Kenia beëindigt bilateraal investeringsverdrag met Nederland
De regering van Kenia heeft het bilaterale investeringsverdrag (bilateral investment treaty - BIT) met Nederland officieel opgezegd, een belangrijke overwinning voor economische rechtvaardigheid en milieubescherming. De beslissing van Kenia past in een groeiende wereldwijde trend om verouderde verdragen, die vaak bedrijfsbelangen voorrang geven boven algemeen welzijn, te herzien. De Nederlandse minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkeling heeft onlangs bevestigd dat Kenia het verdrag in december 2023 eenzijdig heeft opgezegd, waardoor het vanaf 11 juni 2024 niet meer van kracht is. Kenia voegt zich hiermee bij Zuid-Afrika, Tanzania en Burkina Faso, als vierde Afrikaanse land dat zijn BIT met Nederland opzegt.
BITs, maar ook multilaterale verdragen zoals het Energy Charter Treaty, worden al lange tijd bekritiseerd omdat ze multinationals de mogelijkheid geven om geschillenbeslechtingsmechanismen tussen investeerders en staten (ISDS) te gebruiken om regelgeving dat in het algemeen belang is aan te vechten, waardoor het vermogen van een land om verantwoord te regeren in sectoren zoals natuurlijke hulpbronnen, energie en infrastructuur - gebieden die van vitaal belang zijn voor duurzame ontwikkeling - wordt beperkt.
Kenia's beslissing om het verdrag met Nederland op te zeggen opent de deur naar meer rechtvaardige en duurzame partnerschappen die de belangen van mensen en het milieu zwaarder laten wegen dan bedrijfswinsten. Het sluit ook aan bij internationale inspanningen om het investeringsbeleid te hervormen om duurzame ontwikkelingsdoelen en klimaatactie beter te ondersteunen, waartoe Kenia zich beide heeft verbonden in internationale kaders.
Nu meer landen in Afrika en daarbuiten hun investeringsverdragen heroverwegen, is het leiderschap van Kenia bij het opzeggen van dit BIT met Nederland een bemoedigend precedent voor landen die de wereldwijde investeringsregels willen hervormen ten gunste van sociale en ecologische rechtvaardigheid.
Susan Otieno, uitvoerend directeur ActionAid Kenia:
“ActionAid Kenia is ervan overtuigd dat investeringen en handel niet moeten worden geregeld door overeenkomsten die investeerders en bedrijven meer macht geven dan hun gastlanden en gemeenschappen. Investeringen moeten bijdragen aan duurzame ontwikkeling, met name ten gunste van vrouwen en jongeren, en mogen geen schade toebrengen aan mensen of het milieu. Als de twee landen doorgaan met onderhandelingen voor een nieuw verdrag, roept ActionAid op tot volledige publieke participatie en transparantie, zodat burgers een stem hebben in het proces. Investeringen mogen geen negatieve invloed hebben op mensenrechten of het milieu, en internationale overeenkomsten mogen voor geen enkel land een belemmering vormen om deze cruciale zaken te beschermen.”
Bart-Jaap Verbeek, senior onderzoeker SOMO:
“Kenia's beslissing om het investeringsverdrag met Nederland te beëindigen is een cruciale stap om los te komen van verouderde verdragen die bedrijfswinsten voorrang geven boven publieke belangen. Deze stap is een krachtig voorbeeld voor andere landen die hun soevereiniteit willen opeisen en prioriteit willen geven aan duurzame ontwikkeling. Het wordt tijd dat landen wereldwijd het voorbeeld van Kenia volgen en mensen, en niet winst, centraal stellen in het investeringsbeleid.”
Fernando Hernandez, beleidsadviseur bij Both ENDS:
“Both ENDS verwelkomt het besluit van Kenia om het BIT met Nederland te beëindigen. Dit schept een sterk precedent voor klimaatrechtvaardigheid en de noodzaak van een ander investeringskader. Kenia's leiderschap weerspiegelt een groeiende toewijding om mensen en de planeet prioriteit te geven, net als soortgelijke acties in Europa, zoals het opzeggen van het Energy Charter Treaty door de EU. Maatschappelijke organisaties spelen een sleutelrol in het doorvoeren van deze veranderingen, het zorgen voor eerlijker beleid en hun stem geven vorm aan duurzame kaders.”
