Both ENDS

En
Nl
Zoeken
Nieuws / 12 juni 2014

Wat kunnen we leren van het Jatropha-drama?

Small_holder_Jatropha-Bati_Ethiopie_2.jpg

Jatropha Curcas, een illustere naam voor de boom  die in het begin van deze eeuw faam maakte als wondergewas. Jatropha was namelijk gemakkelijk te verbouwen in droge gebieden, de zaden konden worden gebruikt voor biobrandstof en omdat jatrophabomen - net als alle bomen en planten - CO2 opnemen uit de lucht, zou de aanplant ervan ook nog eens bijdragen aan de vermindering van broeikasgassen in de atmosfeer. In één klap zou de oplossing voor het klimaatprobleem, energieschaarste en onderontwikkeling een stuk dichterbij komen. Investeerders stonden dan ook in de rij om - vooral in Afrika – te investeren in grootschalige jatrophateelt. Tien jaar later is het sprookje ingehaald door de werkelijkheid.

Zwart sprookje

Jatropha heeft de belofte niet kunnen waarmaken. Land dat oorspronkelijk werd gebruikt door lokale gemeenschappen voor landbouw en vee werd een decennium geleden voor een fooi verkocht aan binnen- en buitenlandse investeerders. Lokale boeren werden aangemoedigd om te schakelen van voedsellandbouw en veeteelt naar de productie van biomassa. Dit alles leidde tot conflicten tussen lokale gemeenschappen, lokale autoriteiten en nationale overheden over landrechten en –gebruik. De opbrengsten van de plantages vielen tegen en dat wat er wel geoogst werd, bleek moeilijk te verkopen. Er was niet of nauwelijks geïnvesteerd in het proces na de oogst: het verwerken en vermarkten van jatrophazaden. De ene na de andere investeerder trok zich daarom terug.

 

Conferentie

Hadden we dit kunnen zien aankomen? Wat hadden we kunnen doen om het te voorkomen? Maar vooral: wat kunnen we hiervan leren? Op 19 en 20 juni vindt in Utrecht een conferentie plaats: The Global Jatropha Curcas Hype: What Can We Learn from Studying the Boom and Bust from a Miracle Crop.   Hier zullen onderzoekers, NGO’s, bedrijven en beleidsmakers uit verschillende landen hun ervaringen en bevindingen delen en deze vragen proberen te beantwoorden. Nathalie van Haren van Both ENDS is één van de organisatoren van de conferentie Both ENDS maakt deel uit van een samenwerkingsverband van wetenschappers en NGO’s die onderzoeken waarom de grootschalige jatrophateelt zo jammerlijk mislukt is.

 

Toch toekomst?

“Hoe kunnen zoveel mensen achter een dergelijke hype aanlopen zonder kritisch naar het bewijs voor de eigenschappen  van het gewas te kijken en zonder aandacht te schenken aan de mogelijke lokale gevolgen van de grootschalige productie van jatropha?”, zucht Nathalie.  “We onderzoeken wat de oorzaken van de hype in Ghana en Ethiopië zijn, welke lessen we uit het verleden kunnen trekken en of de jatrophateelt  en -verwerking op kleine schaal misschien wél toekomst heeft en het inkomen van lokale gemeenschappen kan vergroten. Both ENDS maakt een analyse van de Nederlandse en Europese drijfveren achter de jatropha-hype om er, samen met de Ethiopisch partners HOAREC, University of Addis Ababa en de Ghanese partners RECA en Kwame Nkrumah University of Science and Technology, voor te zorgen dat lokale gemeenschappen hun stem kunnen laten horen in het debat over het bevorderen van jatropha.”

 

Programma van de conferentie op 19 en 20 juni in Utrecht

Meer informatie over het project dat Both ENDS doet in Ethiopië en Ghana

 

Foto: small holders Jatropha-Bati in Ethiopië

Lees meer over dit onderwerp