2022 is het jaar voor FMO om beloften waar te maken en uitsluitend echt duurzame ontwikkeling te financieren.
2021 was op zijn zachtst gezegd een turbulent jaar voor FMO, de Nederlandse ontwikkelingsbank. De bank lag al jaren onder vuur vanwege investeringen die gelinkt zijn aan mensenrechtenschendingen en vermeende corruptie, maar het afgelopen jaar haalde de een na de andere nieuwe ontwikkeling in al lopende zaken de Nederlandse pers en media. Wij geven hieronder een overzicht van de gebeurtenissen, en roepen FMO op om vooral de beloofde beterschap in 2022 waar te maken.
FICOHSA
Maatschappelijke organisaties, waaronder Both ENDS, riepen de bank op om een voorgestelde lening in de FICOHSA bank niet goed te keuren, vanwege vermeende corruptie en mensenrechtenschendingen. FMO keurde de lening inderdaad niet goed en verbrak zelfs de band met FICOHSA, maar gaf en geeft daarover geen enkele informatie aan de organisaties die de brief stuurden, waaronder organisaties uit Honduras die zich grote zorgen maken over de rol van FICOHSA in corruptie en schadelijke investeringen. FMO doet op deze manier onvoldoende om bij te dragen aan de bestrijding van de straffeloosheid in het Centraal-Amerikaanse land. Transparantie van FMO over hun kennis over FICOHSA en de beweegredenen om de relatie met de bank te verbreken, maakt inzichtelijk waar de politieke en economische elite van Honduras precies mee bezig is. Nederlandse politici stelden Kamervragen om onze overheid, die voor 51% aandeelhouder is in de bank, om opheldering te vragen. Het ministerie volgt echter de lijn van FMO en vindt het niet nodig verantwoording af te leggen of transparantie te geven.
Agua Zarca
In mei van dit jaar werd ex-CEO David Castillo van het Hondurese bedrijf DESA schuldig bevonden aan de moord op Berta Cáceres, die in 2016 in haar eigen huis werd geliquideerd. FMO financierde DESA voor de uitvoering van het omstreden Agua Zarca project en de bank hield ook na terugtrekking uit het project jarenlang vol dat ze geen enkele reden had om aan te nemen dat DESA een onbetrouwbare klant was. Inmiddels wachten Berta's nabestaanden nog steeds op de uitspraak in het vonnis.
In de zomer bleek na onderzoek dat de lening van FMO aan DESA zelfs direct gebruikt zou kunnen zijn om de moord op Berta te betalen. FMO heeft haar basis-banktaken, namelijk het controleren van waar het geld naartoe ging, duidelijk ernstig verzaakt. Uit een artikel van het FD* blijkt dat FMO haar operaties voor een periode van zes weken moest stilleggen, omdat de bank niet voldeed aan de door DNB gestelde eisen op witwassen en terrorisme. Naar aanleiding van de recente publicaties in het FD*, kwam de inheemse organisatie COPINH uit Honduras met een verklaring waarin zij stellen dat "The banks and the international financial structure that finance projects and companies that violate the rights of communities are responsible and must be sanctioned, as well as their officials".
Barro Blanco
Ook in het Barro Blanco project kwam FMO dit jaar voor een verassing te staan. Plotseling verkocht bouwbedrijf GENISA de lening van FMO (25 miljoen dollar voor de bouw van de Barro Blanco-dam) aan een andere investeerder. Daarmee zette GENISA zowel FMO zelf, als het klachtenmechanisme van de bank buiten spel. De inheemse gemeenschap die veel leed en schade ondervindt door de dam, strijdt al lang voor rechtvaardigheid en voor erkenning van de mensenrechtenschendingen die hebben plaatsgevonden. De leden van deze gemeenschap blijven hier ook FMO voor verantwoordelijk houden. FMO stelt dat ze samen met de gemeenschap tot een goede uitkomst wil komen, maar zal in 2022 moeten laten zien wat dat concreet inhoudt.