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /
Investeringsverdragen
Investeringsverdragen moeten inclusief en duurzaam en gelijkwaardig zijn. Dat betekent dat de belangen van mensen en hun leefomgeving niet ondergeschikt zouden moeten zijn aan die van bedrijven.
-
Dossier /
Handelsverdragen
Handelsverdragen hebben vaak niet alleen vergaande gevolgen voor de economie van een land, maar ook voor mens en milieu. Vooral de meest kwetsbare groepen zijn de dupe van internationale handelsverdragen.
-
Publicatie / 10 March 2016
-
Publicatie / 30 October 2023
-
Publicatie / 31 December 2020
-
Publicatie / 11 January 2018
-
Voor de pers / 23 May 2023
Viering 60 jaar investeringsverdragen geen reden voor feestje
Nederland viert op 23 mei 60 jaar bilaterale investeringsverdragen. In 1963 sloot Nederland zijn eerste verdrag met Tunesië. Deze verdragen zouden een belangrijke rol moeten spelen bij het beschermen van buitenlandse investeringen van Nederlandse bedrijven. In de praktijk geven ze multinationals vooral een sterk machtsmiddel in handen met dramatische gevolgen voor mens en milieu wereldwijd, blijkt uit een studie van SOMO, Both ENDS en TNI.
-
Nieuws / 11 October 2019
Paraguay: hoe ISDS aangegrepen werd om landrechten van mensen te schenden
Inheemse volken in Paraguay zien zich bij hun pogingen de grond van hun voorouders terug te vorderen, gedwarsboomd door Duitse investeerders. Dat is de impact die investeringsverdragen kunnen hebben op de ontwikkeling en rechten van de bevolking op sociaal, milieu- en economisch gebied. Waarom? Vooral vanwege zogenaamde 'Investor-to-State Dispute Settlement'-clausules die vaak zijn opgenomen in dit soort verdragen.
-
Nieuws / 13 January 2018
50 jaar investeringsverdragen met ISDS: tijd voor verandering
Dit jaar is het 50 jaar geleden dat Nederland als eerste land het 'Investor to State Dispute Settlement' (ISDS)-systeem introduceerde in een bilateraal investeringsverdrag, met Indonesië. Sindsdien zijn wereldwijd honderden nieuwe bilaterlate investeringsverdragen (BIT's) gesloten waarin ISDS is opgenomen. Het ISDS-systeem in de huidige verdragen biedt vergaande bescherming aan investeerders, wat vaak ten koste gaat van nationale overheden en wetgeving, vooral in ontwikkelingslanden.
-
Evenement / 21 February 2022, 16:00 - 17:30
Webinar en lancering van nieuwe publicatie over EU-Mercosur
Wat is het EU-Mercosur associatieverdrag en wat maakt het zo omstreden? Wat kunnen de gevolgen van het verdrag zijn voor mensen en hun leefomgeving, zowel in de EU- als in de Mercosur-landen? Voor meer informatie over deze en andere issues rond het verdrag, zie onze nieuwe publicatie en volg ons interactieve webinar volgende week!
Meld je hier aan!
-
Publicatie / 11 January 2018
-
Publicatie / 23 May 2023
-
Voor de pers / 31 May 2018
Nieuwe blauwdruk Nederlands investeringsbeleid open voor consultatie
Vandaag lanceren SOMO, TNI, Milieudefensie en Both ENDS, ondersteund door burgerbeweging DeGoedeZaak, op www.tijdvooreerlijkehandel.nl een platform om zoveel mogelijk Nederlanders te betrekken bij het hervormen van beschermingsbeleid voor multinationals.
