Wat kunnen we leren van het Jatropha-drama?
Jatropha Curcas, een illustere naam voor de boom die in het begin van deze eeuw faam maakte als wondergewas. Jatropha was namelijk gemakkelijk te verbouwen in droge gebieden, de zaden konden worden gebruikt voor biobrandstof en omdat jatrophabomen - net als alle bomen en planten - CO2 opnemen uit de lucht, zou de aanplant ervan ook nog eens bijdragen aan de vermindering van broeikasgassen in de atmosfeer. In één klap zou de oplossing voor het klimaatprobleem, energieschaarste en onderontwikkeling een stuk dichterbij komen. Investeerders stonden dan ook in de rij om - vooral in Afrika – te investeren in grootschalige jatrophateelt. Tien jaar later is het sprookje ingehaald door de werkelijkheid.
Zwart sprookje
Jatropha heeft de belofte niet kunnen waarmaken. Land dat oorspronkelijk werd gebruikt door lokale gemeenschappen voor landbouw en vee werd een decennium geleden voor een fooi verkocht aan binnen- en buitenlandse investeerders. Lokale boeren werden aangemoedigd om te schakelen van voedsellandbouw en veeteelt naar de productie van biomassa. Dit alles leidde tot conflicten tussen lokale gemeenschappen, lokale autoriteiten en nationale overheden over landrechten en –gebruik. De opbrengsten van de plantages vielen tegen en dat wat er wel geoogst werd, bleek moeilijk te verkopen. Er was niet of nauwelijks geïnvesteerd in het proces na de oogst: het verwerken en vermarkten van jatrophazaden. De ene na de andere investeerder trok zich daarom terug.
Conferentie
Hadden we dit kunnen zien aankomen? Wat hadden we kunnen doen om het te voorkomen? Maar vooral: wat kunnen we hiervan leren? Op 19 en 20 juni vindt in Utrecht een conferentie plaats: The Global Jatropha Curcas Hype: What Can We Learn from Studying the Boom and Bust from a Miracle Crop. Hier zullen onderzoekers, NGO’s, bedrijven en beleidsmakers uit verschillende landen hun ervaringen en bevindingen delen en deze vragen proberen te beantwoorden. Nathalie van Haren van Both ENDS is één van de organisatoren van de conferentie Both ENDS maakt deel uit van een samenwerkingsverband van wetenschappers en NGO’s die onderzoeken waarom de grootschalige jatrophateelt zo jammerlijk mislukt is.
Toch toekomst?
“Hoe kunnen zoveel mensen achter een dergelijke hype aanlopen zonder kritisch naar het bewijs voor de eigenschappen van het gewas te kijken en zonder aandacht te schenken aan de mogelijke lokale gevolgen van de grootschalige productie van jatropha?”, zucht Nathalie. “We onderzoeken wat de oorzaken van de hype in Ghana en Ethiopië zijn, welke lessen we uit het verleden kunnen trekken en of de jatrophateelt en -verwerking op kleine schaal misschien wél toekomst heeft en het inkomen van lokale gemeenschappen kan vergroten. Both ENDS maakt een analyse van de Nederlandse en Europese drijfveren achter de jatropha-hype om er, samen met de Ethiopisch partners HOAREC, University of Addis Ababa en de Ghanese partners RECA en Kwame Nkrumah University of Science and Technology, voor te zorgen dat lokale gemeenschappen hun stem kunnen laten horen in het debat over het bevorderen van jatropha.”
Programma van de conferentie op 19 en 20 juni in Utrecht
Meer informatie over het project dat Both ENDS doet in Ethiopië en Ghana
Foto: small holders Jatropha-Bati in Ethiopië
Lees meer over dit onderwerp
-
Voor de pers / 12 November 2024Plannen van minister Klever vegen Nederland van de wereldkaart
Den Haag, 12 november - ‘Zorg dat Nederland niet van de kaart verdwijnt’, met die boodschap voerden met Partos zo’n 100 organisaties vandaag actie in Den Haag tegen de geplande bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking. Drie internationale partners van Nederland uit Jemen, Nepal en Oeganda riepen de Tweede Kamer op om deze week in de begrotingsbehandeling van het ministerie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp, tegen de plannen van minister Klever te stemmen.
-
Instalink / 12 November 2024 -
Voor de pers / 12 November 2024Uitspraak klimaatzaak Shell: “Shell heeft een verplichting om mensenrechten te beschermen.”
Den Haag, 12 november 2024 - De rechter heeft uitspraak gedaan in het hoger beroep dat Shell aantekende in de Klimaatzaak die Milieudefensie in 2021 heeft gewonnen van Shell. Het Hooggerechtshof oordeelt dat de olie- en gasgigant wel een verantwoordelijkheid heeft in het verminderen van zijn uitstoot, maar legt geen reductieverplichting op.
-
Instalink / 12 November 2024 -
Instalink / 11 November 2024
-
Voor de pers / 11 November 2024Reactie Both ENDS op kamerbrief over toekomstige samenwerking met maatschappelijke organisaties
DEN HAAG, 11 november 2024 - Vandaag publiceerde de Nederlandse regering haar beleid voor de toekomstige samenwerking met ontwikkelingsorganisaties, zowel in Nederland als daarbuiten. PVV-minister Reinette Klever zet de bijl in deze financiering: zij heeft besloten om het budget voor steun aan het internationale maatschappelijk middenveld met meer dan tweederde in te krimpen: van grofweg 1,4 miljard naar 0,4 miljard euro in de periode 2026 tot 2030. Dit heeft grote gevolgen voor kritische geluiden in binnen- en buitenland, in een tijd dat de speelruimte van maatschappelijke organisaties wereldwijd toch al steeds kleiner wordt. Karin van Boxtel, directeur van milieu- en mensenrechten organisatie Both ENDS: “Dit is een ongekende stap in precies de verkeerde richting. Maatschappelijke organisaties zijn essentieel voor duurzame en sociale verandering wereldwijd. Internationale bewegingen vervullen meerdere, onmisbare rollen: als waakhond van de rechtsstaat, als aanjager van verandering, en als tegenkracht tegen autoritaire tendensen. Het afzwakken van de steun hieraan, is een veelzeggend signaal.”
