Verzekert Nederland omstreden gaswinningsproject in Mozambique?
Eind vorige week maakte olie- en gasbedrijf Total bekend dat de Nederlandse overheid via haar exportkredietverzekeraar Atradius DSB onderdeel uitmaakt van een financieringspakket aan een omstreden gaswinningsproject in Mozambique. Het project, waar verschillende Nederlandse en buitenlandse bedrijven bij betrokken zijn, heeft grote gevolgen voor de plaatselijke bevolking en de natuur in de omgeving. Welk Nederlands bedrijf de overheid zou gaan verzekeren is nog onduidelijk.
Vissers en boeren nu al de dupe
De goedkeuring betekent dat de overheid er op vertrouwt dat alle bedrijven die actief zijn het gasproject, geleid door Total, zich houden aan internationale afspraken over mensenrechten en milieu. Both ENDS twijfelt hier sterk over. “De voorbereidingen voor het project zijn al in volle gang en daarvoor hebben de mensen die in het gebied wonen de prijs moeten betalen” zegt Anne de Jonghe, die vanuit Both ENDS contact heeft met de boeren- en vissersorganisaties in het gebied. “Hoewel het project zorgt dat sommige mensen werk kunnen vinden en er voorzieningen naar het gebied komen die er eerder niet waren, zijn de meeste bewoners van het gebied erg bezorgd. Velen van hen hebben moeten verhuizen naar plekken waar ze geen toegang hebben tot land of visgronden, waardoor ze niet meer in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Hoewel er binnen het project afspraken zijn gemaakt om ervoor te zorgen dat de vissers kunnen blijven vissen, blijken hun visgebieden op zee voor hen veel minder goed toegankelijk.”
Geweld in de regio
In de regio waar de investeringen plaatsvinden is ook steeds meer toenemend geweld van ‘opstandelingen’. De ministers Kaag en Blok informeerden onlangs ook de Tweede Kamer hierover. In juli 2020 werden de gasontwikkelingen expliciet bedreigd in de Nieuwsbrief van Islamitische Staat, ‘Al Naba’. De IS-propaganda gaat vooral over de vraag wie er baat heeft bij de exploitatie van de natuurlijke hulpbronnen in de regio. De Mozambikaanse overheid, de investeerders en de bedrijven in het gebied praten niet openlijk over het toenemende geweld, en vertrouwen op (para)militaire steun om het gasproject te beschermen.
Afspraken niet openbaar
Om te zorgen dat het project op een verantwoorde manier wordt uitgevoerd, hebben Atradius DSB en Total afspraken gemaakt over hoe Total zich gaat houden aan internationale richtlijnen en op welke manier Atradius DSB dit gaat monitoren. De Jonghe: “Maar deze afspraken zijn helaas niet openbaar. Voor de boeren en vissers in het gebied is het cruciaal dat er openheid van zaken wordt gegeven, zodat alle betrokkenen weten wat er gaat gebeuren en bij voorkeur kunnen meepraten. Het gaat tenslotte over hún omgeving en hún toekomst.”
Multi Stakeholder Platform
De Nederlandse overheid heeft in Mozambique een ‘Multi-Stakeholder Platform’ opgezet, zodat de Mozambikaanse en Nederlandse overheid, donoren, private sector en het maatschappelijk middenveld informatie kunnen uitwisselen en plannen onderling kunnen coördineren. De plaatselijke bewoners hebben hier tot nu toe nog niet veel aan gehad, want het Platform wordt gedomineerd door de private sector, er is een taalbarrière en het grootste deel van de mensen die aan tafel zitten komt niet uit de regio waar het project plaatsvindt. Daarnaast kan het, onder andere door het geweld tussen verschillende partijen in de regio voor lokale bewoners en de lokale organisaties gevaarlijk zijn zich uit te spreken.
Belangen van de bewoners
Both ENDS roept de Nederlandse overheid al jaren op om te stoppen met het steunen van de fossiele-brandstoffensector. De Jonghe: “Als Nederland toch besluit publieke steun te geven, heeft het de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat het goed gebeurt. Atradius DSB moet er op z’n minst streng op toezien dat de betrokken bedrijven de regels naleven en transparant zijn over de plannen, de gevolgen voor de plaatselijke bewoners en de manier waarop zij gecompenseerd worden. Bovendien moeten de zorgen en belangen van alle boeren- en vissersgemeenschappen serieus worden meegenomen in het Multi Stakeholder Platform.”
