Burgers zeggen NEE! tegen clausule waarmee bedrijven een staat kunnen aanklagen
Bijna 150.000 organisaties en individuen hebben vorig jaar deelgenomen aan een publieke consultatieronde van de Europese Commissie over het Trans-Atlantische Handels- en Investeringsverdrag (TTIP). Daarmee gaven ze een duidelijke boodschap: volgens een rapportage van de EU zelf, wil 97% dat het controversiële arbitragesysteem waarbij een investeerder een staat kan aanklagen (ISDS), niet in het handelsverdrag komt. Momenteel bestaan er wereldwijd meer dan 3000 internationale investeringsverdragen met zo'n ISDS-clausule, waarvan meer dan 90 tussen Nederland en een ander land, voornamelijk ontwikkelingslanden. ISDS-claims hebben veel van deze landen al behoorlijke schade berokkend en dat besef dringt langzaam door in Europa. De ervaringen met ISDS zouden ook gevolgen moeten hebben voor reeds bestaande handels- en investeringsverdragen.
Waar ging de publieke consultatieronde over?
De online publieke consultatieronde van de Europese Commissie liep van maart tot juli 2014 en ging over investeringsbescherming in het voorgestelde handelsverdrag tussen de EU en de VS (TTIP). Op 13 januari jl. publiceerde de EU een voorlopige analyse van deze consultatie. De meeste respondenten waren tegen TTIP als geheel, of hadden twijfels over de ISDS-clausule en investeringsbescherming in het verdrag. Velen van hen hadden zorgen over hoe regels van de overheid -die in het publieke belang zijn- met ISDS nog beschermd zouden kunnen worden, of over de manier waarop dit soort arbitragetribunalen überhaupt functioneert. Maar de meesten spraken zich vooral om principiële redenen uit tegen ISDS.
Wat is TTIP, en wat is het probleem met ISDS?
De eerste onderhandelingen over TTIP gingen in juli 2013 van start. Voorstanders zijn van mening dat het handelsverdrag zowel voor de VS als voor de EU tot meer economische groei zal leiden, terwijl tegenstanders juist denken van niet. Burghard Ilge, beleidsmedewerker bij Both ENDS, legt uit waarom het opnemenvan ISDS in TTIP volgens hem al helemaal een slecht idee is: “Als ISDS onderdeel wordt van TTIP, kan een buitenlandse investeerder nationale overheden aanklagen als hij verwacht dat hij verlies zal lijden door nationale regelgeving. Zelfs als deze regelgeving in het publieke belang is, zoals bijvoorbeeld mileubescherming of regels rond arbeidsomstandigheden. De juridische procedures bij zo'n claim zouden dan in private arbitragetribunalen plaatsvinden in plaats van via het reguliere rechtssysteem. De kans is groot dat landen meer, en vooral hele dure claims op hun bord krijgen. ISDS zorgt er dus voor dat landen bepaalde regels op sociaal gebied of op het gebied van milieubescherming, niet door kunnen voeren omdat ze anders een schadeclaim kunnen verwachten.”
Wat heeft dit alles te maken met Both ENDS?
”Both ENDS is tegen verregaande private eigendomsrechten in internationale investeringsverdragen en tegen investeerder-staatarbitrage. In onze bijdrage aan de consultatie zeggen we onder andere dat een paar technische aanpassingen in de voorlopige versie van ISDS onze zorgen zeker niet zullen wegnemen - zoals de Europese Commissie suggereert. Both ENDS is blij dat de consultatie in elk geval laat zien veel mensen ISDS een slecht systeem vinden en dat ze er in het algemeen bezorgd over zijn. En dankzij TTIP is de discussie rondom bilaterale investeringsverdragen (BITs) op de kaart gezet, dus we hopen dat ISDS na verloop van tijd helemaal afgeschaft zal worden. Landen zoals Zuid-Afrika en Indonesië hebben onlangs al het initiatief genomen, door hun BIT met Nederland op te zeggen.”
Wat zijn de volgende stappen?
