'Als vissen op het droge': verhalen van mensen in Oeganda en Laos na hun gedwongen vertrek
In de Nam Ou, een rivier in het noorden van Laos, worden zeven dammen gebouwd door een Chinees bedrijf. Overal ter wereld hebben waterkrachtprojecten dezelfde ingrijpende consequenties voor de bewoners in en rond het gebied. In de eerste plaats omdat ze er weg moeten; gedwongen migratie wordt nog steeds beschouwd als een onlosmakelijk bijverschijnsel van infrastructuurprojecten. Dit getuigt van een stuitend gebrek aan respect voor de arme gemeenschappen uit wiens naam de ontwikkelingen zogenaamd plaatsvinden. Onze lokale partner in Laos zocht de bewoners langs de rivier op en praatte met hen over hun leven na de gedwongen verplaatsing.
Geen andere keus
Voordat de dammen in de Nam Ou werden gebouwd, zag je er jonge vrouwen en meisjes vissen of eetbare waterplanten, rivieroesters, varens en kruiden verzamelen om die te verkopen op de lokale markten. De toestroom van bouwvakkers en de aantasting van de natuurlijke omgeving waarvan ze afhankelijk zijn hebben de vrouwen echter kwetsbaar gemaakt. Tegenwoordig worden ze vaak gedwongen tot sekswerk om te kunnen overleven.
"Wat heb je te koop?", vraag ik een jonge vrouw, want ik heb flink trek na mijn lange reis.
"We verkopen van alles", antwoordt een Khmu-dame in het Lao.
"Heb je noedelsoep?"
"Nee, die verkopen we niet", antwoordt ze met een verlegen glimlach.
Ik sta met mijn mond vol tanden. Vanaf de plek waar we zitten, zie ik achter ons de ingangen van 6 kamertjes.
We worden onderbroken door de schoondochter van de schipper die ons hier heeft afgezet. Ze fluistert iets en wijst naar de neonverlichting boven ons. Maar het regent dat het giet, dus we kunnen niet weg.
Vijf minuten later duikt er een meisje op uit een van de kamertjes. Ik schat haar hooguit 13 tot 15: veel te jong om te werken. Ze ziet er erg moe uit. En het is pas 12 uur. Even later verschijnt er weer een meisje uit een kamertje. Ook zij ziet er ook erg jong uit. Er komen nog twee meisjes te voorschijn, nu uit een grotere kamer. Het ene meisje lijkt iets ouder dan het andere. De meeste meisjes zijn opgemaakt. Er begint me iets te dagen: ze werken waarschijnlijk allemaal 's nachts.
De regen houdt aan. Langzaam siepelt het water de grond in. Traag wassen de meisjes hun gezicht om vervolgens weer make-up aan te brengen. Klaar voor een nieuwe nacht."
Grote waterkrachtprojecten en lokale gemeenschappen
In onze publicatie 'Als vissen op het droge' worden momentopnames beschreven van de situatie van de gemeenschappen in Oeganda en Laos nadat ze hebben moeten wijken voor de aanleg van een waterkrachtcentrale. Het levert een schokkend beeld op van onder meer op gender gebaseerd geweld dat overal ter wereld kennelijk een vast bijverschijnsel is van de infrastructuurprojecten.
Overal hetzelfde
De persoonlijke verhalen uit dit artikel zijn helaas representatief voor het algemene beeld. Ze laten zien dat alles waar gemeenschappen op aangewezen zijn voor hun levensonderhoud - voedselzekerheid, milieu, ecologische bronnen en de relaties tussen de genders - aangetast wordt door de verplaatsing vanwege de projecten.
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /
Grootschalige infrastructuur
Grootschalige infrastructuur heeft ter plekke negatieve effecten voor mens en milieu, terwijl de baten elders terechtkomen. Both ENDS zet zich in voor inspraak voor de lokale bevolking en onderzoekt de geldstromen achter deze projecten.
-
Publicatie / 29 May 2019
-
Nieuws / 22 August 2022
Klacht bij ontwikkelingsbanken over de Nachtigal stuwdam in Kameroen
Both ENDS partner IFI Synergy heeft namens omwonenden een klacht ingediend bij de Wereldbank over de Kameroense Nachtigal-stuwdam. Deze dam zorgt lokaal voor veel problemen maar de compensatie schiet tekort, vinden de omwonenden. Ook vinden zij dat zij voorafgaand aan de bouw van de dam niet voldoende zijn geïnformeerd en geconsulteerd.
