Misstanden rond TotalEnergies’ LNG project in Mozambique stapelen zich op; Nederlandse steun onverantwoord
Op vrijdag 14 maart kondigde het Frans Openbaar Ministerie aan een officieel onderzoek in te stellen naar TotalEnergies’ betrokkenheid bij dood door schuld tijdens de aanslagen op Palma, de locatie van hun LNG project. Deze zoveelste misstand maakt duidelijk dat Nederland op geen enkele manier publieke steun kan verlenen aan dit project.
De Nederlandse staatsexportkredietverzekeraar Atradius DSB heeft in 2021 exportsteun verleend aan het Nederlandse baggerbedrijf Van Oord, voor haar aandeel in het LNG project van TotalEnergies in Palma, in het noorden van Mozambique. Sinds het uitroepen van Force Majeure in 2021 – na de aanval op Palma – heeft Atradius de mogelijkheid het project opnieuw te beoordelen. Both ENDS en Milieudefensie pleiten al jaren tegen deze exportsteun vanwege de grote risico’s voor mens en milieu van het project.
Wij verwelkomen dat minister Heinen van Financiën begin maart heeft toegezegd een onafhankelijk onderzoek in te stellen naar gerapporteerde mensenrechtenschendingen die in de maanden na de aanval op Palma hebben plaatsgevonden. De gruwelijkheden van deze aanval werden vorig jaar door Politico bekend gemaakt. Hoe en door wie dit onderzoek wordt uitgevoerd is echter nog onduidelijk. Both ENDS, Milieudefensie en andere maatschappelijke organisaties maken zich hier zorgen over en roepen op tot een onderzoek door de VN.
TotalEnergies: “Geen slachtoffers gevallen”
Het Franse OM gaat nu onderzoek doen naar aanleiding van de dood van (onder)aannemers van TotalEnergies’ gasproject tijdens de aanval op Palma in 2021. Het olie- en gasbedrijf wordt ervan verdacht haar personeel onvoldoende te hebben beschermd. In publiek gemaakte documenten na een WOO-verzoek van Both ENDS, Milieudefensie, SOMO en Friends of the Earth Europa zien we echter dat TotalEnergies destijds beweerde, onder andere naar Atradius DSB, dat er geen slachtoffers zijn gevallen bij hun medewerkers en de onderaannemers.
Amerikaanse exportsteun
Opvallend is dat de Amerikaanse exportkredietverzekeraar US EXIM een dag vóór de aankondiging van het Franse OM hun steun aan het gasproject plotseling opnieuw goedkeurde. TotalEnergies heeft tijdens de Biden administratie stevig gelobbyd om het besluit over het project snel te nemen, toen tevergeefs. Na het aantreden van Trump werd bij US EXIM een nieuw bestuur geïnstalleerd – een van hun eerste besluiten is de goedkeuring van exportsteun aan het Mozambique LNG project.
Terwijl US EXIM aan het vergaderen was over de vijf miljard steun werd er nog fel gedemonstreerd door lokale gemeenschappen bij het terrein van TotalEnergies, omdat het bedrijf nalatig blijft met betrekking tot compensatie van de getroffen gemeenschappen.
WOO-verzoeken geblokkeerd
Both ENDS, Milieudefensie, SOMO en Friends of the Earth Europe hebben in 2020 en 2023 WOO-verzoeken ingediend bij de betrokken Nederlandse ministeries over het Mozambique LNG project en de Nederlandse betrokkenheid. Op 14 januari heeft het Ministerie van Financiën besloten het laatste deel van de informatie uit de WOO uit 2020 vrij te geven.
Een groot deel van de documenten die het Ministerie van Financiën gepast vond om publiek te maken, is echter toch niet gepubliceerd. Both ENDS en de andere indieners van het WOO-verzoek ontvingen een notificatie dat US EXIM en TotalEnergies zich in de procedure gemengd hebben en de publicatie hebben tegengehouden. Het gaat onder andere over verslagen van interne bijeenkomsten van de ministeries, bijlages van het advies van Atradius DSB aan de ministers, een analyse van impact van veiligheid op de operaties van het project en informatie over milieu- en sociale risico’s van het project.
