Nieuws

Bijna 150.000 organisaties en individuen hebben vorig jaar deelgenomen aan een publieke consultatieronde van de Europese Commissie over het Trans-Atlantische Handels- en Investeringsverdrag (TTIP). Daarmee gaven ze een duidelijke boodschap: volgens een rapportage van de EU zelf, wil 97% dat het controversiële arbitragesysteem waarbij een investeerder een staat kan aanklagen (ISDS), niet in het handelsverdrag komt. Momenteel bestaan er wereldwijd meer dan 3000 internationale investeringsverdragen met zo'n ISDS-clausule,  waarvan meer dan 90 tussen Nederland en een ander land, voornamelijk ontwikkelingslanden. ISDS-claims hebben veel van deze landen al behoorlijke schade berokkend en dat besef dringt langzaam door in Europa. De ervaringen met ISDS zouden ook gevolgen moeten hebben voor reeds bestaande handels- en investeringsverdragen.

Het Amerikaanse Congres heeft een brief aan de US Treasury (het Amerikaanse Ministerie van Financiën) gestuurd, waarin staat dat de sociale- en milieucriteria voor investeringen van de Wereldbank, de zogenaamde ‘safeguards’ zeker niet zwakker mogen worden dan ze nu zijn. Het Congres vindt dan ook dat de Treasury zich daartegen moet verzetten. Dat is een enorme opsteker voor maatschappelijke organisaties van over de hele wereld – waaronder Both ENDS -  die zich al jaren inzetten voor handhaving en zelfs verbetering van de huidige criteria waaraan investeringen van de Wereldbank moeten voldoen.

In een klein dorpje in Puncak aan de rivier de Ciliwung, ongeveer 500 kilometer stroomopwaarts vanaf waar deze uitmondt in de zee bij Jakarta, woont Sophia. De rivier is haar leven: ze drinkt eruit, wast erin, kookt ermee en ze gebruikt water uit de rivier om de gewassen op haar kleine akkertje mee te begieten. Maar er zijn een heleboel anderen die ook van het mooie en koele klimaat willen genieten. Bosgebied en land om Sophia’s dorp heen is geschikt gemaakt voor villa’s, restaurants, theeplantages en nieuwe nederzettingen. De rivier raakt vervuild door afval en door gebrek aan sanitaire voorzieningen, en Sophia heeft steeds minder toegang tot schoon water.

Onze Braziliaanse partnerorganisatie 'Socio-Environmental Fund CASA' viert komend jaar haar 10-jarig jubileum. De eerste 8 jaar financierde CASA bijna 700 projecten in 10 Zuid-Amerikaanse landen, maar in haar eigen land Brazilië krijgt CASA pas sinds kort erkenning. Een groot Braziliaans fonds - Socio-Environmental Fund CAIXA, dat deel uitmaakt van een Braziliaanse federale bank en vrijwel geen ervaring heeft in het verstrekken van kleinschalige financiering aan 'grassroots' organisaties - heeft CASA benaderd om meer te leren op dit gebied. CAIXA zag het afgelopen jaar hoe deskundig CASA is in het beheren van grote sommen geld van grote fondsen, om deze te herverdelen onder lokale groepen in Zuid-Amerika.

Terwijl 10 november in Nederland een koude, grijze dag was, raakten de gemoederen in Suape, Brazilië nogal verhit. De bewoners van het gebied, dat door de haven van Suape wordt geclaimd, kwamen bijeen voor een ontmoeting met de voorzitter van de Orde van Advocaten (OAB) van Pernambuco, Mr. Pedro Henrique Alves Reynaldo. De Orde van Advocaten gaat misschien een klacht indienen tegen het havenbedrijf van Suape, maar moet daarvoor eerst een goed beeld krijgen van de situatie. Daarom werden zoveel mogelijk getroffenen uit het gebied uitgenodigd om hun verhaal te doen.

