Opinie: Nederlandse bijdrage aan klimaatfinanciering: niet de goede boodschap
Vorige week is de nieuwe ronde van klimaatonderhandelingen begonnen in Doha, de hoofdstad van Qatar. Er is weinig aandacht voor en de verwachtingen zijn laag. Tegelijkertijd wordt wel het internationale Green Climate Fund opgetuigd, het fonds dat de benodigde en in 2010 afgesproken honderd miljard dollar per jaar aan klimaatgelden moet bieden aan ontwikkelingslanden. Ze kunnen zich daarmee aanpassen aan klimaatveranderingen, en hun ontwikkeling op een klimaatvriendelijke manier laten verlopen. Het is de grootste multilaterale berg geld in de wereldgeschiedenis.
Zetel in GCF onverenigbaar met Regeerakkoord
Nederland heeft een (met Denemarken gedeelde) zetel in het bestuur van dit Green Climate Fund. Dat is een teken dat Nederland zich actief voor het klimaatdossier wil inzetten. In schril contrast daarmee is het Regeerakkoord: Nederland zelf komt zijn beloften in klimaatverband niet na. Het geld dat wij beschikbaar stellen om klimaatverandering internationaal tegen te gaan is niet, zoals beloofd, nieuw en additioneel. Rutte en Samsom hebben bedacht dat dit uit het ontwikkelingsbudget gehaald kan worden. De erkenning dat wij historisch gezien het klimaat veel meer dan ontwikkelingslanden hebben belast, waardoor de “klimaatruimte” van ontwikkelingslanden beperkt is, telt blijkbaar niet meer.
Private sector
Bovendien zet Nederland, samen met een aantal Europese landen, hoog in op het aantrekken van private sector investeringen voor klimaat. De redenering is als volgt: er is minder budget en minder bereidheid om geld te “geven” aan ontwikkelingslanden. Het beperkte budget kunnen we daarom het beste inzetten om zoveel mogelijk investeringen uit de private sector aan te trekken. Deze sector brengt ook de nodige innovatie en efficiëntie met zich mee.
Te weinig geld voor adaptatie
Slechts 5% van al het private klimaatgeld gaat nu naar adaptatieprojecten, het aanpassen aan klimaatproblemen. Volgens de Wereldbank zijn de allerarmsten het meest de dupe van klimaatverandering; op veel plaatsen worden ze daar nu al mee geconfronteerd. De behoeften aan financiering voor lokale initiatieven op de grond zijn enorm – zo rond de 100 tot 400 miljard dollar. Helaas voor hen is de private sector voornamelijk geïnteresseerd is in mitigatie, de strategieën om uitstoot te verminderen bijvoorbeeld via schonere technologieën. Zij die het het hardste nodig hebben, vallen zo als eerste buiten de boot.
Winst geen voordeel voor iedereen
Ook ontbreekt het bewijs dat private sector investeringen leiden tot innovatieve, ‘pro-poor’ en klimaatvriendelijke projecten. De private sector wordt immers geleid door winstmogelijkheden en die vindt ze in midden-inkomenslanden en investeringen in technologieën die zich al bewezen hebben. In de praktijk zijn dus grootschalige dammen, “schonere” kolencentrales en investeringen in biobrandstoffen favoriet. Projecten die kwetsbaarheid van mens en natuur vaak vergroten.
Transparantie
Het gevaar is dat het Green Climate Fund dit model overneemt en Nederland hard de verkeerde kant oproeit. Intussen heeft het bestuur van het Green Climate Fund twee keer vergaderd met weinig transparantie naar buiten toe en zonder goede procedures voor betrokkenheid van externe belanghebbenden. In 2013 wordt een aantal belangrijke beslissingen genomen over hoe dit fonds eruit gaat zien. Voor het grootste multilaterale fonds uit de geschiedenis, is het belangrijk dat degenen die hier uiteindelijk beter van moeten worden, informatie krijgen en mee beslissen.