-
Dossier /
Agua Zarca: inheemse strijd tegen stuwdam kost levens
Inheemse Hondurezen verzetten zich tegen de Agua Zarca-dam. De strijd heeft meerdere levens gekost, waaronder dat van Berta Cáceres. Na grote druk trok de Nederlandse FMO zich terug uit het project.
-
Blog / 16 June 2020
De politieke en industriële elites in Indonesië grijpen hun kans
In september 2019 vulden de straten van Jakarta zich met woedende demonstranten. Ze protesteerden tegen de ‘Omnibus-werkgelegenheidswet’ die ervoor zou zorgen dat de regels voor mijnbouw versoepelen, bedrijven nauwelijks meer aansprakelijk worden gesteld voor gepleegde misdrijven en de nationale anticorruptie-commissie minder macht krijgt. Vandaag de dag zijn zulk soort protesten in Indonesië absoluut niet meer mogelijk vanwege de Covid-19 crisis en bijbehorende lockdown-maatregelen. Andere manieren voor Indonesische burgers om enige invloed te hebben op besluit- en wetgevingsprocessen waren er sowieso al nauwelijks.
-
Nieuws / 8 October 2024
Het Mandalika race circuit, en ‘races to the bottom’.
Afgelopen weekend waren er op de Nederlandse televisie in het programma Studio Sport fragmenten te zien van motorraces, die gehouden werden op het Mandalika circuit van Lombok in Indonesië.
-
Brief / 25 October 2022
Officiële verklaring van de Indonesische 'Coalition for Monitoring Infrastructure Development related to AIIB Statement of Anti Retaliation'
Het Mandalika International Street Circuit is een straatcircuit in de badplaats Mandalika in Centraal Lombok in de provincie West Nusa Tenggara. Het project, dat vooral bedoeld is om toeristen aan te trekken, wordt grotendeels gefinancierd door de Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), waarin ook Nederland een aandeel heeft.
-
Nieuws / 26 September 2018
Nieuwe stuwdammen in Braziliaanse Pantanal voorlopig in de ban
Goed nieuws uit Brazilië! ANA, het nationale wateragentschap van Brazilië, geeft voorlopig geen vergunningen meer af voor de bouw van nieuwe stuwdammen in het Braziliaanse Paraguay-bassin dat deel uitmaakt van de Pantanal wetlands in Zuid-Amerika. De stop duurt tot minimaal mei 2020. Dan worden de uitkomsten gepubliceerd van het uitgebreide onderzoek naar de sociaaleconomische en milieugevolgen dat ANA in 2016 in gang gezet heeft.
-
Dossier /
Inheemse gemeenschappen bedreigd door Barro Blanco-dam in Panama
De Barro Blanco-dam in Panama zet inheems land onder water, met financiering uit Nederland. Both ENDS maakt zich hard voor de naleving van de rechten van de inheemse gemeenschappen rond de dam.
-
Nieuws / 16 August 2016
Kunst als verspreider van een boodschap: muziek uit de Pantanal
10 liedjes: dat is het resultaat van 450 km varen door de Pantanal gedurende 4 dagen met 36 mensen. Het project Pantanal Poética zocht en vond een nieuwe manier om de Pantanal te bekijken, een waardevol maar bedreigd natuurgebied op de grens van Brazilië, Bolivia en Paraguay.
-
Nieuws / 13 April 2015
De Pantanal, het grootste waterland ter wereld, wordt ernstig bedreigd.
Al decennia lang houdt Both ENDS de ontwikkelingen in dit grote moerasgebied in het hartje van Zuid-Amerika nauwlettend in de gaten. We werken nauw samen met organisaties die ervoor zorgen dat de plaatselijke bevolking van die ontwikkelingen op de hoogte is en zich er zo nodig tegen kan beschermen. Maar waarom is dit gebied zo bijzonder en zo belangrijk voor heel Zuid-Amerika? En waardoor wordt het gebied bedreigd? C.Cornell Evers, onafhankelijk fotograaf en schrijver, sprak met Tamara Mohr van Both ENDS en Sander van Andel van IUCN om daarachter te komen. Het resultaat van dat gesprek is te lezen in een mooi interview.