Onlangs verscheen een opiniestuk* waarin FMO – onder andere naar aanleiding van bovenstaande zaken – 'ontwrichtingsbank' wordt genoemd in plaats van 'ontwikkelingsbank'. FMO zegt te leren van haar fouten, maar laat daar tot nu toe in de praktijk te weinig van zien. Wij roepen FMO op om in 2022 haar mandaat waar te maken en de wereld te laten zien dat zij wel degelijk een ontwikkelingsbank is. Dat kan alleen als de bank toegeeft dat er fouten zijn gemaakt bij de beoordeling van te financieren projecten en instellingen in het verleden en dat dus veel beter gaat doen. Het is noodzakelijk dat FMO openheid van zaken gaat geven in al deze probleemprojecten en zich niet verschuilt achter haar cliënten, tekort aan capaciteit of het mantra van collateral damage in het licht van de ontwikkeling die gebracht zou worden. Het mantra zou moeten zijn: 'Beter geen project dan een schadelijk project'. Alleen zo kan FMO waarborgen dat misstanden zoals in Honduras en Panama niet meer kunnen voorkomen.
'Streep door omstreden lening FMO aan Hondurese bank – FD 19 mei 2021
'Staatsbank FMO financierde bedrijf achter moordcomplot in Honduras' – FD 23 juli 2021
'Staatsbank FMO zwaar getroffen door gebreken in witwascontrole' – FD 5 december 2021
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /
Agua Zarca: inheemse strijd tegen stuwdam kost levens
Inheemse Hondurezen verzetten zich tegen de Agua Zarca-dam. De strijd heeft meerdere levens gekost, waaronder dat van Berta Cáceres. Na grote druk trok de Nederlandse FMO zich terug uit het project.
-
Dossier /
Inheemse gemeenschappen bedreigd door Barro Blanco-dam in Panama
De Barro Blanco-dam in Panama zet inheems land onder water, met financiering uit Nederland. Both ENDS maakt zich hard voor de naleving van de rechten van de inheemse gemeenschappen rond de dam.
-
Dossier /
Pleiten voor goed beleid van ontwikkelingsbanken
Ontwikkelingsbanken zouden zich aan strenge milieu- en mensenrechtenregels moeten houden zodat hun projecten de allerarmsten ten goede komen en niet schaden. Both ENDS houdt de banken hieraan.
-
Nieuws / 10 July 2020
Hondurese NGO's roepen FMO op af te zien van investering in omstreden bank
De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO overweegt te investeren in de omstreden FICOHSA-bank in Honduras. De bank is nauw verweven met de elite die in Honduras veel macht heeft over de politiek, de (para) militairen en het bedrijfsleven. Een aantal Hondurese organisaties, waaronder de inheemse organisatie COPINH wier leider Berta Cáceres in 2016 werd vermoord, hebben een afgelopen woensdag een brief gestuurd naar het management van FMO. In de brief, die werd ondertekend door veertig organisaties, waaronder Both ENDS, wordt FMO opgeroepen niet in zee te gaan met deze bank.
-
Dossier /
Grootschalige infrastructuur
Grootschalige infrastructuur heeft ter plekke negatieve effecten voor mens en milieu, terwijl de baten elders terechtkomen. Both ENDS zet zich in voor inspraak voor de lokale bevolking en onderzoekt de geldstromen achter deze projecten.
-
Nieuws / 23 July 2021
Financiering FMO voor Agua Zarca project mogelijk gelinkt aan malafide praktijken
De miljoenenlening die de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO verstrekte aan Hondurese projectontwikkelaars van het bedrijf DESA voor de uitvoering van het omstreden Agua Zarca damproject in Honduras, houdt mogelijk verband met grove corruptie en geldverduistering. Dat blijkt uit een vandaag gepubliceerd artikel in het Financieel Dagblad op basis van informatie verstrekt door COPINH, de inheemse organisatie die zich al jaren verzet tegen de bouw van de dam. Meerdere leden van de organisatie, onder andere haar leider Berta Cáceres, werden vermoord. Inmiddels is David Castillo, de directeur van DESA, veroordeeld voor betrokkenheid bij de moord op Berta Cáceres in 2016.
