Rio+20: The Future We Want?

Hoewel de twee lokaties dezelfde zijn als 20 jaar geleden, zijn de discussies niet dezelfde. 20 Jaar geleden werd er in Riocentro gesproken over principes, grondbeginselen van duurzame ontwikkeling, vandaag is de discussie versmald tot Groene Economie, het internationale institutionele kader voor duurzame ontwikkeling en duurzaamheidsdoelen als opvolgers van de millenniumdoelen. En ik maak me, samen met organisaties zoals IBON, CIEL en nog veel meer CSOs ('inside' en 'outside' de VN conferentie), grote zorgen.

De onderhandelingen gaan namelijk vooral over technische oplossingen voor milieuproblemen en het idee dat milieu en ontwikkeling vervlochten met elkaar zijn verdwijnt naar de achtergrond. Mensen lijken een ondergeschikte zaak te worden, omdat elke verwijzing naar rechten zoals het recht op voedsel en het recht op water door respectievelijk de VS en de Canada uit de tekst wordt geschrapt. En dat terwijl deze rechten internationaal erkend zijn en bovendien zo verbonden met duurzame ontwikkeling, armoedebestrijding en milieu.

En dan speelt er nog zoveel meer mee op de achtergrond. De aanvraag tot Palestijns lidmaatschap van de Verenigde Naties blijkt zo'n heikel punt dat de landen nauwelijks plenair kunnen vergaderen, maar nu in splintergroepen met elkaar praten. Er zijn eigenlijk drie grote spelers, namelijk de EU, de VS en de G77 plus China. De EU wil vooral stappen voorwaarts zetten in milieumaatregelen om zo eigen - reeds ontwikkelde - technologie en innovatie voor energie, afval, water en landbouw te kunnen venten in de rest van de wereld. De VS delegatie heeft 'last' van de verkiezingen die dit jaar gaan plaatsvinden en heeft daarom geen baat bij sterke uitkomsten van deze top. Business as usual verkoopt tenslotte beter aan de ambivalente kiezer dan ambities voor een betere toekomst die voorbij gaan aan het vierjarig ambtstermijn. Het gevolg is dat de VS onder de dekmantel: "we want to be constructive", suggereert om delen van de tekst die over rechten en mensen gaan te schrappen. De G77 plus China is zo'n diverse groep van landen, van Malawi en Cambodja tot Brazilië en Zuid Afrika, dat de belangen zodanig uiteenlopen dat ze niet tot consensus kunnen komen. Behalve op het principe 'Common But Differentiated Responsibilities'. Dit Rio principe impliceert dat, vanuit historisch perspectief, de rijke landen geld moeten vrij maken ten behoeve van arme landen voor wereldwijde duurzame ontwikkeling. De G77 wil dit in elke paragraaf terugzien, alvorens over andere zaken (waarop ze verdeeld zijn, zoals implementatie van de andere Rio-principes) te onderhandelen. Waarop de EU weer antwoordt dat het crisis in Europa is en er dus geen geld is. Mijn gedachte hierover is niet alleen dat vele miljoenen mensen in het Zuiden al decennia lang met economische crises moeten omgaan, maar ook dat het diezelfde mensen erg helpt wanneer mensenrechten en de andere Rioprincipes worden nagekomen.

Wat er dus lijkt over te blijven is dat 'The future we want' een totaal uitgeklede tekst wordt, zonder enige verwijzing naar mensen. Eiigenlijk alleen een soort herbevestiging van de principes van Rio 1992, met de kans dat duurzame ontwikkeling alleen nog maar over technische milieumaatregelen gaat die marktgericht zijn. Ik heb gehoord dat sommigen het al 'De geschiedenis die we reeds hebben' noemen.

En naast dit hogere politieke schaakbord, draagt de gebrekkige logistiek - in combinatie met het feit dat er nog druk gebouwd wordt aan muren, vloerbedekking, zaalaanduidingen - bij aan de chaotische sfeer. De organisatie van de conferentie heeft als eigen milieudoel 'paper smart' te zijn, maar er is niet overal internet en het aantal stopcontacten voor laptops per zaal is op 2 vingers te tellen.

In Flamengo Park zijn de evenementen gisteren begonnen. De komende dagen zal daar juist de mens centraal staan in de discussies over duurzame ontwikkeling. We organiseren daar op maandag 18 juni van 14.00 uur - 16.00 uur een event over rechten en duurzaamheid (tent t2c Madre Cristina) en zullen we ons boekje met 7 visies uit het Zuiden op groene en eerlijke economien presenteren (zie ook http://www.bothends.nl/index.php?page=5_1&weblogId=16). Ik verheug me op de duurzaamheidsinitiatieven waarin mensen centraal staan.