-
Dossier /
Geen VIP-rechten voor multinationals: Kies voor mens en milieu!
Inheemse volken in Paraguay zien zich bij hun pogingen de grond van hun voorouders terug te vorderen, gedwarsboomd door Duitse investeerders. In Indonesië zijn Amerikaanse mijnbouwbedrijven erin geslaagd nieuwe wetgeving ongedaan te maken die bedoeld was om de economische ontwikkeling van het land te stimuleren en de bossen te beschermen. Dat is de impact die investeringsverdragen kunnen hebben op de ontwikkeling en rechten van de bevolking op sociaal, milieu- en economisch gebied. Waarom? Vooral vanwege zogenaamde 'Investor-to-State Dispute Settlement'-clausules die vaak zijn opgenomen in dit soort verdragen.
-
Nieuws / 9 June 2022
Burghard Ilge en Fernando Hernandez: "Deze WTO-top wordt belangrijker dan ooit"
De komende week is Genève het epicentrum van de wereldhandel, als handelsministers en andere hoogwaardigheidsbekleders uit de hele wereld samenkomen voor de ministeriële top van de Wereld Handels Organisatie (WTO). Liesje Schreinemacher, de Nederlandse minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, gaat er met een delegatie naartoe. Onze collega Burghard Ilge gaat mee als officieel delegatielid om de maatschappelijke organisaties te vertegenwoordigen. Collega Fernando Hernandez reist eveneens naar Genève, en zal buiten de conferentiezaal samen met andere maatschappelijke organisaties uit de hele wereld de onderhandelingen volgen en proberen te beïnvloeden.
-
Publicatie / 12 April 2022
-
Brief / 26 June 2020
Brief aan overheden over mogelijke golf van Covid19-claims
Landen kunnen te maken krijgen met een golf van claims van multinationals die regeringen aanklagen wegens genomen maatregelen om de Covid-pandemie het hoofd te bieden. Ruim 600 organisaties uit meer dan 90 landen riepen daarom deze week hun overheden op om maatregelen te treffen om te voorkomen dat staten hiervoor buiten de rechter om aangeklaagd kunnen worden door bedrijven.
-
Dossier /
Innovaties voor iedereen: een andere blik op intellectueel eigendom
Het klinkt zo logisch: patenten en andere intellectuele eigendomsrechten beschermen investeringen in innovaties, waardoor er meer innovaties gedaan worden waarvan de hele wereld vervolgens kan profiteren. Zoals nieuwe medicijnen of droogte-resistente gewassen. Maar in de praktijk werken deze eigendomsrechten vaak averechts en belemmeren ze de toegang tot innovaties juist voor degenen die ze het hardst nodig hebben.
-
Nieuws / 25 April 2022
Oproep tot mede-ondertekenen: Nee tegen UPOV in Indonesië
De Europese Unie (EU) blijft van landen in het globale zuiden eisen dat ze zich aansluiten bij UPOV en wetten ter bescherming van plantenrassen opnemen in handelsverdragen. Op dit moment gebeurt dit in de onderhandelingen tussen de EU en Indonesië, waardoor Indonesië niet meer de flexibiliteit zal hebben om zo'n wet zo op te stellen dat deze aan haar eigen behoeften en prioriteiten voldoet. Daarom roepen we op om onze brieven hierover aan de Europese Commissie en de Indonesische regering mede te ondertekenen.
-
Brief / 10 October 2022
Oproep aan kabinet: stap nu uit het Energiehandvestverdrag (ECT)
12 maatschappelijke organisaties, waaronder Both ENDS, roepen de Tweede Kamer, de ministers Jetten en Schreinemacher en minister-president Rutte op om uit het Energiehandvestverdrag (Energy Charter Treaty / ECT) te stappen. Dit verdrag beschermt de investeringen van multinationals en stelt hen in staat om miljoenenclaims in te dienen als overheden klimaatmaatregelen nemen die hun investeringen kunnen schaden. Daarmee staat het verdrag het behalen van de klimaatdoelen van Parijs in de weg.