Nederland betrouwbaar
Nederland moet weer een betrouwbare partner worden in het internationale klimaatdebat. Eentje die zich houdt aan zijn afspraken en die daarmee ook recht van spreken heeft in het Green Climate Fund. Nederland kan dan een duidelijke agenda naar voren brengen, en hard inzetten op transparantie en op een eerlijk en duurzaam fonds dat mensen die de minste middelen hebben om zich voor te bereiden op klimaatverandering het meest ondersteunt.
Dat zou de Nederlandse boodschap moeten zijn in Doha.
Anouk Franck en Annelieke Douma zijn programmamedewerkers bij Both ENDS
Dit opiniestuk verscheen eerder op JOOP.nl
Foto: NASA
Lees meer over dit onderwerp
-
Voor de pers / 12 November 2024
Plannen van minister Klever vegen Nederland van de wereldkaart
Den Haag, 12 november - ‘Zorg dat Nederland niet van de kaart verdwijnt’, met die boodschap voerden met Partos zo’n 100 organisaties vandaag actie in Den Haag tegen de geplande bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking. Drie internationale partners van Nederland uit Jemen, Nepal en Oeganda riepen de Tweede Kamer op om deze week in de begrotingsbehandeling van het ministerie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp, tegen de plannen van minister Klever te stemmen.
-
Instalink / 12 November 2024
-
Voor de pers / 12 November 2024
Uitspraak klimaatzaak Shell: “Shell heeft een verplichting om mensenrechten te beschermen.”
Den Haag, 12 november 2024 - De rechter heeft uitspraak gedaan in het hoger beroep dat Shell aantekende in de Klimaatzaak die Milieudefensie in 2021 heeft gewonnen van Shell. Het Hooggerechtshof oordeelt dat de olie- en gasgigant wel een verantwoordelijkheid heeft in het verminderen van zijn uitstoot, maar legt geen reductieverplichting op.
-
Instalink / 12 November 2024
-
Instalink / 11 November 2024
-
Voor de pers / 11 November 2024
Reactie Both ENDS op kamerbrief over toekomstige samenwerking met maatschappelijke organisaties
DEN HAAG, 11 november 2024 - Vandaag publiceerde de Nederlandse regering haar beleid voor de toekomstige samenwerking met ontwikkelingsorganisaties, zowel in Nederland als daarbuiten. PVV-minister Reinette Klever zet de bijl in deze financiering: zij heeft besloten om het budget voor steun aan het internationale maatschappelijk middenveld met meer dan tweederde in te krimpen: van grofweg 1,4 miljard naar 0,4 miljard euro in de periode 2026 tot 2030. Dit heeft grote gevolgen voor kritische geluiden in binnen- en buitenland, in een tijd dat de speelruimte van maatschappelijke organisaties wereldwijd toch al steeds kleiner wordt. Karin van Boxtel, directeur van milieu- en mensenrechten organisatie Both ENDS: “Dit is een ongekende stap in precies de verkeerde richting. Maatschappelijke organisaties zijn essentieel voor duurzame en sociale verandering wereldwijd. Internationale bewegingen vervullen meerdere, onmisbare rollen: als waakhond van de rechtsstaat, als aanjager van verandering, en als tegenkracht tegen autoritaire tendensen. Het afzwakken van de steun hieraan, is een veelzeggend signaal.”
-
Nieuws / 11 November 2024
Kenia beëindigt bilateraal investeringsverdrag met Nederland
De regering van Kenia heeft het bilaterale investeringsverdrag (bilateral investment treaty - BIT) met Nederland officieel opgezegd, een belangrijke overwinning voor economische rechtvaardigheid en milieubescherming. De beslissing van Kenia past in een groeiende wereldwijde trend om verouderde verdragen, die vaak bedrijfsbelangen voorrang geven boven algemeen welzijn, te herzien. De Nederlandse minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkeling heeft onlangs bevestigd dat Kenia het verdrag in december 2023 eenzijdig heeft opgezegd, waardoor het vanaf 11 juni 2024 niet meer van kracht is. Kenia voegt zich hiermee bij Zuid-Afrika, Tanzania en Burkina Faso, als vierde Afrikaanse land dat zijn BIT met Nederland opzegt.
-
Nieuws / 9 November 2024
Waarom is de Nederlandse klimaatzaak tegen Shell belangrijk voor onze partners in het Mondiale Zuiden?
