Nieuwe blauwdruk Nederlands investeringsbeleid open voor consultatie

Twee weken geleden publiceerde minister Kaag de langverwachte vernieuwde blauwdruk voor investeringsverdragen. Via een internetconsultatie kan iedereen hier in de komende weken commentaar op leveren. Waar het invullen van een consultatie normaal gesproken een hoop gedoe is, maken de organisaties het invullen voor iedereen gemakkelijk.

Wens 11.000 mensen genegeerd

Begin 2018 riepen ruim 11.000 mensen de minister op om tot een betere blauwdruk voor bilaterale investeringsverdragen (BITs) te komen. Zij eisten in de verdragen meer regels voor multinationals op het gebied van mensenrechten, arbeid, milieu en klimaat. Deze blauwdruk ligt er nu, maar uit analyse door SOMO, TNI, Both ENDS en Milieudefensie blijkt dat deze weinig vernieuwend is. Volgens de organisaties heeft de minister onvoldoende gehoor aan de bezwaren gegeven.

Claimsysteem ISDS springlevend

Bart-Jaap Verbeek, onderzoeker bij SOMO: "Eigenlijk is dit vooral oude wijn in nieuwe zakken. Nog steeds hebben bedrijven vooral rechten en weinig plichten, de bepalingen rond duurzaamheid zijn boterzacht geformuleerd en het ISDS-claimsysteem voor multinationals is nog steeds springlevend.." De blauwdruk is zelfs een stap terug ten opzichte van het CETA-verdrag met Canada, want het bevat geen Investment Court System: het (toch al slappe) antwoord van de Europese Unie na alle kritiek op ISDS. In het vernieuwde Nederlandse beschermingsbeleid worden conflicten tussen multinationals en landen opnieuw, buiten de nationale rechter om, door drie private advocaten beslist, zonder de mogelijkheid om in hoger beroep te gaan.

Nederland en ISDS : 100 miljard geclaimd in 50 jaar

Minister Kaag zegde eerder al toe dat dat brievenbusbedrijven in de toekomst geen toegang meer kunnen krijgen tot de ISDS-rechtbanken via BITs die Nederland afsluit. Daarnaast gaf ze aan dat voor OESO-landen investeringsbescherming via ISDS niet nodig is. "We zijn blij dat de minister een aantal fundamentele problemen erkent, maar in deze nieuwe tekst zien we dit nog niet echt terug", zegt Freek Bersch van Milieudefensie. "Bedrijven hebben nog steeds alle ruimte om zich te misdragen."

Nederland was 50 jaar geleden het eerste land dat de ISDS-clausule in handelsverdragen opnam en investeerders claimden in die periode via Nederland 100 miljard dollar bij andere landen. "Wat ons betreft is Nederland ook het eerste land dat het weer afschaft. ISDS is een politiek machtsmiddel waarmee multinationals overheden onder druk kunnen zetten om regelgeving, bijvoorbeeld op het gebied van mensenrechten of milieu, af te zwakken", aldus Verbeek.

Inbreng rechtstreeks naar de minister

De experts van SOMO, TNI, Both ENDS en Milieudefensie hebben de tekst geanalyseerd en informeren op www.tijdvooreerlijkehandel.nl Nederlanders over hun kritiek. Die kunnen via een formulier op de website aangeven welke bezwaren zij delen en hun eigen kritiek toevoegen. Hiervan wordt een inbreng gemaakt, die rechtstreeks wordt doorgestuurd naar het ministerie. Burgerbeweging DeGoedeZaak ondersteunt de maatschappelijke organisaties in dit proces, omdat ze vindt dat het handelsbeleid van Nederland iedereen aangaat en reageren dus zo laagdrempelig mogelijk moet zijn.