Brief maatschappelijke organisaties: ‘Nederland, stop exportsteun voor gasproject in Mozambique’.

Eind vorige week maakte olie- en gasbedrijf Total bekend dat de Nederlandse overheid via haar exportkredietverzekeraar Atradius DSB onderdeel uitmaakt van een financieringspakket aan een omstreden gaswinningsproject in Mozambique. Het project, waar verschillende Nederlandse en buitenlandse bedrijven bij betrokken zijn, heeft grote gevolgen voor de plaatselijke bevolking en de natuur in de omgeving. Welk Nederlands bedrijf de overheid zou gaan verzekeren is nog onduidelijk.

Exportkredietverzekeraar Atradius DSB en de Nederlandse staat hebben onvoldoende geluisterd naar de zorgen van het maatschappelijk middenveld en de ambassade tijdens besluitvorming over een exportkredietverzekering aan baggerbedrijf Van Oord. Dat concludeert consultancybureau Proximities na onderzoek in opdracht van de Tweede Kamer. In maart 2021 besloot de Nederlandse staat, via exportkredietverzekeraar Atradius DSB, een verzekering ter waarde van 900 miljoen euro te verlenen aan Van Oord, voor het uitvoeren van baggerwerkzaamheden voor de kust van Noord-Mozambique: onderdeel van een gigantisch – en omstreden - gasproject.

Op maandag 1 juli werden vragen van Tweede Kamerleden over het Mozambique LNG project en de betrokkenheid van Atradius DSB beantwoord door staatssecretaris Van Rij. TotalEnergies is de projectleider van het Mozambique LNG project in de noordelijkste provincie van Mozambique. Het Nederlandse bedrijf Van Oord krijgt daarvoor een exportkredietverzekering van 1 miljard euro van de publieke Nederlandse verzekeraar Atradius Dutch State Business.

De Nederlandse overheid dreigt opnieuw te blunderen bij het geven van exportsteun voor het omstreden gasproject van TotalEnergies in Cabo Delgado, Mozambique. Dat blijkt uit een analyse van 9000 documenten uit Woo-verzoeken, in opdracht van Milieudefensie en Both ENDS. Anne de Jonghe, Both ENDS: “Bij het afgeven van de exportsteun in 2021 werden kritische geluiden geminimaliseerd, terwijl TotalEnergies werd gehoord en vertrouwd. Dat mag niet meer gebeuren.”

Op 25 maart jl, een dag na bloedige aanslagen in Noord-Mozambique, besloot de Nederlandse staat tot een exportkredietverzekering ter waarde van 900 miljoen euro voor de activiteiten van baggeraar Van Oord in het land. Het bedrijf voert baggerwerkzaamheden uit in een zeer omstreden gasproject dat volgens Mozambikaanse belangengroepen een belangrijke rol speelt in het escalerende geweld in de regio. Maatschappelijke organisaties Both ENDS, Milieudefensie en Oil Change International en de Mozambikaanse organisaties waarmee zij samenwerken, zijn geschokt over de gang van zaken en roepen de Nederlandse overheid en de Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB ter verantwoording.

Both ENDS is geschokt door de dramatische berichten van de afgelopen dagen over aanslagen in Palma, Cabo Delgado, Mozambique. Onze gedachten gaan uit naar de dodelijke slachtoffers, naar hen die nog steeds vermist zijn en naar nabestaanden en dierbaren. Both ENDS staat in nauw contact met lokale partnerorganisaties om hen waar mogelijk te ondersteunen. Er worden nog steeds veel mensen vermist, ook leden van boerenvakbond UPC waarmee Both ENDS nauw samenwerkt.

Op 12 december jl. kondigde het Verenigd Koninkrijk aan te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten. Both ENDS is daar blij mee en vindt dat Nederland zo snel mogelijk dit goede voorbeeld moet volgen. Samen met organisaties in Europa en ver daarbuiten maken we ons al jaren hard voor het verduurzamen van exportsteun en andere financiële instrumenten van de overheid. De eerste en meest belangrijke stap daarin is het stoppen met het stimuleren van de fossiele brandstoffensector, en in plaats daarvan juist ondersteuning te bieden aan de ontwikkeling van duurzame energieopwekking.

Julio Bichehe Erneste van de Boerenvakbond Cabo Delgado Mozambique (UPC) sprak tijdens een side-event van COP26 in Glasgow over de negatieve effecten van exportsteun voor fossiele projecten voor de lokale bevolking en hun milieu, en over de noodzaak om juist projecten voor hernieuwbare energie te ondersteunen.

Tijdens de Klimaattop in Glasgow besloten 39 landen om per eind 2022 te stoppen met het ondersteunen van de fossiele energiesector. Zeven van deze landen kwamen onder leiding van Nederland vandaag samen om te praten over het vergroenen van het overheidsinstrument waar de meeste winst te behalen valt; de exportkredietverzekering. Tussen 2018 en 2020 verleenden alleen al deze zeven landen voor 20 miljard euro aan exportsteun voor fossiele projecten. De landen hebben vandaag dé kans laten liggen om afspraken te maken over de implementatie van de Glasgow-verklaring, aldus Oil Change International, Milieudefensie en Both ENDS.

Begin dit jaar ondersteunde de overheid Nederlandse bedrijven met verzekeringen ter waarde van 903 miljoen euro, om hun deelname aan een gigantisch aardgasproject
in het Noorden van Mozambique mogelijk te maken. Both ENDS is al jaren, samen met partners uit Mozambique en Nederland, in gesprek met de exportkredietverzekeraar Atradius DSB en de verantwoordelijke ministeries van Financiën en Buitenlandse Zaken over de mogelijke financiële, milieu- en sociale risico's van het gasproject. 

Nu het Verenigd Koninkrijk aankondigt te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten, is er voor Nederland geen excuus meer om af te wachten. Dat vinden milieuorganisaties Both ENDS, Oil Change International en Milieudefensie. Dat is nodig voor de klimaatafspraken van het Parijsakkoord. Komende week stemt de Kamer over moties om een einde te maken aan de exportsteun voor winning, verwerking en transport van olie, gas en kolen.

De Nederlandse exportkredietverzekeraar, Atradius DSB, kondigde gisteren aan een exportkredietverzekering ter waarde van 1,5 miljard euro te verlenen aan Boskalis voor een controversieel landaanwinningsproject in de Filipijnen. De toekenning van de exportkredietverzekering voor dit project druist in tegen de Nederlandse ambities op het gebied van milieu en verantwoord ondernemen. Dat zegt een aantal Nederlandse en internationale organisaties waaronder Both ENDS, CARE Nederland, IUCN NL, Kalikasan PNE en Oceana Philippines.