 2020Bijna 1,2 miljoen burgers willen sterke Europese Bossenwet om wereldwijde ontbossing te stoppen
Amsterdam/Zeist, 12 december 2020
Meer dan een miljoen (1.193.652) Europeanen, waaronder veel* Nederlanders, roepen de EU op om te zorgen voor een ambitieuze Bossenwet, waardoor alleen nog ontbossingsvrije producten op de Europese markt zijn toegestaan. Niet eerder hebben zo veel burgers zich tijdens een zogenoemde publieksconsultatie van de Europese Commissie uitgesproken over een natuurthema. De oproepen worden in Nederland aangeboden aan minister Schouten (LNV).
-
Voor de pers / 10 September 2020Persbericht: Sterke EU-bossenwet moet wereldwijde ontbossing stoppen
Meer dan 100 natuur- en mensenrechtenorganisaties starten Campagne #Together4Forests voor bescherming van bossen en inwoners
Zeist/Amsterdam, 11 september 2020
De Europese Unie is nog altijd één van de topimporteurs van soja, palmolie en hout uit gebieden waarvoor vaak bossen en andere waardevolle natuurgebieden zijn vernietigd. Europa heeft geen wetgeving tegen ontbossing. Vanaf vandaag kunnen alle Europeanen aan de Europese Commissie laten weten dat er een krachtige wet moet komen die ervoor zorgt dat uitsluitend ontbossingsvrije producten de EU bereiken.
-
Blog / 2 February 2022 -
Nieuws / 16 October 2020Herstel van de 'gratis supermarkten' voor de bevolking van Kameroen
Voor Eric Wirsiy, directeur van CENDEP, spreekt het belang van bossen voor zich: het zijn 'gratis supermarkten' die de lokale bevolking voorzien van voedsel en andere zaken. Ze zijn bovendien onmisbaar omdat ze landschappen bestendiger maken tegen de gevolgen van bijvoorbeeld klimaatverandering.
-
Voor de pers / 7 May 2019Persbericht: Oproep aan Europese leiders: kom nu in actie tegen klimaatverandering
Brussel, 7 mei 2019 - In aanloop naar de Sibiu-top deze week roept een brede maatschappelijke coalitie de Europese leiders op om nu krachtige maatregelen te nemen tegen klimaatverandering. Honderden Europese steden, regio's, bedrijven, jongerengroepen, geloofsgemeenschappen en maatschappelijke organisaties dringen erop aan om onze samenlevingen zo in te richten dat we de opwarming van de aarde beperken tot 1,5 graden.
-
Nieuws / 21 January 2019Aftrap Europese campagne tegen oneerlijke investeringsverdragen
Vandaag doet een alliantie van meer dan 150 organisaties, vakbonden en sociale bewegingen in allerlei landen in Europa de aftrap voor een gezamenlijke campagne tegen oneerlijke handels- en investeringsverdragen, in het bijzonder tegen het omstreden Investor-to-State-Dispute-Settlement (ISDS)- mechanisme. Daarmee kunnen investeerders staten aanklagen als deze (sociale en milieu-)wetten maken die de winst van de investeerder in gevaar kunnen brengen.
-
Nieuws / 4 April 2024EU ECA-tracker voor uitfasering fossiele brandstoffen onthult achterblijvende inzet van EU-lidstaten voor de doelstellingen van de Overeenkomst van Parijs
Ons nieuwe rapport EU ECA fossiele brandstof phase-out tracker van Both ENDS, Counter Balance en Oil Change International werpt licht op het zorgwekkende gebrek aan harmonie tussen het exportkredietklimaatbeleid van de EU-lidstaten.
Het rapport is op 17 april bijgewerkt naar aanleiding van nieuwe reacties van de lidstaten op hun beleid.
