Baanbrekende lokale waterwet in Honduras
Het recht op water is belangrijker dan economisch gewin. Dat is afgelopen jaar in twee gemeentes in Honduras wettelijk vastgelegd. Onze partnerorganisatie ARCA heeft er hard voor moeten knokken, maar kreeg het uiteindelijk voor elkaar. Het ‘recht op water’… wat betekent dat precies in de praktijk? Waarom is het zo belangrijk en waarom is dit relatief kleine succes toch echt een mijlpaal? Sanderijn van Beek was er vanuit Both ENDS bij betrokken.
Water is een mensenrecht
"Vanaf 2010 erkennen alle VN lidstaten het ‘recht op water’ als mensenrecht”, vertelt Sanderijn. “Dat betekent dat alle mensen op de wereld recht hebben op schoon en veilig water. Maar dan ben je er nog niet. Overheden moeten dat recht ook opnemen in lokale en nationale wetgeving en beleid, zodat mensen er daadwerkelijk aanspraak op kunnen maken. In Honduras werd het recht op water in 2013 opgenomen in de nationale grondwet, maar de uitvoering ervan laat nog te wensen over.”
Illegale vergunningen
Sinds de coup van 2009 zijn er in Honduras steeds meer hevige conflicten over de verdeling van water. De nationale overheid geeft op grote schaal – vaak illegale - vergunningen aan machtige bedrijven voor mijnbouw, toeristische activiteiten of de aanleg van grootschalige dammen. Die activiteiten leggen een enorm beslag op de rivieren; er is steeds minder water beschikbaar en het wordt ook nog eens ernstig vervuild. Rampzalig voor de bewoners van het gebied – vooral vissers en boeren - die van de rivier afhankelijk zijn om in hun levensonderhoud te voorzien.
Volksvertegenwoordiging voor water
“In Honduras bestaan - net als in een aantal andere Centraal-Amerikaanse landen - zogenaamde watercomités – een soort waterschappen met vertegenwoordigers uit de gemeenschap. Een uniek systeem, omdat plaatselijke bewoners zo echt invloed kunnen uitoefenen op de manier waarop er met het water uit de rivier wordt omgegaan. Helaas krijgen de comités onder het huidige regime in Honduras steeds minder te zeggen. ARCA, onze partnerorganisatie in Midden-Amerika, helpt daarom sinds vorig jaar een aantal watercomités een vuist te maken voor waterbeleid dat rekening houdt met de behoeften van de lokale bewoners. ARCA trainde de deelnemende comités in het maken van goede plannen om beleid te beïnvloeden: daarvoor moest een goede probleemanalyse worden gedaan, in kaart worden gebracht hoe de huidige wetgeving precies in elkaar zit, en welke partijen allemaal betrokken zijn.”
Praktische plannen
In de regio Atlántida bracht een vereniging van watercomités zo’n strategisch plan in praktijk. In het gebied wordt de watervoorziening en daarmee het bestaan van ruim veertigduizend mensen bedreigd door zeer vervuilende mijnbouw en door waterkrachtcentrales. De vereniging ontwikkelde zelf, op basis van al bestaande land- en waterwetgeving, voorstellen voor een beter beheer en gebruik van land en water. In het plan krijgt water voor mensen prioriteit boven andere (commerciële) gebruikers, worden mijnbouwvrije zones’ ingesteld en zogenaamde ‘microstroomgebieden’ als beschermd gebied aangemerkt.
Succes
De watercomités legden hun plannen voor aan lokale autoriteiten en vertegenwoordigers van het ministerie van milieu, en organiseerden rondetafelgesprekken met autoriteiten en gemeenschappen. Na veel onderhandelen besloten twee gemeentes (El Porvenir en San Francisco) vorig jaar het plan aan te nemen. In de lokale wetgeving is nu vastgelegd dat water voor menselijk gebruik prioriteit krijgt boven andere gebruikers en dat de microstroomgebieden in de regio beschermd gebied zijn. In de gemeente van La Masica zijn mijnbouwvrije zones ingesteld om te voorkomen dat de rivier vervuilt en opdroogt.
Mijlpaal
Lokale gemeenschappen kunnen nu gebruik maken van de lokale wet om het recht op water, dat door de nationale overheid is erkend, daadwerkelijk af te dwingen. De vraag blijft wél of deze wet in de praktijk inderdaad zal worden nageleefd. De nationale overheid moet weliswaar de lokale regelgeving respecteren, maar dat gebeurt lang niet altijd: corruptie en druk vanuit de grote bedrijven zijn in Honduras schering en inslag. Sanderijn: “Maar misschien is dat juist wel de grootste mijlpaal: dat de watercomités met hulp van ARCA ondanks corruptie en intimidatie toch dit resultaat hebben behaald!”