De Europese Commissie zal waarschijnlijk geen beslissingen nemen over de opname van een ISDS-clausule in TTIP tot in de allerlaatste fase van de onderhandelingen. Burghard: “Op het moment is het nog onduidelijk wat de EU Commissie precies zal doen met de input uit de consultatieronde. Dat is even afwachten. Maar één ding is duidelijk: de discussie over ISDS in TTIP heeft geleid tot een belangrijk debat in Europa, dat eigenlijk al lang gevoerd had moeten worden. Het is nu zaak om de ‘lessons learned’ toe te passen op verdragen met ISDS in het algemeen. De heldere boodschap die nu is voortgekomen uit deze TTIP-consultatie moet serieus genomen worden door de Nederlandse overheid. Nederland zal ook haar BITs moeten herzien en we verwachten dan ook binnenkort een eerste reactie vanuit de overheid.”
Lees meer over dit onderwerp
-
Voor de pers / 12 November 2024Plannen van minister Klever vegen Nederland van de wereldkaart
Den Haag, 12 november - ‘Zorg dat Nederland niet van de kaart verdwijnt’, met die boodschap voerden met Partos zo’n 100 organisaties vandaag actie in Den Haag tegen de geplande bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking. Drie internationale partners van Nederland uit Jemen, Nepal en Oeganda riepen de Tweede Kamer op om deze week in de begrotingsbehandeling van het ministerie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp, tegen de plannen van minister Klever te stemmen.
-
Instalink / 12 November 2024 -
Voor de pers / 12 November 2024Uitspraak klimaatzaak Shell: “Shell heeft een verplichting om mensenrechten te beschermen.”
Den Haag, 12 november 2024 - De rechter heeft uitspraak gedaan in het hoger beroep dat Shell aantekende in de Klimaatzaak die Milieudefensie in 2021 heeft gewonnen van Shell. Het Hooggerechtshof oordeelt dat de olie- en gasgigant wel een verantwoordelijkheid heeft in het verminderen van zijn uitstoot, maar legt geen reductieverplichting op.
-
Instalink / 12 November 2024 -
Instalink / 11 November 2024
-
Voor de pers / 11 November 2024Reactie Both ENDS op kamerbrief over toekomstige samenwerking met maatschappelijke organisaties
DEN HAAG, 11 november 2024 - Vandaag publiceerde de Nederlandse regering haar beleid voor de toekomstige samenwerking met ontwikkelingsorganisaties, zowel in Nederland als daarbuiten. PVV-minister Reinette Klever zet de bijl in deze financiering: zij heeft besloten om het budget voor steun aan het internationale maatschappelijk middenveld met meer dan tweederde in te krimpen: van grofweg 1,4 miljard naar 0,4 miljard euro in de periode 2026 tot 2030. Dit heeft grote gevolgen voor kritische geluiden in binnen- en buitenland, in een tijd dat de speelruimte van maatschappelijke organisaties wereldwijd toch al steeds kleiner wordt. Karin van Boxtel, directeur van milieu- en mensenrechten organisatie Both ENDS: “Dit is een ongekende stap in precies de verkeerde richting. Maatschappelijke organisaties zijn essentieel voor duurzame en sociale verandering wereldwijd. Internationale bewegingen vervullen meerdere, onmisbare rollen: als waakhond van de rechtsstaat, als aanjager van verandering, en als tegenkracht tegen autoritaire tendensen. Het afzwakken van de steun hieraan, is een veelzeggend signaal.”
-
Nieuws / 11 November 2024Kenia beëindigt bilateraal investeringsverdrag met Nederland
De regering van Kenia heeft het bilaterale investeringsverdrag (bilateral investment treaty - BIT) met Nederland officieel opgezegd, een belangrijke overwinning voor economische rechtvaardigheid en milieubescherming. De beslissing van Kenia past in een groeiende wereldwijde trend om verouderde verdragen, die vaak bedrijfsbelangen voorrang geven boven algemeen welzijn, te herzien. De Nederlandse minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkeling heeft onlangs bevestigd dat Kenia het verdrag in december 2023 eenzijdig heeft opgezegd, waardoor het vanaf 11 juni 2024 niet meer van kracht is. Kenia voegt zich hiermee bij Zuid-Afrika, Tanzania en Burkina Faso, als vierde Afrikaanse land dat zijn BIT met Nederland opzegt.