Voor meer informatie
Thema's
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /Gas in Mozambique
In 2011 werd in het noorden van Mozambique, in de kustprovincie Cabo Delgado, één van de grootste gasvoorraden ter wereld gevonden. Er wordt in totaal 25 miljard dollar geïnvesteerd om het gas te kunnen winnen. Tientallen multinationals en financiers zijn betrokken bij deze snelle ontwikkelingen. Voor mensen die in Cabo Delgado wonen is het heel moeilijk om enige invloed uit te oefenen op de plannen en activiteiten, terwijl zij de negatieve gevolgen ondervinden. Zij raken land kwijt door de komst van al deze bedrijven.
-
Dossier /Exportkredietverzekeringen: wie betaalt de rekening?
Both ENDS pleit bij de overheid voor het uitsluitend verlenen van exportkredietverzekeringen aan duurzame projecten die geen sociale- en milieuschade aanrichten in het land waar ze plaatsvinden.
-
Nieuws / 28 June 2022Brief maatschappelijke organisaties: ‘Nederland, stop exportsteun voor gasproject in Mozambique’.
Vandaag stuurde een groep maatschappelijke organisaties uit Europa en uit Mozambique, waaronder Both ENDS, een brief naar de staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdiensten en naarde minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. In de brief roepen de organisaties op om de beslissing tot het verlenen van exportondersteuning ter waarde van bijna een miljard euro voor onder andere baggerbedrijf Van Oord, terug te trekken.
-
Brief / 28 June 2022
Brief aan ministers: Force Majeure vereist heroverweging exportsteun gasproject in Mozambique
Op dinsdag 28 juni stuurde een groep maatschappelijke organisaties uit Europa en uit Mozambique, waaronder Both ENDS, een brief naar de staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdiensten en naar de minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. In de brief roepen de organisaties op om de beslissing tot het verlenen van exportondersteuning ter waarde van bijna een miljard euro voor onder andere baggerbedrijf Van Oord, terug te trekken.
Atradius DSB, de exportkredietverzekeraar die in naam van de Nederlandse Staat exportkredietverzekeringen verstrekt aan grote, risicovolle projecten, zegde deze steun vorig jaar toe aan het baggerbedrijf voor activiteiten in een omstreden gaswinningsproject in het noorden van Mozambique.
Voor de brief, zie de download-knop.
-
Nieuws / 29 May 2024Tweede Kamerleden stellen stevige vragen over mogelijke Nederlandse exportsteun aan Mozambique LNG-gasproject
Tweede Kamerleden Daniëlle Hirsch (GroenLinks-PvdA) en Christine Teunissen (PvdD) stellen stevige vragen over de mogelijke Nederlandse exportsteun aan het Mozambique LNG-gasproject. Both ENDS maakt zich al jaren hard voor het dossier. In 2023 riepen wij samen met Milieudefensie ministers op exportsteun te stoppen.
-
Voor de pers / 13 December 2020Persbericht: Nederland kan niet achterblijven nu Verenigd Koninkrijk stopt met fossiele exportsteun
Nu het Verenigd Koninkrijk aankondigt te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten, is er voor Nederland geen excuus meer om af te wachten. Dat vinden milieuorganisaties Both ENDS, Oil Change International en Milieudefensie. Dat is nodig voor de klimaatafspraken van het Parijsakkoord. Komende week stemt de Kamer over moties om een einde te maken aan de exportsteun voor winning, verwerking en transport van olie, gas en kolen.
-
Brief / 4 May 2023
Brief NGO's aan exportkredietverzekeraar: MVO-beleid moet steviger
De Nederlandse overheid verleent via haar exportkredietverzekeraar Atradius DSB (ADSB) exportsteun aan bedrijven die activiteiten in het buitenland ondernemen. De staat wil dat projecten die het verzekert geen negatieve gevolgen hebben voor mens en milieu en stelt daarom eisen rondom maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Over het MVO-beleid liep tot eind april een consultatie waarop een coalitie van dertien maatschappelijke organisaties uit binnen- en buitenland, waaronder Both ENDS en Milieudefensie, heeft gereageerd.