Lees meer in dit artikel (Engels)
-
Brief / 18 October 2022
Letter to the EU to call for strong EU regulation on deforestation-free products
140+ organisations call on the European Ministers, Commissioners and members of the European Parliament to adopt a strong EU regulation on deforestation-free products. As "trilogue negotiations" on this law begin, we ask you to support a law that lives up to the promises of the European Green Deal and the Sustainable Development Goals and upholds the EU's commitments on climate, biodiversity and human rights.
-
Nieuws / 15 November 2018Alle ogen op de Amazone: de toekomst van bosbescherming in Brazilië
Op woensdag 14 november plaatste de Volkskrant een gezamenlijk opiniestuk van Both ENDS, Hivos, Greenpeace Nederland en Witness over de ontbossing in het Amazonegebied die nog altijd in rap tempo doorgaat, met desastreuse gevolgen voor de inheemse bewoners van het gebied, de biodiversiteit en het klimaat. Nederland is een van de grootste afnemers van Braziliaanse landbouwproducten zoals soja en rundvlees en zou ervoor moeten zorgen dat ontbossing, landroof en mensenrechtenschendingen in die productieketens niet voorkomen. Helaas is dat nu nog niet de realiteit.
-
Brief / 2 March 2022
Noodzaak tot aanscherping EU-ontbossingsverordening
Betreft gezamenlijke brief van een 6-tal NGO's: Wereld Natuur Fonds (WWF), Milieudefensie, Both ENDS, Vogelbescherming Nederland, Greenpeace en World Animal Protection aan de Kamercommissies van ministerie van Infrastructuur en Waterstaaten, ministerie van Landbouw, Natuur & Voedsel en Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. De EU-wet versterken om ontbossing t.g.v. import van agri-commodities tegen te gaan. De EU-verordening dient meer waarborg te bieden voor erkenning van mensenrechten, voor een robuuste naleving van de wet in de praktijk en een uitbreiding naar de zorgvuldigheidsverplichting naar financiële instellingen.
-
Nieuws / 3 February 2022Bossenwet EU kan en moet sterker. Doe mee met #Together4Forests!
In de komende maanden wordt het zogenaamde EU-wetsvoorstel voor ontbossingsvrije producten besproken in de Nederlandse en EU parlementen. De bedoeling is dat er in de EU geen producten meer geïmporteerd zullen worden waarvoor op de een of andere manier ontbost is. Een heel mooi en belangrijk initiatief, maar het wetsvoorstel dat er nu ligt is volgens veel maatschappelijke organisaties, waaronder Both ENDS, lang niet toereikend.
-
Nieuws / 14 February 2024Petitie: bescherm het Saamaka-volk en de Amazone
Het Saamaka-volk, een stam met Afro-afstammelingen in Suriname beschermt bijna 1,4 miljoen hectare Amazone-regenwoud. Ze dringen er al tientallen jaren bij de regering op aan om hun voorouderlijke territoriale landrechten te erkennen.
-
Evenement / 15 November 2020, 18:30 - 19:30Business as Usual: Dutch neo-colonialism in Brazil
The Netherlands is a major business partner to Brazil and has not been deterred by the record of human rights' abuses by Bolsonaro's government, nor by the coup d'Etat against the president Dilma Rousseff in 2016. How do the Dutch economic ties with the Brazilian political and corporate elites affect the Brazilian population, in particular indigenous peoples, nature and the global climate?
-
Nieuws / 2 November 2015Geen soja, maar muziek in de Pantanal!
De Pantanal, in het hart van Zuid-Amerika op de grens van Brazilie, Bolivia en Paraguay, is het grootste zoetwater-moerasgebied ter wereld. Het heeft een enorme biodiversiteit en de mensen die er wonen leven vooral van visserij en toerisme. Dit gigantische natuurgebied is van onschatbare waarde voor de waterhuishouding van een groot deel van het continent, tot aan de La Plata in Argentinië, zo'n 1500 kilometer verderop. Het gebied wordt van alle kanten bedreigd en daarom ondersteunt Both ENDS al sinds 1994 actief lokale organisaties die zich inzetten voor de bescherming van de Pantanal.