-
Nieuws / 4 August 2017
Nicaragua-kanaal ondergraaft mensenrechten
Uit een gisteren verschenen rapport van Amnesty Centraal-Amerika blijkt dat de plannen voor een nieuw kanaal nu al leiden tot veelvuldige schendingen van mensenrechten in Nicaragua. Dit terwijl de bouw van het kanaal nog niet eens is begonnen. Veel organisaties verzetten zich mede hierom tegen het kanaal. Both ENDS ondersteunt hen daarbij.
-
Dossier /
De toekomst van energie in Oeganda
In Oeganda heeft het overgrote deel van de inwoners op het platteland geen toegang tot elektriciteit, ondanks de vele stuwdammen, buitenlandse investeringen en grote overheidsuitgaven in energie, en nieuwe plannen voor waterkracht-, olie- en gasprojecten. Samen met onze lokale partners streven wij naar een duurzame energiestrategie voor Oeganda waarbij de behoeften en wensen van lokale gemeenschappen centraal staan.
-
Nieuws / 2 November 2015
Geen soja, maar muziek in de Pantanal!
De Pantanal, in het hart van Zuid-Amerika op de grens van Brazilie, Bolivia en Paraguay, is het grootste zoetwater-moerasgebied ter wereld. Het heeft een enorme biodiversiteit en de mensen die er wonen leven vooral van visserij en toerisme. Dit gigantische natuurgebied is van onschatbare waarde voor de waterhuishouding van een groot deel van het continent, tot aan de La Plata in Argentinië, zo'n 1500 kilometer verderop. Het gebied wordt van alle kanten bedreigd en daarom ondersteunt Both ENDS al sinds 1994 actief lokale organisaties die zich inzetten voor de bescherming van de Pantanal.
-
Nieuws / 8 February 2024
De lakmoesproef van de vernietigende racebaan in Lombok
Een racebaan voor internationale motorraces in Lombok blijft mensenrechtenexperts over de hele wereld zorgen baren. Both ENDS samen met vele partners maakt zich steeds meer zorgen over de implicaties van het project voor de ethische normen van wereldwijde ontwikkelingsfinanciering in de toekomst en de waarborging van sociale- en ecologische standaarden.
-
Publicatie / 5 December 2012
-
Nieuws / 15 November 2018
Alle ogen op de Amazone: de toekomst van bosbescherming in Brazilië
Op woensdag 14 november plaatste de Volkskrant een gezamenlijk opiniestuk van Both ENDS, Hivos, Greenpeace Nederland en Witness over de ontbossing in het Amazonegebied die nog altijd in rap tempo doorgaat, met desastreuse gevolgen voor de inheemse bewoners van het gebied, de biodiversiteit en het klimaat. Nederland is een van de grootste afnemers van Braziliaanse landbouwproducten zoals soja en rundvlees en zou ervoor moeten zorgen dat ontbossing, landroof en mensenrechtenschendingen in die productieketens niet voorkomen. Helaas is dat nu nog niet de realiteit.
-
Dossier /
Fair Green and Global Alliance (FGG)
Samen met maatschappelijke organisaties van over de hele wereld werkt de FGG Alliantie aan sociaal rechtvaardige, inclusieve en ecologisch duurzame samenlevingen in Nederland en het Zuiden.
-
Nieuws / 28 June 2022
In solidariteit met dochter van vermoorde Inheemse leider
Op dinsdag 28 juni dienden de Hondurese organisatie COPINH en de Global Justice Association een klacht in bij de officier van justitie in Nederland tegen de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO. Voor COPINH is dit onderdeel van hun voortdurende strijd om degenen die betrokken zijn bij de moord op hun leider Berta Cáceres voor het gerecht te brengen. FMO financierde in 2014 het Agua Zarca-project in Honduras. De nieuwe klacht is gebaseerd op documenten waaruit blijkt dat het geld van FMO oneigenlijk is gebruikt.
-
Blog / 13 November 2018
Hoe de Nederlandse held het arme Afrika komt ontwikkelen
Door Anne de JongheAfgelopen weekend stond er in De Volkskrant een artikel over het Lake Turkana Wind Power Project in Kenia. Ik verbaasde me en ik maakte me boos over hoe het verhaal wordt verteld. Hoe kan het toch dat mensen zo blind zijn voor het perspectief van een ander? En dat een krant als De Volkskrant zoveel ruimte geeft aan zo'n ongenuanceerd verhaal? Dit is precies waarom zulk soort projecten tot conflicten leiden.