Both ENDS

En
Nl
Zoeken
Nieuws / 22 February 2013

Het 'Recht op CO2-uitstoot'

 Overal valt handel in te drijven, zelfs in rechten op het uitstoten van CO2. Dat gebeurt in de Europese Unie  op grote schaal. In de EU is afgesproken dat een bepaalde maximale hoeveelheid CO2 mag worden uitgestoten en dit ‘recht’ wordt verdeeld over in EU landen gevestigde bedrijven die veel CO2 uitstoten. Op die manier zou de totale uitstoot van CO2 in theorie moeten verminderen.   Maar is dat inderdaad zo? Both ENDS ondertekende samen met een aantal andere organisaties een brief waarin wordt aangedrongen om te stoppen met dit systeem. Wiert Wiertsema, specialist op het gebied van internationale kapitaalstromen, legt uit waarom.


Wat is het EU ETS?

Het systeem waar het om draait heet ‘EU ETS’. Dat staat voor European Union Emission Trading Scheme, een Europees handelssysteem voor emissierechten. Het Kyoto-protocol van 1997 verplicht landen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Binnen het EU ETS krijgen bedrijven een vastgestelde maximale hoeveelheid emissierechten die zij onderling mogen verhandelen. Als een bedrijf meer emissierechten nodig heeft dan het heeft ‘gekregen’, dan kan het uitstootrechten ‘kopen’ bij een bedrijf dat nog rechten ‘over’ heeft. Het ETS is van toepassing op energie-intensieve bedrijven, zoals elektriciteitsproducenten en luchtvaartmaatschappijen voor vluchten binnen de EU. Op overschrijding van de emissieruimte staan sancties.


Wat zijn volgens jou de nadelen van het ETS?

In de praktijk blijkt het EU ETS de uitstoot niet te verminderen, het werkt juist averechts. De emissierechten zijn gratis uitgereikt aan bedrijven, die vervolgens de vermeende kosten daarvan wel doorberekenen aan afnemers en consumenten. Op die manier hebben bedrijven forse winsten kunnen maken met de handel in emissierechten, terwijl er nauwelijks is geïnvesteerd in het feitelijk verminderen van de uitstoot, bijvoorbeeld door duurzame technologieën.

 

Omdat het ETS is gekoppeld aan het Clean Development Mechanism (CDM) van het Kyoto Protocol, is het bedrijven ook toegestaan emissierechten in ontwikkelingslanden op te kopen. Maar veel CDM projecten – ondermeer stuwdammen – blijken vaak negatieve effecten op lokale gemeenschappen te hebben, zonder dat er een positieve bijdrage aan de lokale duurzame ontwikkeling kan worden aangetoond.

 

Daarnaast blijken emissierechten vrijwel niets te kosten. Om een reële bijdrage aan een effectief klimaatbeleid te kunnen leveren zou de prijs voor het uitstoten van een ton CO2 volgens deskundigen minstens € 40 moeten bedragen, maar de prijs is de laatste maanden tot onder € 5 gezakt. Dankzij het ETS is het voor bedrijven veel goedkoper om emissierechten te kopen dan te investeren in de technologische vernieuwing die nodig is voor een trendbreuk.


Wat zou een betere manier zijn om de uitstoot te verminderen?

Vrijwel iedereen is het er over eens dat het ETS faalt. Om klimaatverandering tegen te gaan, moet de uitstoot van CO2 drastisch naar beneden, daarover bestaat geen twijfel. Omdat het heel moeilijk blijkt om de uitstoot aan het einde van productieketens te verminderen, is het nu hoog tijd om in plaats daarvan te kijken naar het begin van die ketens. We moeten dus maatregelen nemen die het gebruik van fossiele brandstoffen aan het begin van de productieketens verminderen. Maatregelen die bedrijven daadwerkelijk aanzetten tot het investeren in duurzame technologieën.

 

Het ETS moet wat ons betreft per direct wordt geschrapt als onderdeel van het EU-klimaatbeleid. Het systeem moet worden vervangen door een effectief beleid met duidelijke doelstellingen en een regelgeving die niet kan worden omzeild. Ook bijvoorbeeld belastingen op ALLE uitstoot van broeikasgassen kunnen daarbij helpen.

 

Wiert Wiertsema werkt als senior beleidmedewerker bij Both ENDS en is specialist op het gebied van internationale investeringen en hun invloed op mensen en hun leefomgeving.

 

 

Voor meer info over de nadelen van het EU ETS zie de gezamenlijke verklaring:

Hoog tijd om de ETS af te schaffen!

 

 

 

 

Foto: Caza_No_7  op Flickr

Lees meer over dit onderwerp