-
Nieuws / 7 February 2017
COPINH-leider: “Onze gemeenschappen leven in angst”
Vorige week publiceerde Global Witness "Honduras: the deadliest place to defend the planet". Dit schokkende rapport laat duidelijk zien hoe ernstig de mensenrechtensituatie in Honduras op dit moment is en zet de eis van Both ENDS en partnerorganisatie COPINH kracht bij: FMO moet zich terugtrekken uit de Agua Zarca-dam.
-
Nieuws / 16 December 2019
Zeven daders veroordeeld tot lange straffen voor de moord op Berta Cáceres
Begin december zijn zeven mannen die schuldig zijn bevonden aan de moord op Berta Cáceres veroordeeld tot een gevangenisstraf tussen 30 en 50 jaar. De rechtbank bevestigt in het oordeel dat de rol van Berta Cáceres in het verdedigen van de rechten van de inheemse Lenca gemeenschappen de reden was voor de moord.
-
Nieuws / 2 March 2021
Nabestaanden van Berta Cáceres wachten nog steeds op gerechtigheid
Vandaag is het vijf jaar geleden dat Berta Cáceres in haar huis in La Esperanza, Honduras, vermoord werd omdat ze opkwam voor de rechten van de inheemse bevolking. Als leider van de inheemse organisatie COPINH kwam ze in opstand tegen de Agua Zarca-dam die gebouwd zou worden in inheems gebied. Nu, 5 jaar later, zijn de uitvoerders van de moord veroordeeld, maar de opdrachtgevers nog steeds niet.
-
Nieuws / 6 July 2017
FMO and FinnFund trekken zich terug uit het omstreden Agua Zarca-project
Both ENDS en SOMO zijn blij dat de Nederlandse en Finse ontwikkelingsbanken FMO en FinnFund zich zullen terugtrekken uit het omstreden Agua Zarca waterkrachtproject in Honduras. De twee financiële instellingen maakten kwamen donderdag 6 juli jl. met het nieuws naar buiten. Het project leidde tot veel conflict en geweld in de regio en de moorden op drie leiders die actie voerden tegen het project. In maart 2016 werd de bekende mensenrechtenverdediger Berta Cáceres vermoord vanwege haar verzet tegen het project dat op het land van haar gemeenschap, de inheemse Lenca, gerealiseerd werd.
-
Nieuws / 2 March 2017
Brief aan minister Ploumen 1 jaar na de moord op Berta Cáceres
Vandaag is het precies een jaar geleden dat Berta Cáceres op brute wijze is vermoord in haar huis in Honduras. Cáceres was een wereldwijd bekende mensenrechtenverdedigster en de coördinator van de inheemse Lenca-organisatie COPINH. De moord op Berta staat in verband met haar strijd tegen de Agua Zarca-dam,die deels gefinancierd wordt door de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO.
-
Nieuws / 27 July 2021
In gesprek met de Ngäbe-Bugle gemeenschap in Panama, na vijf jaar Barro Blanco-dam
In april 2021 kondigde de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO aan dat zij niet meer betrokken is bij het Barro Blanco project, een omstreden stuwdam in Panama. GENISA, het Panamese bedrijf dat de dam bouwde, betaalde de miljoenenlening – onverwacht – vervroegd af. De vraag is in hoeverre FMO, nu het zich uit het project heeft teruggetrokken, nog verantwoordelijkheid neemt om de schade en het leed dat is veroorzaakt met de financiering, op te lossen.
-
Nieuws / 6 March 2018
Directeur electriciteitsbedrijf gearresteerd in zaak-Berta Cáceres
Vrijdag 2 maart is in Honduras de directeur van DESA, David Castillo, gearresteerd op verdenking van betrokkenheid bij de moord op Berta Cáceres, nu precies 2 jaar geleden. De Hondurese overheid weigerde lange tijd om niet alleen de daadwerkelijke schutters, maar ook de bedenkers van de moord op Cáceres op te sporen en te berechten.