Gezien de recente ontwikkelingen – de plotse goedkeuring van US EXIM en het onderzoek van het Franse OM – is het zeer zorgelijk dat in de weken hieraan voorafgaand de publicatie van belangrijke documenten die onder Nederlandse wetgeving publiek dienen worden gemaakt is geblokkeerd.
Oproep tot onafhankelijk onderzoek
Naar aanleiding van bovenstaande misstanden hebben maatschappelijke organisaties van over de hele wereld, inclusief uit Mozambique, herhaaldelijk opgeroepen tot een onafhankelijk onderzoek naar wat er gebeurd is rond het LNG project tijdens de aanval op Palma. Het is van groot belang dat dit onderzoek door een onafhankelijke partij wordt uitgevoerd die bij iedereen vertrouwen geniet, ook voor de veiligheid van de slachtoffers en getuigen. De enige partijen die hier volgens lokale CSOs voor in aanmerking komen zijn internationale of regionale mensenrechtenmechanismen, zoals bijvoorbeeld de OHCHR en de Afrikaanse Commissie voor de Rechten van de Mens en de Volkeren.
Nederlandse steun zou onverantwoord zijn
Both ENDS en Milieudefensie werken nauw samen met maatschappelijke organisaties in Mozambique om de gebeurtenissen in Palma navolging te geven en eventuele volgende mensenrechtenschendingen te monitoren. We zijn dan ook blij dat de minister heeft toegezegd de conclusies van verder onderzoek af te wachten alvorens een besluit te nemen over het opnieuw goedkeuren van een Nederlandse exportkredietverzekering voor de bijdrage van Nederlandse baggeraar Van Oord aan het project.
Echter is voor ons al duidelijk: met de voortdurende onrust op de grond, de vele zware misstanden rond het project en de recente aankondiging van het OM in Frankrijk zou Nederland op geen enkele manier publieke steun moeten verlenen aan dit project.
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /
Gas in Mozambique
In 2011 werd in het noorden van Mozambique, in de kustprovincie Cabo Delgado, één van de grootste gasvoorraden ter wereld gevonden. Er wordt in totaal 25 miljard dollar geïnvesteerd om het gas te kunnen winnen. Tientallen multinationals en financiers zijn betrokken bij deze snelle ontwikkelingen. Voor mensen die in Cabo Delgado wonen is het heel moeilijk om enige invloed uit te oefenen op de plannen en activiteiten, terwijl zij de negatieve…
-
Nieuws / 21 July 2020
Verzekert Nederland omstreden gaswinningsproject in Mozambique?
