Both ENDS

En
Nl
Zoeken
Nieuws / 16 januari 2014

Olie, water, rechtvaardigheid en milieu. De puzzel Oeganda

kaart_uganda_2.gif

Thirza en Remi leggen op dit moment de eerste stukjes van de enorm ingewikkelde puzzel die uiteindelijk een duurzamer plaatje moet opleveren na de vondst van olie in Oeganda. In Oeganda is in 2006 olie ontdekt, op veel verschillende locaties niet ver van Lake Albert. Zo’n zes tot acht miljoen mensen zijn van dit gebied afhankelijk om te overleven. Het zijn meestal vissers en kleine boeren. Daarnaast puilt het gebied uit van de biodiversiteit. Van de tien belangrijkste vogelsoorten van Oeganda bijvoorbeeld, broeden er zeven in dit gebied.        


Trucjes

Thirza: “We zijn hier om samen met onze Oegandese partners plannen te maken want met de vondst van de olie nemen de problemen in dit gebied enorm toe. Slimme handelaren hebben vaak via trucjes het land van individuen voor een habbekrats opgekocht, terwijl er hier veel grond onder gemeenschapsrecht valt en dus geen bezit is van personen die er toevallig wonen of verblijven.”

De overheid sommeert soms dorpsbewoners om hun hele dorp binnen drie maanden te ontruimen, zonder schadeloosstelling of een ander stuk land aan te bieden. Meestal krijgen de dorpelingen er van te voren niets over te horen. Remi: “Natuurlijk is er voor oliewinning meer nodig; wegen, dammen en pijpleidingen. De bewoners zien die vaak plotseling het landschap doorklieven. En, zo merken we, tegen de bestaande grondwet in wordt oogluikend toegestaan dat maatschappijen boren in zeer fragiele ecosystemen, tot aan nationale parken toe.”

De tragiek is ook nog dat de olie is niet in één of twee grote velden is gevonden, maar in tientallen kleintjes in een gebied dat zich uitstrekt van Zuid Soedan tot en met Lake Edward, dat tegen Rwanda aanligt. Als alle putten in gebruik zijn genomen, gaat het om duizenden bronnen.

 

Appelstroop

Thirza: “De olie die wordt gewonnen lijkt op appelstroop en moet voor transport eerst worden verhit en behandeld. Bij het boren en verwerken worden ongelooflijke hoeveelheden water worden gebruikt, worden veel chemicaliën toegevoegd en wordt giftig afvalwater weer terug de natuur ingepompt.”

 

Samenwerking

Remi: “Ik was zelf al in 2010 met Both ENDS samen met IUCN, Wetlands International en de Oegandese organisaties AFIEGO, NAPE en UWA bezig om de lokale gemeenschappen bewust te maken van hun rechten. We werken samen aan drinkwatervoorziening, het documenteren van bestaande landrechten en het opzetten van overleg tussen alle belanghebbenden bij het beschikbare water.”

 

Water voor alle partijen

Maar bij al dat boren naar olie zou er veel meer naar duurzaam waterbeheer gekeken moeten worden. Hoeveel heeft de lokale bevolking die afhankelijk is van een waterbron eigenlijk nodig, hoeveel ‘gebruikt’ het ecosysteem zelf om in stand te blijven, hoeveel is er nodig om de graan- en suikerteelt voort te zetten, en kijken we wel genoeg naar de waterhuishouding als geheel (grondwater, bronwater, rivieren en regen). We noemen dat in een woord ’Waterstewardship’.

Remi: “We vinden het hoog tijd om meer in gesprek te gaan met de oliebedrijven en overheden over hun verantwoordelijkheden, over milieumaatregelen, over het tegengaan van het lozen van giftig afvalwater en over samenwerking met de gemeenschappen die in het gebied wonen. De olie gaat hoe dan ook gewonnen worden. Maar de enorme gevolgen daarvan kunnen pas worden beperkt als alle puzzelstukjes goed in elkaar worden geschoven. De Oegandese wetgeving verplicht en belooft het. Nu de werkelijkheid nog.”

 

 

Lees meer over dit onderwerp