-
Nieuws / 9 November 2024Waarom is de Nederlandse klimaatzaak tegen Shell belangrijk voor onze partners in het Mondiale Zuiden?
Op 12 november doet het Gerechtshof in Den Haag opnieuw uitspraak in de klimaatzaak tegen Shell, waarin Both ENDS medeaanklager is. Vooruitlopend op deze uitspraak vroegen we onze partners waarom deze Nederlandse rechtszaak belangrijk is voor het Mondiale Zuiden.
-
Nieuws / 1 November 2024Both ENDS bij COP29: pleiten voor genderrechtvaardige klimaatfinanciering
Op 11 november gaat de 29e VN Klimaatconferentie van start in Baku, Azerbeidzjan. Net als voorgaande jaren zal Both ENDS daar aanwezig zijn om te pleiten voor lokale toegang tot klimaatfinanciering, en om onze partnerorganisaties te ondersteunen in hun beleidsbeïnvloeding. Hoe doen we dat, en wat zijn onze verwachtingen (en zorgen) over deze29e editie van de UNFCCC COP? We vroegen het Marius Troost, die samen met Daan Robben deelneemt aan COP29.
-
Publicatie / 29 October 2024
-
Publicatie / 21 October 2024
-
Nieuws / 21 October 2024Teleurstelling over het niet indienen van de Nationale Biodiversiteitsstrategie en Actieplan
We zijn diep teleurgesteld en gefrustreerd dat de Nederlandse regering haar Nationale Biodiversiteitsstrategie en Actieplan (NBSAP) niet heeft ingediend voor de CBD COP16 in Cali. Deze minachting voor internationale afspraken ondermijnt de gezamenlijke wereldwijde inspanning om de urgente biodiversiteitscrisis aan te pakken.
-
Nieuws / 8 October 2024Het Mandalika race circuit, en ‘races to the bottom’.
Afgelopen weekend waren er op de Nederlandse televisie in het programma Studio Sport fragmenten te zien van motorraces, die gehouden werden op het Mandalika circuit van Lombok in Indonesië.
-
Instalink / 3 October 2024
-
Blog / 30 September 2024Van EACOP en verhalen van een verdediger in ontwikkeling
Dit artikel is beschikbaar in het Engels.
-
Publicatie / 24 September 2024
-
Nieuws / 24 September 2024Grote bosbranden teisteren Zuid-Amerika
“De branden hebben proporties aangenomen die we nog nooit eerder hebben meegemaakt.”
Grote delen van Zuid-Amerika zijn momenteel in rook gehuld. Van Buenos Aires tot São Paulo en Asunción hebben mensen moeite om adem te halen door de ongekende bosbranden die woeden op het continent, aangewakkerd door extreme droogte, de uitbreiding van de landbouw en de stijgende temperaturen als gevolg van de klimaatverandering.
-
Blog / 29 August 2024Lokale actie voor veerkrachtige draslanden en oeverlanden in het stroomgebied van de Athi rivier in Kenia
Door Melvin van der Veenen Kyra Pohlan
This blog is written in English.
-
Brief / 22 July 2024
Gezamenlijke Oproep tot Actie: Internationale Maatschappelijke Organisaties Eisen Gerechtigheid voor de Slachtoffers van de Moord op Berta Cáceres in Honduras
Dit is een gezamenlijke oproep tot actie van internationale maatschappelijke organisaties om de Hondurese autoriteiten op te roepen gerechtigheid te waarborgen voor de slachtoffers van de moord op Berta Cáceres. Acht jaar en vier maanden zijn verstreken sinds de misdaad tegen Berta, en het Hondurese rechtssysteem heeft de vonnissen van de veroordeelden niet bevestigd en de intellectuele auteurs niet vervolgd. Wij zijn zeer bezorgd dat de onafhankelijke rechtspraak en internationale overeenkomsten over mensenrechten niet worden nageleefd.
-
Nieuws / 17 July 2024EU verlaat Energy Charter Treaty (ECT): Een mijlpaal voor energietransitie
De beslissing van de Europese Unie om zich terug te trekken uit het energieverdrag ECT (Energy Charter Treaty) is een historische overwinning voor de energietransitie. Lees meer (Engels)