-
Brief / 16 February 2023
Publieke brief aan Schreinemacher en Van Rij: stop exportsteun aan gasproject Mozambique
Op donderdag 23 februari 2023 vindt in de Tweede Kamer een debat plaats over de exportsteun die de Nederlandse staat via Atradius Dutch State Business (ADSB) verleent aan bedrijven die in het buitenland activiteiten ondernemen. Ter voorbereiding van dat debat, stuurden Milieudefensie en Both ENDS vandaag een brief aan minister Schreinemacher van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en staatssecretaris Van Rij van Fiscaliteit en Belastingdienst.
-
Nieuws / 23 February 2023Atradius DSB op het matje over exportsteun aan gasproject in Mozambique
Exportkredietverzekeraar Atradius DSB en de Nederlandse staat hebben onvoldoende geluisterd naar de zorgen van het maatschappelijk middenveld en de ambassade tijdens besluitvorming over een exportkredietverzekering aan baggerbedrijf Van Oord. Dat concludeert consultancybureau Proximities na onderzoek in opdracht van de Tweede Kamer. In maart 2021 besloot de Nederlandse staat, via exportkredietverzekeraar Atradius DSB, een verzekering ter waarde van 900 miljoen euro te verlenen aan Van Oord, voor het uitvoeren van baggerwerkzaamheden voor de kust van Noord-Mozambique: onderdeel van een gigantisch – en omstreden - gasproject.
-
Nieuws / 3 July 2024'Nederlandse overheid handelt intrasparant en onzorgvuldig bij de herbeoordeling van het Mozambique gasproject'
Op maandag 1 juli werden vragen van Tweede Kamerleden over het Mozambique LNG project en de betrokkenheid van Atradius DSB beantwoord door staatssecretaris Van Rij. TotalEnergies is de projectleider van het Mozambique LNG project in de noordelijkste provincie van Mozambique. Het Nederlandse bedrijf Van Oord krijgt daarvoor een exportkredietverzekering van 1 miljard euro van de publieke Nederlandse verzekeraar Atradius Dutch State Business.
-
Nieuws / 18 June 2024Overheid dreigt opnieuw mensenlevens op spel te zetten bij berucht gasproject TotalEnergies in Mozambique
De Nederlandse overheid dreigt opnieuw te blunderen bij het geven van exportsteun voor het omstreden gasproject van TotalEnergies in Cabo Delgado, Mozambique. Dat blijkt uit een analyse van 9000 documenten uit Woo-verzoeken, in opdracht van Milieudefensie en Both ENDS. Anne de Jonghe, Both ENDS: “Bij het afgeven van de exportsteun in 2021 werden kritische geluiden geminimaliseerd, terwijl TotalEnergies werd gehoord en vertrouwd. Dat mag niet meer gebeuren.”
-
Nieuws / 1 April 2021De gaswinning verergerde de toch al ellendige situatie in het noorden van Mozambique
Both ENDS is geschokt door de dramatische berichten van de afgelopen dagen over aanslagen in Palma, Cabo Delgado, Mozambique. Onze gedachten gaan uit naar de dodelijke slachtoffers, naar hen die nog steeds vermist zijn en naar nabestaanden en dierbaren. Both ENDS staat in nauw contact met lokale partnerorganisaties om hen waar mogelijk te ondersteunen. Er worden nog steeds veel mensen vermist, ook leden van boerenvakbond UPC waarmee Both ENDS nauw samenwerkt.
-
Voor de pers / 19 May 2021Ondanks geweld 900 miljoen euro Nederlandse exportsteun naar Van Oord in Mozambique
Op 25 maart jl, een dag na bloedige aanslagen in Noord-Mozambique, besloot de Nederlandse staat tot een exportkredietverzekering ter waarde van 900 miljoen euro voor de activiteiten van baggeraar Van Oord in het land. Het bedrijf voert baggerwerkzaamheden uit in een zeer omstreden gasproject dat volgens Mozambikaanse belangengroepen een belangrijke rol speelt in het escalerende geweld in de regio. Maatschappelijke organisaties Both ENDS, Milieudefensie en Oil Change International en de Mozambikaanse organisaties waarmee zij samenwerken, zijn geschokt over de gang van zaken en roepen de Nederlandse overheid en de Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB ter verantwoording.