-
Nieuws / 11 November 2024Kenia beëindigt bilateraal investeringsverdrag met Nederland
De regering van Kenia heeft het bilaterale investeringsverdrag (bilateral investment treaty - BIT) met Nederland officieel opgezegd, een belangrijke overwinning voor economische rechtvaardigheid en milieubescherming. De beslissing van Kenia past in een groeiende wereldwijde trend om verouderde verdragen, die vaak bedrijfsbelangen voorrang geven boven algemeen welzijn, te herzien. De Nederlandse minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkeling heeft onlangs bevestigd dat Kenia het verdrag in december 2023 eenzijdig heeft opgezegd, waardoor het vanaf 11 juni 2024 niet meer van kracht is. Kenia voegt zich hiermee bij Zuid-Afrika, Tanzania en Burkina Faso, als vierde Afrikaanse land dat zijn BIT met Nederland opzegt.
-
Nieuws / 9 November 2024Waarom is de Nederlandse klimaatzaak tegen Shell belangrijk voor onze partners in het Mondiale Zuiden?
Op 12 november doet het Gerechtshof in Den Haag opnieuw uitspraak in de klimaatzaak tegen Shell, waarin Both ENDS medeaanklager is. Vooruitlopend op deze uitspraak vroegen we onze partners waarom deze Nederlandse rechtszaak belangrijk is voor het Mondiale Zuiden.
-
Nieuws / 1 November 2024Both ENDS bij COP29: pleiten voor genderrechtvaardige klimaatfinanciering
Op 11 november gaat de 29e VN Klimaatconferentie van start in Baku, Azerbeidzjan. Net als voorgaande jaren zal Both ENDS daar aanwezig zijn om te pleiten voor lokale toegang tot klimaatfinanciering, en om onze partnerorganisaties te ondersteunen in hun beleidsbeïnvloeding. Hoe doen we dat, en wat zijn onze verwachtingen (en zorgen) over deze29e editie van de UNFCCC COP? We vroegen het Marius Troost, die samen met Daan Robben deelneemt aan COP29.
-
Publicatie / 29 October 2024
-
Publicatie / 21 October 2024
-
Nieuws / 21 October 2024Teleurstelling over het niet indienen van de Nationale Biodiversiteitsstrategie en Actieplan
We zijn diep teleurgesteld en gefrustreerd dat de Nederlandse regering haar Nationale Biodiversiteitsstrategie en Actieplan (NBSAP) niet heeft ingediend voor de CBD COP16 in Cali. Deze minachting voor internationale afspraken ondermijnt de gezamenlijke wereldwijde inspanning om de urgente biodiversiteitscrisis aan te pakken.
-
Nieuws / 8 October 2024Het Mandalika race circuit, en ‘races to the bottom’.
Afgelopen weekend waren er op de Nederlandse televisie in het programma Studio Sport fragmenten te zien van motorraces, die gehouden werden op het Mandalika circuit van Lombok in Indonesië.
-
Instalink / 3 October 2024
-
Blog / 30 September 2024Van EACOP en verhalen van een verdediger in ontwikkeling
Dit artikel is beschikbaar in het Engels.
-
Publicatie / 24 September 2024
-
Nieuws / 24 September 2024Grote bosbranden teisteren Zuid-Amerika
“De branden hebben proporties aangenomen die we nog nooit eerder hebben meegemaakt.”
Grote delen van Zuid-Amerika zijn momenteel in rook gehuld. Van Buenos Aires tot São Paulo en Asunción hebben mensen moeite om adem te halen door de ongekende bosbranden die woeden op het continent, aangewakkerd door extreme droogte, de uitbreiding van de landbouw en de stijgende temperaturen als gevolg van de klimaatverandering.
-
Blog / 29 August 2024Lokale actie voor veerkrachtige draslanden en oeverlanden in het stroomgebied van de Athi rivier in Kenia
Door Melvin van der Veenen Kyra Pohlan
This blog is written in English.
-
Brief / 22 July 2024
Gezamenlijke Oproep tot Actie: Internationale Maatschappelijke Organisaties Eisen Gerechtigheid voor de Slachtoffers van de Moord op Berta Cáceres in Honduras
Dit is een gezamenlijke oproep tot actie van internationale maatschappelijke organisaties om de Hondurese autoriteiten op te roepen gerechtigheid te waarborgen voor de slachtoffers van de moord op Berta Cáceres. Acht jaar en vier maanden zijn verstreken sinds de misdaad tegen Berta, en het Hondurese rechtssysteem heeft de vonnissen van de veroordeelden niet bevestigd en de intellectuele auteurs niet vervolgd. Wij zijn zeer bezorgd dat de onafhankelijke rechtspraak en internationale overeenkomsten over mensenrechten niet worden nageleefd.
-
Nieuws / 17 July 2024EU verlaat Energy Charter Treaty (ECT): Een mijlpaal voor energietransitie
De beslissing van de Europese Unie om zich terug te trekken uit het energieverdrag ECT (Energy Charter Treaty) is een historische overwinning voor de energietransitie. Lees meer (Engels)