Eind vorige week maakte olie- en gasbedrijf Total bekend dat de Nederlandse overheid via haar exportkredietverzekeraar Atradius DSB onderdeel uitmaakt van een financieringspakket aan een omstreden gaswinningsproject in Mozambique. Het project, waar verschillende Nederlandse en buitenlandse bedrijven bij betrokken zijn, heeft grote gevolgen voor de plaatselijke bevolking en de natuur in de omgeving. Welk Nederlands bedrijf de…
-
Nieuws / 1 April 2021
De gaswinning verergerde de toch al ellendige situatie in het noorden van Mozambique
Both ENDS is geschokt door de dramatische berichten van de afgelopen dagen over aanslagen in Palma, Cabo Delgado, Mozambique. Onze gedachten gaan uit naar de dodelijke slachtoffers, naar hen die nog steeds vermist zijn en naar nabestaanden en dierbaren. Both ENDS staat in nauw contact met lokale partnerorganisaties om hen waar mogelijk te ondersteunen. Er worden nog steeds veel mensen vermist, ook leden van boerenvakbond UPC…
-
Voor de pers / 19 May 2021
Ondanks geweld 900 miljoen euro Nederlandse exportsteun naar Van Oord in Mozambique
Op 25 maart jl, een dag na bloedige aanslagen in Noord-Mozambique, besloot de Nederlandse staat tot een exportkredietverzekering ter waarde van 900 miljoen euro voor de activiteiten van baggeraar Van Oord in het land. Het bedrijf voert baggerwerkzaamheden uit in een zeer omstreden gasproject dat volgens Mozambikaanse belangengroepen een belangrijke rol speelt in het escalerende geweld in de regio. Maatschappelijke organisaties Both ENDS, Milieudefensie en Oil Change International en de Mozambikaanse organisaties waarmee zij samenwerken, zijn geschokt over de gang van zaken…
-
Externe link / 17 November 2021
Stop exportondersteuning voor gasproject in Mozambique
Julio Bichehe Erneste van de Boerenvakbond Cabo Delgado Mozambique (UPC) sprak tijdens een side-event van COP26 in Glasgow over de negatieve effecten van exportsteun voor fossiele projecten voor de lokale bevolking en hun milieu, en over de noodzaak om juist projecten voor hernieuwbare…
-
Evenement / 26 October 2023, 20:00
Debat: Fossil disaster in Mozambique
In 2021, the Dutch government provided a €1.000.000.000,- worth export credit support to Totals Mozgas project in Cabo Delgado, despite civil society warnings about human rights and environmental risks. The gas exploitation fueled a violent conflict, culminating in the Palma attack, displacing…
-
Nieuws / 9 December 2019
Vissersfamilies in Indonesië dienen klacht in tegen Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB
Eind november hebben de organisaties WALHI Zuid Sulawesi (onderdeel van Friends of the Earth) en Both ENDS een formele klacht ingediend bij de Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB. Ondanks de waarschuwingen van lokale gemeenschappen voor de negatieve gevolgen van een landaanwinningsproject in de baai van Makassar, adviseerde Atradius DSB de Nederlandse overheid om baggerbedrijf Boskalis een verzekering te geven voor de uitvoering ervan. De gevolgen voor de visstand, het strand en daarmee de levens van duizenden kleinschalige vissers en hun families blijken…
-
Publicatie / 11 November 2020
-
Brief / 4 May 2023
Brief NGO's aan exportkredietverzekeraar: MVO-beleid moet steviger
De Nederlandse overheid verleent via haar exportkredietverzekeraar Atradius DSB (ADSB) exportsteun aan bedrijven die activiteiten in het buitenland ondernemen. De staat wil dat projecten die het verzekert geen negatieve gevolgen hebben voor mens en milieu en stelt daarom eisen rondom maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Over het MVO-beleid liep tot eind april een consultatie waarop een coalitie van dertien maatschappelijke organisaties uit binnen- en buitenland, waaronder Both ENDS en Milieudefensie, heeft gereageerd.