Woensdag 5 november jl. stuurden staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur en Milieu en staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken een brief naar de Tweede Kamer. Daarin geven ze een reactie op het ‘Advies Verduurzaming Voedselsector’ dat in opdracht van het Kabinet is opgesteld door de Commissie Duurzaamheidsvraagstukken Biomassa – kortweg de Commissie Corbey. Paul Wolvekamp van Both ENDS maakt deel uit van deze Commissie en geeft zijn reactie op de brief.

Eindelijk goed nieuws uit Suape, Brazilië! Het Fórum Suape, waarin gedupeerde bewoners zich hebben verenigd, krijgt steun van de officiële Orde van Advocaten (OAB) in Pernambuco. De mensenrechtencommissie van de OAB heeft besloten dat er genoeg reden is om een klacht in te dienen tegen het havenbedrijf Suape. Op 10 november wordt een eerste openbare hoorzitting gehouden om deze zaak verder kracht bij te zetten.

Nederland haalt doel verantwoorde soja niet

De Nederlandse Sojacoalitie (bestaand uit acht ontwikkelings- en milieuorganisaties)* constateert dat in 2013 slechts een kwart van de 2,4 miljoen ton soja die Nederland gebruikt,  verantwoord is geproduceerd. Voor driekwart van de soja wordt op geen enkele manier verantwoording afgelegd over de sociale of ecologische gevolgen. Nederland heeft als doel 100% verantwoord sojagebruik in 2015. Dat is nu bijna onhaalbaar geworden.

De haven van Suápe in Brazilië wordt uitgebreid en uitgebaggerd, met grote schadelijke gevolgen voor de lokale bevolking en de omgeving. Het Nederlandse baggerbedrijf Van Oord voert een groot deel van de werkzaamheden uit, gesteund door een exportkrediet van het Nederlandse Atradius DSB.  Correspondent Katy Sherriff maakte een aantal reportages in het gebied. Deze zijn zondag in Reporter op de radio te beluisteren, afgewisseld met live commentaar uit de studio van PvdA Kamerlid Jan Vos en Both ENDS' eigen Wiert Wiertsema.

In heel veel producten en voeding is op de een of andere manier palmolie en soja verwerkt. Om aan de groeiende vraag te voldoen, worden deze gewassen op steeds grotere schaal geteeld, maar dat veroorzaakt veel problemen. In Zuidoost-Azië en Zuid-Amerika zijn ontbossing, milieuvervuiling en 'landjepik' aan de orde van de dag. Dat moet stoppen, maar wat zijn de meest duurzame, eerlijke en bovenal uitvoerbare manieren om dat te doen? En hoe zorg je dat alle partijen meewerken? Op 30 oktober organiseert de Ecosystem Alliance, waarin Both ENDS,  IUCN NL en Wetlands International samenwerken, een conferentie over dit vraagstuk.

Grootschalige plannen van overheden of bedrijven kunnen vaak ingrijpende gevolgen hebben op kleine gemeenschappen en hun leefomgeving. Talloze mensen moeten verhuizen als er een stuwdam wordt aangelegd, bossen worden gekapt voor nieuwe snelwegen, vliegvelden of palmolieplantages. Beloofde compensatie blijft vaak uit of is onvolledig. Voor de lokale bevolking is bezwaar aantekenen tegen zulke plannen niet eenvoudig. Toch is het een gemeenschap in Oeganda gelukt om een eerlijke compensatie af te dwingen bij de overheid. Samen met de organisaties NAPE en AFIEGO, partners van Both ENDS en IUCN NL, heeft de gemeenschap voor elkaar gekregen dat ze na een gedwongen verhuizing recht heeft op een vergelijkbaar stuk land.

Wanneer er over ontbossing gesproken wordt, zullen de meeste mensen waarschijnlijk aan het Amazonegebied denken. Dit gebied is echter niet het enige wat lijdt onder de verontrustende gevolgen van grootschalige houtkap. Ook Argentinië kampt namelijk met ditzelfde probleem. Zo is er in de provincie van Salta sprake van het hoogste ontbossingstempo. Tussen 1998 en 2006 is het aantal verloren hectare bosgebied verdubbeld. De boosdoener? De Argentijnse landbouw, waardoor de natuur steeds meer moet plaatsmaken voor economische activiteiten.