Het EU-Mercosur handelsverdrag: een kritische analyse en een alternatief

Inheemse volken in Paraguay zien zich bij hun pogingen de grond van hun voorouders terug te vorderen, gedwarsboomd door Duitse investeerders. Dat is de impact die investeringsverdragen kunnen hebben op de ontwikkeling en rechten van de bevolking op sociaal, milieu- en economisch gebied. Waarom? Vooral vanwege zogenaamde 'Investor-to-State Dispute Settlement'-clausules die vaak zijn opgenomen in dit soort verdragen.

Het besluit van Minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten om uit het Energy Charter Treaty (ECT) te stappen, is goed nieuws voor de energietransitie in Nederland én daarbuiten. Overheden van landen die zijn aangesloten bij dit verdrag kunnen daardoor de transitie naar duurzame energie vormgeven zonder dat ze bang hoeven te zijn voor claims door in Nederland gevestigde bedrijven.

Vandaag hebben meer dan 340 organisaties uit zowel Zuid-Amerika als Europa, inclusief Both ENDS, samen een open brief aan de leiders van de Europese Unie gestuurd, waarin zij de EU oproepen de onderhandelingen over het EU-Mercosur vrijhandelsverdrag te staken. De organisaties en hun achterban maken zich ernstig zorgen over de grote toename van schendingen van inheemse mensenrechten en van schade aan natuur en milieu in Brazilië.

Het EU-Mercosur handelsverdrag leidt tot natuurvernietiging, schending van landrechten van boeren en Inheemse volkeren en verlies van industriële banen in de Mercosur-landen. Daarnaast zorgt het voor oneerlijke concurrentie voor Europese boeren. De Handel Anders! coalitie pleit voor een alternatief verdrag om de politieke samenwerking tussen de EU en de Mercosur-landen te verbeteren en doet voorstellen voor rechtvaardige en duurzame internationale handelsregels. Dat is de kernboodschap van een nieuwe publicatie die vandaag gepresenteerd wordt in Nieuwspoort.

Samen met milieujustitiegroepen uit het Zuiden werkt Both ENDS aan een duurzame, eerlijke en inclusieve wereld. In de afgelopen jaren zijn onze partners steeds vaker bedreigd, geïntimideerd, geschonden, gevangengezet, en zelfs vermoord als gevolg van hun milieu- en mensenrechtenactiviteiten. Onze partners worden geconfronteerd met onderdrukkende represailles omdat ze zich uitspreken tegen milieuschadelijke initiatieven en het misbruik van mensenrechten door bedrijven en overheden aan de kaak stellen, terwijl de gemeenschappen die ze ondersteunen worden blootgesteld aan geweld. En dat terwijl zij uit noodzaak handelen om hun levens, land, grondgebieden en gemeenschappen te beschermen tegen schade.

Duitsland moet haar invloed als voorzitter van de EU in de tweede helft van dit jaar inzetten om te voorkomen dat het omstreden EU-Mercosur vrijhandelsverdrag wordt ondertekend. Daartoe roepen 265 maatschappelijke en milieuorganisaties uit de EU en Mercosur-landen op in een brandbrief die vandaag aan de Duitse bondskanselier Merkel wordt overhandigd. De deal tussen de EU en Argentinië, Brazilië, Uruguay en Paraguay werkt natuurvernietiging en schending van mensenrechten in kwetsbare gebieden in Zuid-Amerika in de hand. Het verdrag leidt tevens tot oneerlijke concurrentie voor Europese boeren. Vanuit Nederland werd de brief ondertekend door diverse ngo’s, waaronder Greenpeace en Both ENDS, en verschillende organisaties verenigd in de Handel Anders! coalitie.

De beslissing van de Europese Unie om zich terug te trekken uit het energieverdrag ECT (Energy Charter Treaty) is een historische overwinning voor de energietransitie. Lees meer (Engels)

Nederland viert op 23 mei 60 jaar bilaterale investeringsverdragen. In 1963 sloot Nederland zijn eerste verdrag met Tunesië. Deze verdragen zouden een belangrijke rol moeten spelen bij het beschermen van buitenlandse investeringen van Nederlandse bedrijven. In de praktijk geven ze multinationals vooral een sterk machtsmiddel in handen met dramatische gevolgen voor mens en milieu wereldwijd, blijkt uit een studie van SOMO, Both ENDS en TNI.

Gezamenlijke oproep van maatschappelijke organisaties aan alle handelsministers op de WTO conferentie: accepteer de huidige tekst over TRIPS niet maar eis een échte opschorting van TRIPS

SEATINI Uganda begint een campagne om de arbeidsomstandigheden van vrouwen in de palmoliesector te verbeteren. In het kader van Internationale Vrouwendag organiseren ze omstreeks 8 maart diverse acties om de aandacht te vestigen op de situatie en rechten van deze werknemers.

De regering van Kenia heeft het bilaterale investeringsverdrag (bilateral investment treaty - BIT) met Nederland officieel opgezegd, een belangrijke overwinning voor economische rechtvaardigheid en milieubescherming. De beslissing van Kenia past in een groeiende wereldwijde trend om verouderde verdragen, die vaak bedrijfsbelangen voorrang geven boven algemeen welzijn, te herzien. De Nederlandse minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkeling heeft onlangs bevestigd dat Kenia het verdrag in december 2023 eenzijdig heeft opgezegd, waardoor het vanaf 11 juni 2024 niet meer van kracht is. Kenia voegt zich hiermee bij Zuid-Afrika, Tanzania en Burkina Faso, als vierde Afrikaanse land dat zijn BIT met Nederland opzegt.