-
Voor de pers / 25 May 2022
Toekenning exportsteun aan controversieel project in Manilla ondermijnt Nederlandse milieu- en MVO-ambities
De Nederlandse exportkredietverzekeraar, Atradius DSB, kondigde gisteren aan een exportkredietverzekering ter waarde van 1,5 miljard euro te verlenen aan Boskalis voor een controversieel landaanwinningsproject in de Filipijnen. De toekenning van de exportkredietverzekering voor dit project druist in tegen de Nederlandse ambities op het gebied van milieu en verantwoord ondernemen. Dat zegt een aantal Nederlandse en internationale…
-
Nieuws / 22 November 2021
E3F, ‘Exportfinanciering voor de Toekomst’ biedt Nederland mooie kansen
Exportondersteuning – en vooral die aan fossiele projecten – staat recentelijk flink in de belangstelling. En dat is maar goed ook, want alleen al in Nederland hebben we het over fossiele exportsteun ter waarde van 1,5 miljard euro per jaar. Tijdens de klimaattop in Glasgow lanceerde het Verenigd Koninkrijk een verklaring waarin zij beloven voor het einde van 2022 te stoppen met het verlenen van exportsteun aan fossiele projecten. Na enige…
-
Nieuws / 15 April 2021
Nieuw initiatief voor afbouwen exportsteun voor fossiel niet ambitieus genoeg
Op woensdag 14 april lanceerden zeven landen, waaronder Nederland, een initiatief genaamd Export Finance for Future (E3F), waarin ze een aantal ambities vastleggen met betrekking tot het afbouwen van exportondersteuning voor de fossiele sector. Vele NGOs wereldwijd, waaronder in Nederland onder andere Both ENDS, hebben de laatste jaren opgeroepen tot het opzetten van een dergelijk initiatief en we zijn dan ook blij met deze stap. Om resultaten te behalen en bij te dragen aan de klimaatdoelen van Parijs, zullen de landen zich echter moeten committeren aan veel ambitieuzere doelen dan die welke nu zijn opgesteld. Bezorgde maatschappelijke organisaties, inclusief Both ENDS, stelden daarom een verklaring op met de volgens hen…
-
Voor de pers / 11 November 2020
Exportondersteuning voor vuile energie in Afrika
Rijke landen, waaronder Nederland, verleenden sinds het ondertekenen van het klimaatakkoord van Parijs bijna 50 keer zoveel exportsteun aan projecten gerelateerd aan fossiele brandstoffen als aan projecten voor schone energie in vier Afrikaanse landen. Dat blijkt uit een onderzoek van vijf milieuorganisaties uit Ghana, Nigeria, Togo en Oeganda in samenwerking met Milieudefensie en Both ENDS. De rijke landen verzekerden via hun exportkredietverzekeraars energieprojecten met een totale waarde van 11 miljard US dollar. De helft van deze exportsteun is gerelateerd aan fossiele…
-
Publicatie / 17 November 2019
-
Dossier /
Grootschalige infrastructuur
Grootschalige infrastructuur heeft ter plekke negatieve effecten voor mens en milieu, terwijl de baten elders terechtkomen. Both ENDS zet zich in voor…
-
Nieuws / 6 February 2023
Opinie: Vrijwillig verantwoord ondernemen werkt niet, toont Nederlands bouwproject in de Filippijnen
Dit opinieartikel verscheen op vrijdag 3 februari in dagblad Trouw
De misstanden bij de bouw van een vliegveld op de Filippijnen tonen aan hoe urgent wetgeving voor verantwoord ondernemen is, juist in Nederland…
-
Publicatie / 29 August 2022
-
Dossier /
De toekomst van energie in Oeganda
In Oeganda heeft het overgrote deel van de inwoners op het platteland geen toegang tot elektriciteit, ondanks de vele stuwdammen, buitenlandse investeringen en grote overheidsuitgaven in energie, en nieuwe plannen voor waterkracht-, olie- en gasprojecten. Samen met onze lokale partners…
-
Externe link / 29 May 2019
Exportkredietverzekeraars en hun rol in ontwikkelingsfinanciering (Jaarverslag 2018)
Exportkredietverzekeraars (EKVs) spelen een grote rol in de wereldwijde geldstromen voor ontwikkeling. In 2018 heeft Both ENDS geïnvesteerd in een betere wereldwijde strategische samenwerking tussen organisaties die op EKVs werken, om gezamenlijk de steun van EKVs aan de fossiele sector te…
-
Brief / 7 July 2020
Brief aan FMO met oproep niet in zee te gaan met FICOHSA
Een aantal Hondurese organisaties heeft een brief gestuurd naar het management van FMO om op te roepen niet in zee te gaan met de Hondurese bank FICOHSA. De bank is nauw verweven met de elite die in Honduras veel macht heeft over de politiek, de (para) militairen en het bedrijfsleven.