Both ENDS werkt al jaren met ARCA aan zogenaamd ‘participatief waterbeheer’: waterbeleid waarover alle belanghebbenden kunnen meepraten en meebeslissen. Ook dit project hebben we zowel financieel als inhoudelijk gesteund, door actief mee te denken over hoe ARCA het beste resultaat kon behalen.
Wat doet Both ENDS verder op participatief waterbeheer
foto: Kristin Klein op Flickr
Lees meer over dit onderwerp
-
Voor de pers / 12 december 2024
Database noemt bedrijven die zijn uitgesloten door wereldwijde investeerders en banken
Den Haag/San Francisco, 12 dec. 2024 - Vandaag verschijnt de bijgewerkte versie van de Financial Exclusions Tracker: financialexclusionstracker.org. De website houdt bij welke bedrijven worden uitgesloten door institutionele beleggers, pensioenfondsen en banken vanwege problemen met mensenrechten, volksgezondheid en duurzaamheid. De meest voorkomende redenen voor uitsluiting zijn banden met fossiele brandstoffen, wapens of tabak.
-
Nieuws / 2 december 2024
-
Nieuws / 25 november 2024
Empowerment van het maatschappelijk middenveld: Vormgeven aan investeringsbeleid voor klimaat en duurzame ontwikkeling in Afrika
Van 26-29 november 2024 organiseren Both ENDS en partners het ‘Civil Society Forum on Investment Policies, Climate and Sustainable Development Goals’ plaats in Entebbe, Uganda. Onze collega’s Iván en Fernando vertellen over het belang van dit evenement. “Met dit evenement hopen we een diepgaand perspectief te bieden op de effecten van het huidige investeringsbeleid op klimaat- en milieukwesties, met een sterke focus op het Afrikaanse continent.”
-
Blog / 19 november 2024
Bouwen op basis van wederzijdse verantwoording en vertrouwen
‘Ik vind het waanzin om als maar te willen weten en meten! We zouden ons in plaats daarvan moeten richten op het bouwen van vertrouwen, een beter begrip van onze verschillende powers en hoe we deze kunnen benutten om gemeenschappelijke doelen te bereiken.’ Aldus Nalini Mahesh in deze opiniebijdrage aan de vooravond van het event ‘Measuring what Matters -Decolonizing Monitoring and Evaluation.’
-
Evenement / 15 november 2024, 12:50 - 16:45
#BothENDSatCOP29 Side Events
Both ENDS’ deelname aan de COP29 omvat onder andere drie belangrijke side events over de onderwerpen genderrechtvaardige klimaatfinanciering, lokaal gedreven adaptatie, en de multilaterale aanpak van een rechtvaardige energietransitie en industrialisatie in het mondiale zuiden.
-
Voor de pers / 12 november 2024
Plannen van minister Klever vegen Nederland van de wereldkaart
Den Haag, 12 november - ‘Zorg dat Nederland niet van de kaart verdwijnt’, met die boodschap voerden met Partos zo’n 100 organisaties vandaag actie in Den Haag tegen de geplande bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking. Drie internationale partners van Nederland uit Jemen, Nepal en Oeganda riepen de Tweede Kamer op om deze week in de begrotingsbehandeling van het ministerie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp, tegen de plannen van minister Klever te stemmen.
-
Voor de pers / 12 november 2024
Uitspraak klimaatzaak Shell: “Shell heeft een verplichting om mensenrechten te beschermen.”
Den Haag, 12 november 2024 - De rechter heeft uitspraak gedaan in het hoger beroep dat Shell aantekende in de Klimaatzaak die Milieudefensie in 2021 heeft gewonnen van Shell. Het Hooggerechtshof oordeelt dat de olie- en gasgigant wel een verantwoordelijkheid heeft in het verminderen van zijn uitstoot, maar legt geen reductieverplichting op.
-
Voor de pers / 11 november 2024
Reactie Both ENDS op kamerbrief over toekomstige samenwerking met maatschappelijke organisaties
DEN HAAG, 11 november 2024 - Vandaag publiceerde de Nederlandse regering haar beleid voor de toekomstige samenwerking met ontwikkelingsorganisaties, zowel in Nederland als daarbuiten. PVV-minister Reinette Klever zet de bijl in deze financiering: zij heeft besloten om het budget voor steun aan het internationale maatschappelijk middenveld met meer dan tweederde in te krimpen: van grofweg 1,4 miljard naar 0,4 miljard euro in de periode 2026 tot 2030. Dit heeft grote gevolgen voor kritische geluiden in binnen- en buitenland, in een tijd dat de speelruimte van maatschappelijke organisaties wereldwijd toch al steeds kleiner wordt. Karin van Boxtel, directeur van milieu- en mensenrechten organisatie Both ENDS: “Dit is een ongekende stap in precies de verkeerde richting. Maatschappelijke organisaties zijn essentieel voor duurzame en sociale verandering wereldwijd. Internationale bewegingen vervullen meerdere, onmisbare rollen: als waakhond van de rechtsstaat, als aanjager van verandering, en als tegenkracht tegen autoritaire tendensen. Het afzwakken van de steun hieraan, is een veelzeggend signaal.”
