Duurzame en eerlijke palmolie: sprookje of werkelijkheid?

Bumitama heeft zich, samen met een aantal andere palmoliebedrijven, gecommitteerd aan de doelen om geen ontbossing meer te veroorzaken, geen turf te gebruiken bij de productie van palmolie en aan hun toegewezen nieuwe gebieden voor palmolieplantages niet voor dit doel in te zetten. 2013 was hierin een keerpunt voor Bumitama, toen grote bedrijven zoals Unilever besloten ontbossing tegen te gaan en geen palmolie te gebruiken waarvoor turf is gebruikt. Dit nieuwe beleid moet echter nog worden overgenomen door de palmolieproducenten. Zelfs binnen de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (Round Table on Sustainable Palm Oil, RSPO) is Bumitama dan ook een koploper.

Natuurlijke corridor
Bumitama onderzoekt samen met lokale gemeenschappen hoe bossen kunnen worden hersteld en beschermd, en creëert nieuwe agrarische en niet-agrarische manieren om inkomen te genereren. Daarnaast probeert Bumitama om stukken bos met elkaar te verbinden en zo groene verbindingen te maken. Deze natuurlijke corridors maken het mogelijk voor flora en fauna om van het ene naar het andere bosgebied te migreren en komen zo ten goede aan de biodiversiteit.

Volgens Sian hebben deze inspanningen bijgedragen aan een beter milieu, aan de toegang tot land voor de lokale gemeenschappen en aan meer lokale betrokkenheid bij de bescherming van het bos. Hierbij is het noodzakelijk om nauw samen te werken met lokale overheden, die een belangrijke bondgenoot blijken te zijn in het faciliteren van duurzame palmolieproductie. Daarom werkt Bumitama samen met overheden en gemeenschappen om verdere vernieling van waardevol bos te voorkomen en deze gebieden ook in de toekomst te beschermen.

Beter levensonderhoud voor lokale gemeenschappen
Om ontbossing, bijvoorbeeld door illegale houtkap, tegen te gaan werkt Bumitama samen met lokale gemeenschappen aan betere manieren om in hun levensonderhoud te voorzien. "Aan bewoners die illegaal hout kappen bieden we bijvoorbeeld financiële middelen en coaching om op een andere manier inkomsten te genereren, bijvoorbeeld door kippen te houden", vertelt Sian. "Dit blijkt succes te hebben, maar onze strijd om duurzame palmolie te produceren is nog maar net begonnen.

Op het gebied van landgebruik en landrechten is namelijk nog een belangrijke beleidswijziging nodig. Gemeenschappen kunnen nog steeds verplaatst worden of op een andere manier benadeeld worden omdat ze niet officieel geregistreerd staan als landeigenaren. Lokale en nationale eigendomsregisters komen niet altijd overeen en dat leidt tot spanningen en conflicten over landrechten. We zoeken nog naar een oplossing voor deze problemen."

Diversificatie: de enige oplossing
Duizenden hectare bos die al zijn aangewezen als locatie voor nieuwe palmolieplantages zullen door bedrijven als Bumitama niet gekapt worden. Het probleem is echter dat de lokale autoriteiten er in sommige gevallen op staan dat het bedrijf dat de vergunning voor de ontwikkeling van een gebied heeft, dit gebied móet gebruiken voor ontwikkelingsdoeleinden. Zo niet, kunnen de autoriteiten de vergunning intrekken en deze aan een ander bedrijf geven die het bos wel wil kappen.

Paul Wolvekamp van Both ENDS: "Bedrijven zoals Bumitama en Musim Mas zoeken naar manieren om bosgebieden te ontwikkelen en tegelijk het bos te behouden. Bumitama is hierin al een eind op weg en ondersteunt lokale gemeenschappen bij economisch bosbeheer: duurzame winning van producten uit het bos, waardevermeerdering van deze producten en verkoop van andere producten dan hout. Ook de ontwikkeling van ecotoerisme is een optie."

"Palmolie alleen zal nooit genoeg werkgelegenheid en inkomsten opleveren voor de snelgroeiende rurale bevolking", benadrukt Wolvekamp. "Het versterken en herintroduceren van meer diverse bosbouwmethoden en lokaal bosbeheer, naast palmolie, rubber en andere dominante landbouwproducten, is de enige oplossing. De nieuwe betrokkenheid van bedrijven bij lokale gemeenschappen is dan ook erg bemoedigend. Binnen de RSPO moeten we, als lerende gemeenschap, deze ervaringen dan ook stimuleren en delen."