-
Externe link / 31 May 2018
Agua Zarca-debacle leidt tot beleidsveranderingen bij FMO (jaarverslag 2017)
Soms moeten dingen gruwelijk fout gaan voordat er iets verandert. In maart 2016 werd de Hondurese activiste Berta Cáceres vermoord vanwege haar leidende rol in de protesten tegen de Agua Zarca-stuwdam. De dam werd mede gefinancierd door de Nederlandse FMO. Anderhalf jaar later hebben zij hun beleid gewijzigd om dit soort misstanden in de toekomst te voorkomen.
-
Nieuws / 29 May 2012
Nederlandse ontwikkelingsbank FMO zet investering in omstreden dam Panama door
De Nederlandse Financierings-Maatschappij voor Ontwikkelingslanden (FMO) is als financieerder betrokken bij het Barro Blanco project in Panama. Samen met de Deutsche Investitions- und Entwicklungsgesellschaft (DEG) en de Central American Bank for Economic Integration (CABEI) wordt 77 miljoen US dollar gestoken in de dam, die een capaciteit van 28 Megawatt 'groene stroom' krijgt. Deze dam zal invloed hebben op het bestaan van 5000 leden van inheemse Ngöbe-Buglé stam. Door een gebrekkige milieu-effectrapportage, waarbij onder andere de inspraakprocedure zeer tekortschoot, zijn de gevolgen en de compensatie die daar tegenover staat onduidelijk.
-
Nieuws / 17 May 2018
FMO aangeklaagd voor medeplichtigheid mensenrechtenschendingen in Honduras
Vandaag maken drie vertegenwoordigers van de Hondurese organisatie COPINH en van de familie van de in maart 2016 vermoorde Berta Cáceres, bekend dat een aanklacht tegen de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO wordt voorbereid. In de aanklacht houdt COPINH de FMO medeverantwoordelijk voor mensenrechtenschendingen rondom het controversiële Agua Zarca project.
-
Voor de pers / 5 October 2022
Onafhankelijk onderzoek bevestigt verantwoordelijkheid FMO voor schade door Barro Blanco-dam en adviseert compensatie
Utrecht, 5 oktober 2022 – De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO is verantwoordelijk voor het verlies van levensonderhoud, de economische verliezen en de milieuschade die de bouw van de Barro Blanco-dam in Panama heeft veroorzaakt. Dit blijkt uit het eindverslag van het onafhankelijk klachtenmachisme van de bank. Inheemse gemeenschappen die de nadelen van de dam ondervinden, zijn blij dat hun klachten bevestigd zijn en herhalen hun vraag om excuses en een schadevergoeding.
-
Nieuws / 6 April 2017
Grote schade na overstromingen door Barro Blanco-dam
Het sluiten van de omstreden Barro Blanco-dam vorig jaar heeft niet alleen tot materiële, maar ook culturele schade geleid in de getroffen Ngäbe-Buglé gemeenschappen in Panama. FMO, een van de financiers, neemt tot nu toe geen verantwoordelijkheid voor de mensenrechtenschendingen bij dit project. Hoe moet het nu verder?
-
Nieuws / 20 May 2021
FMO besluit niet met omstreden Hondurese bank in zee te gaan
Maandag 17 mei stuurde een aantal NGO's, waaronder Both ENDS, een brief naar Nederlandse ontwikkelingsbank FMO om de bank dringend te vragen af te zien van een geplande lening van $60 mln aan de omstreden Hondurese bank Ficohsa. De gezamenlijke NGO's hadden al vorig jaar zomer een eerste brief met deze oproep aan FMO gestuurd. Gisteren werd bekend dat FMO heeft besloten niet met Ficohsa in zee te gaan.
-
Nieuws / 28 June 2022
In solidariteit met dochter van vermoorde Inheemse leider
Op dinsdag 28 juni dienden de Hondurese organisatie COPINH en de Global Justice Association een klacht in bij de officier van justitie in Nederland tegen de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO. Voor COPINH is dit onderdeel van hun voortdurende strijd om degenen die betrokken zijn bij de moord op hun leider Berta Cáceres voor het gerecht te brengen. FMO financierde in 2014 het Agua Zarca-project in Honduras. De nieuwe klacht is gebaseerd op documenten waaruit blijkt dat het geld van FMO oneigenlijk is gebruikt.