-
Externe link / 24 August 2022Doorbraak: breuk met fossiele brandstoffen (Jaarverslag 2021)
Both ENDS werkt wereldwijd met partners eraan de stem van gemeenschappen te laten klinken, die elke dag de gevolgen van onduurzaam financieel beleid voelen: klimaatverandering, milieuvervuiling, gedwongen verhuizingen. Al twee decennia vragen we daarbij aandacht voor een relatief onbekend financieel instituut: de exportkredietverzekeraars.
-
Dossier /Fair Green and Global Alliance (FGG)
Samen met maatschappelijke organisaties van over de hele wereld werkt de FGG Alliantie aan sociaal rechtvaardige, inclusieve en ecologisch duurzame samenlevingen in Nederland en het Zuiden.
-
Nieuws / 14 December 2020Groene exportsteun biedt toekomstperspectief
Op 12 december jl. kondigde het Verenigd Koninkrijk aan te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten. Both ENDS is daar blij mee en vindt dat Nederland zo snel mogelijk dit goede voorbeeld moet volgen. Samen met organisaties in Europa en ver daarbuiten maken we ons al jaren hard voor het verduurzamen van exportsteun en andere financiële instrumenten van de overheid. De eerste en meest belangrijke stap daarin is het stoppen met het stimuleren van de fossiele brandstoffensector, en in plaats daarvan juist ondersteuning te bieden aan de ontwikkeling van duurzame energieopwekking.
-
Brief / 12 July 2021
Brief Ingebrekestelling van ministeries van Financiën en Buitenlandse Zaken en Atradius DSB
De ministeries van Buitenlandse Zaken, van Financiën en Atradius DSB besloten Nederlandse bedrijven exportkredietverzekeringen ter waarde van 903 miljoen euro te verstrekken voor hun deelname aan een gigantisch aardgasproject in Mozambique dat veel risico's voor mensen en hun leefomgeving met zich meebrengt. Om informatie op tafel te krijgen over de achtergrond van dit onbegrijpelijke besluit, diende Both ENDS op 7 december 2020, samen met Milieudefensie, Friends of the Earth Europe en SOMO, WOB-verzoeken in. Nog altijd hebben wij geen besluiten op onze verzoeken ontvangen. Omdat ze de wettelijke beslistermijn fors overschrijden, zijn de ministers en Atradius DSB door ons formeel in gebreke gesteld. Via een brief verzochten wij de overheid alsnog uiterlijk voor 13 juli 2021 op de WOB-verzoeken te besluiten.
-
Brief / 19 May 2021
Brief aan demissionair minister Kaag over exportsteun aan omstreden gasproject in Mozambique
Op 25 maart jl, een dag na bloedige aanslagen in Noord-Mozambique, besloot de Nederlandse staat tot een exportkredietverzekering ter waarde van 900 miljoen euro voor de activiteiten van baggeraar Van Oord in het land. Het bedrijf voert baggerwerkzaamheden uit in een zeer omstreden gasproject dat volgens Mozambikaanse belangengroepen een belangrijke rol speelt in het escalerende geweld in de regio. Maatschappelijke organisaties Both ENDS, Milieudefensie en Oil Change International en de Mozambikaanse organisaties waarmee zij samenwerken, zijn geschokt over de gang van zaken en roepen de Nederlandse overheid en de Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB ter verantwoording. Ze stuurden daarom een brief naar demissionair minister Kaag, en een soortgelijke brief naar demissionair staatssecretaris Vijlbrief.
-
Nieuws / 4 May 2021Is de steun van onze exportkredietverzekering aan fossiele projecten legaal?
Vandaag is door twee onafhankelijke experts een juridisch advies uitgebracht over de internationaalrechtelijke verplichtingen van landen en hun exportkredietverzekeraars (EKV's) in relatie tot exportsteun voor fossiele brandstoffen. Volgens dit advies moet de uitstoot van fossiele brandstoffen en daaraan gerelateerde infrastructuur dringend worden verminderd.
-
Voor de pers / 12 November 2024Uitspraak klimaatzaak Shell: “Shell heeft een verplichting om mensenrechten te beschermen.”
Den Haag, 12 november 2024 - De rechter heeft uitspraak gedaan in het hoger beroep dat Shell aantekende in de Klimaatzaak die Milieudefensie in 2021 heeft gewonnen van Shell. Het Hooggerechtshof oordeelt dat de olie- en gasgigant wel een verantwoordelijkheid heeft in het verminderen van zijn uitstoot, maar legt geen reductieverplichting op.