-
Nieuws / 11 november 2024
Kenia beëindigt bilateraal investeringsverdrag met Nederland
De regering van Kenia heeft het bilaterale investeringsverdrag (bilateral investment treaty - BIT) met Nederland officieel opgezegd, een belangrijke overwinning voor economische rechtvaardigheid en milieubescherming. De beslissing van Kenia past in een groeiende wereldwijde trend om verouderde verdragen, die vaak bedrijfsbelangen voorrang geven boven algemeen welzijn, te herzien. De Nederlandse minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkeling heeft onlangs bevestigd dat Kenia het verdrag in december 2023 eenzijdig heeft opgezegd, waardoor het vanaf 11 juni 2024 niet meer van kracht is. Kenia voegt zich hiermee bij Zuid-Afrika, Tanzania en Burkina Faso, als vierde Afrikaanse land dat zijn BIT met Nederland opzegt.
-
Nieuws / 9 november 2024
Waarom is de Nederlandse klimaatzaak tegen Shell belangrijk voor onze partners in het Mondiale Zuiden?
Op 12 november doet het Gerechtshof in Den Haag opnieuw uitspraak in de klimaatzaak tegen Shell, waarin Both ENDS medeaanklager is. Vooruitlopend op deze uitspraak vroegen we onze partners waarom deze Nederlandse rechtszaak belangrijk is voor het Mondiale Zuiden.
-
Nieuws / 1 november 2024
Both ENDS bij COP29: pleiten voor genderrechtvaardige klimaatfinanciering
Op 11 november gaat de 29e VN Klimaatconferentie van start in Baku, Azerbeidzjan. Net als voorgaande jaren zal Both ENDS daar aanwezig zijn om te pleiten voor lokale toegang tot klimaatfinanciering, en om onze partnerorganisaties te ondersteunen in hun beleidsbeïnvloeding. Hoe doen we dat, en wat zijn onze verwachtingen (en zorgen) over deze29e editie van de UNFCCC COP? We vroegen het Marius Troost, die samen met Daan Robben deelneemt aan COP29.
-
Publicatie / 29 oktober 2024
-
Publicatie / 21 oktober 2024
-
Nieuws / 21 oktober 2024
Teleurstelling over het niet indienen van de Nationale Biodiversiteitsstrategie en Actieplan
We zijn diep teleurgesteld en gefrustreerd dat de Nederlandse regering haar Nationale Biodiversiteitsstrategie en Actieplan (NBSAP) niet heeft ingediend voor de CBD COP16 in Cali. Deze minachting voor internationale afspraken ondermijnt de gezamenlijke wereldwijde inspanning om de urgente biodiversiteitscrisis aan te pakken.
-
Nieuws / 8 oktober 2024
Het Mandalika race circuit, en ‘races to the bottom’.
Afgelopen weekend waren er op de Nederlandse televisie in het programma Studio Sport fragmenten te zien van motorraces, die gehouden werden op het Mandalika circuit van Lombok in Indonesië.
-
Blog / 30 september 2024
Van EACOP en verhalen van een verdediger in ontwikkeling
Dit artikel is beschikbaar in het Engels.
-
Publicatie / 24 september 2024
-
Nieuws / 24 september 2024
Grote bosbranden teisteren Zuid-Amerika
“De branden hebben proporties aangenomen die we nog nooit eerder hebben meegemaakt.”
Grote delen van Zuid-Amerika zijn momenteel in rook gehuld. Van Buenos Aires tot São Paulo en Asunción hebben mensen moeite om adem te halen door de ongekende bosbranden die woeden op het continent, aangewakkerd door extreme droogte, de uitbreiding van de landbouw en de stijgende temperaturen als gevolg van de klimaatverandering.
-
Blog / 29 augustus 2024
Lokale actie voor veerkrachtige draslanden en oeverlanden in het stroomgebied van de Athi rivier in Kenia
Door Melvin van der Veenen Kyra Pohlan
This blog is written in English.
-
Brief / 22 juli 2024
Gezamenlijke Oproep tot Actie: Internationale Maatschappelijke Organisaties Eisen Gerechtigheid voor de Slachtoffers van de Moord op Berta Cáceres in Honduras
Dit is een gezamenlijke oproep tot actie van internationale maatschappelijke organisaties om de Hondurese autoriteiten op te roepen gerechtigheid te waarborgen voor de slachtoffers van de moord op Berta Cáceres. Acht jaar en vier maanden zijn verstreken sinds de misdaad tegen Berta, en het Hondurese rechtssysteem heeft de vonnissen van de veroordeelden niet bevestigd en de intellectuele auteurs niet vervolgd. Wij zijn zeer bezorgd dat de onafhankelijke rechtspraak en internationale overeenkomsten over mensenrechten niet worden nageleefd.