Op 12 november doet het Gerechtshof in Den Haag opnieuw uitspraak in de klimaatzaak tegen Shell, waarin Both ENDS medeaanklager is. Vooruitlopend op deze uitspraak vroegen we onze partners waarom deze Nederlandse rechtszaak belangrijk is voor het Mondiale Zuiden.
-
Nieuws / 1 November 2024
Both ENDS bij COP29: pleiten voor genderrechtvaardige klimaatfinanciering
Op 11 november gaat de 29e VN Klimaatconferentie van start in Baku, Azerbeidzjan. Net als voorgaande jaren zal Both ENDS daar aanwezig zijn om te pleiten voor lokale toegang tot klimaatfinanciering, en om onze partnerorganisaties te ondersteunen in hun beleidsbeïnvloeding. Hoe doen we dat, en wat zijn onze verwachtingen (en zorgen) over deze29e editie van de UNFCCC COP? We vroegen het Marius Troost, die samen met Daan Robben deelneemt aan COP29.
-
Publicatie / 29 October 2024
-
Publicatie / 21 October 2024
-
Nieuws / 21 October 2024
Teleurstelling over het niet indienen van de Nationale Biodiversiteitsstrategie en Actieplan
We zijn diep teleurgesteld en gefrustreerd dat de Nederlandse regering haar Nationale Biodiversiteitsstrategie en Actieplan (NBSAP) niet heeft ingediend voor de CBD COP16 in Cali. Deze minachting voor internationale afspraken ondermijnt de gezamenlijke wereldwijde inspanning om de urgente biodiversiteitscrisis aan te pakken.
-
Nieuws / 8 October 2024
Het Mandalika race circuit, en ‘races to the bottom’.
Afgelopen weekend waren er op de Nederlandse televisie in het programma Studio Sport fragmenten te zien van motorraces, die gehouden werden op het Mandalika circuit van Lombok in Indonesië.
-
Instalink / 3 October 2024
-
Blog / 30 September 2024
Van EACOP en verhalen van een verdediger in ontwikkeling
Dit artikel is beschikbaar in het Engels.
-
Publicatie / 24 September 2024
-
Nieuws / 24 September 2024
Grote bosbranden teisteren Zuid-Amerika
“De branden hebben proporties aangenomen die we nog nooit eerder hebben meegemaakt.”
Grote delen van Zuid-Amerika zijn momenteel in rook gehuld. Van Buenos Aires tot São Paulo en Asunción hebben mensen moeite om adem te halen door de ongekende bosbranden die woeden op het continent, aangewakkerd door extreme droogte, de uitbreiding van de landbouw en de stijgende temperaturen als gevolg van de klimaatverandering.
-
Blog / 29 August 2024
Lokale actie voor veerkrachtige draslanden en oeverlanden in het stroomgebied van de Athi rivier in Kenia
Door Melvin van der Veenen Kyra Pohlan
This blog is written in English.
-
Brief / 22 July 2024
Gezamenlijke Oproep tot Actie: Internationale Maatschappelijke Organisaties Eisen Gerechtigheid voor de Slachtoffers van de Moord op Berta Cáceres in Honduras
Dit is een gezamenlijke oproep tot actie van internationale maatschappelijke organisaties om de Hondurese autoriteiten op te roepen gerechtigheid te waarborgen voor de slachtoffers van de moord op Berta Cáceres. Acht jaar en vier maanden zijn verstreken sinds de misdaad tegen Berta, en het Hondurese rechtssysteem heeft de vonnissen van de veroordeelden niet bevestigd en de intellectuele auteurs niet vervolgd. Wij zijn zeer bezorgd dat de onafhankelijke rechtspraak en internationale overeenkomsten over mensenrechten niet worden nageleefd.
-
Nieuws / 17 July 2024
EU verlaat Energy Charter Treaty (ECT): Een mijlpaal voor energietransitie
De beslissing van de Europese Unie om zich terug te trekken uit het energieverdrag ECT (Energy Charter Treaty) is een historische overwinning voor de energietransitie. Lees meer (Engels)