Overheid dreigt opnieuw mensenlevens op spel te zetten bij berucht gasproject TotalEnergies in Mozambique
De Nederlandse overheid dreigt opnieuw te blunderen bij het geven van exportsteun voor het omstreden gasproject van TotalEnergies in Cabo Delgado, Mozambique. Dat blijkt uit een analyse van 9000 documenten uit Woo-verzoeken, in opdracht van Milieudefensie en Both ENDS. Anne de Jonghe, Both ENDS: “Bij het afgeven van de exportsteun in 2021 werden kritische geluiden geminimaliseerd, terwijl TotalEnergies werd gehoord en vertrouwd. Dat mag niet meer gebeuren.”
In 2021 besloot Nederland, ondanks grote veiligheidsrisico’s, garant te staan voor werk van baggeraar Van Oord aan het gasproject van TotalEnergies voor een bedrag van 1 miljard euro. De dag voordat Nederland haar handtekening zette voor de exportkredietverzekering, begon een van de grootste terroristische aanvallen uit de geschiedenis: de zogenoemde Palma Attacks leidden tot ruim 1500 slachtoffers. In de provincie Cabo Delgado raakten 800.000 mensen ontheemd. De gaswinning werd tijdelijk stilgelegd, maar staat op het punt te herstarten. Mét hulp van onze regering.
Maatschappelijke organisaties in Mozambique waarschuwen dat een herstart van het project de kans op nieuwe nieuwe aanvallen vergroot. Atradius DSB is al bezig met de herbeoordeling van de exportkredietverzekering. Maar het proces is opnieuw in nevelen gehuld. Opgevraagde documenten worden niet geleverd, vragen van Kamerleden niet of vaag beantwoord. Er is geen enkele waarborg dat Nederland niet opnieuw de fout in gaat.
Anne de Jonghe, senior beleidsadviseur Both ENDS: “De Staat en Atradius DSB hebben er alles aan gedaan om groen licht te geven voor dit project. Kritische geluiden werden geminimaliseerd, terwijl TotalEnergies werd gehoord en vertrouwd. Wanneer de Tweede Kamer of maatschappelijke organisaties om meer informatie vragen, wordt er een mistbank opgetrokken. Voor Atradius DSB en de verantwoordelijken bij de ministeries gaat de economie boven de mensen in Mozambique. De overheid dreigt nu haar kans te missen om uit dit omstreden project te stappen.”
Marie-Sol Reindl, inhoudelijk medewerker Milieudefensie: “TotalEnergies en de Mozambikaanse overheid zeggen het conflict en de onveiligheid in de regio aan te pakken door er meer militairen op af te sturen. Daarmee negeren ze de onderliggende oorzaken van het geweld. De opstanden in Cabo Delgado komen voort uit structurele armoede en sociale en politieke ontevredenheid onder de bevolking. Dat de rijkdom uit het gasproject grotendeels wordt weggesluisd uit Mozambique is olie op het vuur van deze onvrede. En onze overheid draagt hieraan bij.”
De belangrijkste bevindingen:
- Het beoordelingsproces van Atradius DSB voor de exportverzekering stuurt aan op goedkeuring. De stakeholders lijken dermate vastberaden om groen licht te krijgen voor het project dat ze voorbijgaan aan de mensenlevens die op het spel staan.
- Het is tot op de dag van vandaag onduidelijk of en hoe de Nederlandse Staat de afgegeven exportkredietverzekering van 1 miljard euro kan intrekken. De ministeries van Buitenlandse Zaken en Financiën zeggen dat terugtrekking juridisch onmogelijk is, maar weigeren inzicht te geven in de contractvoorwaarden.
- De ministeries hadden vooraf serieuze bedenkingen over de veiligheid in het gebied. Na forse druk van TotalEnergies werd de exportkredietverzekering toch goedgekeurd.
- Atradius DSB en de ministeries deden de veiligheidssituatie in Cabo Delgadobeter voor dan die was door zorgwekkende informatie achter te houden. Dit is opmerkelijk, want uit Woo-documenten blijkt dat er binnen Atradius DSB en de ministeries wel zorgen werden uitgesproken. In 2018 bezochten medewerkers van Atradius DSB de projectlocatie. Uit veiligheidsoverwegingen werd besloten alleen over te vliegen met een helikopter, met kogelvrije vesten aan.
- Het is zeer ongeloofwaardig dat de ministeries niet eerder wisten van de Palma Attacks dan ze openbaar hebben gemaakt. Ze moeten de optie hebben gehad zich terug te trekken uit het project.
- De overheid werpt alle denkbare barrières op voor het verkrijgen van informatie over haar betrokkenheid in het project. Het Ministerie van Financiën heeft al voor meer dan 50.000 euro aan boetes gekregen voor vertraging in de afhandeling van Woo-verzoeken.
Laatste wake-up call
Kamerleden blijven hameren op een verbetering van het beoordelingsproces van Atradius DSB, onder andere na een onafhankelijk rapport in opdracht van de Kamer. Het nieuwe rapport van Both ENDS en Milieudefensie is een laatste wake-up call. Het laat zien dat de overheid en Atradius DSB de eerder gemaakte fouten niet voldoende serieus nemen. En dat het totaal onverantwoord is om de exportkredietverzekering onder deze omstandigheden opnieuw goed te keuren.
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /
Gas in Mozambique
In 2011 werd in het noorden van Mozambique, in de kustprovincie Cabo Delgado, één van de grootste gasvoorraden ter wereld gevonden. Er wordt in totaal 25 miljard dollar geïnvesteerd om het gas te kunnen winnen. Tientallen multinationals en financiers zijn betrokken bij deze snelle ontwikkelingen. Voor mensen die in Cabo Delgado wonen is het heel moeilijk om enige invloed uit te oefenen op de plannen en activiteiten, terwijl zij de negatieve…
-
Nieuws / 3 juli 2024
'Nederlandse overheid handelt intrasparant en onzorgvuldig bij de herbeoordeling van het Mozambique gasproject'
Op maandag 1 juli werden vragen van Tweede Kamerleden over het Mozambique LNG project en de betrokkenheid van Atradius DSB beantwoord door staatssecretaris Van Rij. TotalEnergies is de projectleider van het Mozambique LNG project in de noordelijkste provincie van Mozambique. Het Nederlandse bedrijf Van Oord krijgt daarvoor een exportkredietverzekering van 1 miljard euro van de publieke Nederlandse verzekeraar Atradius…
-
Nieuws / 21 juli 2020
Verzekert Nederland omstreden gaswinningsproject in Mozambique?
Eind vorige week maakte olie- en gasbedrijf Total bekend dat de Nederlandse overheid via haar exportkredietverzekeraar Atradius DSB onderdeel uitmaakt van een financieringspakket aan een omstreden gaswinningsproject in Mozambique. Het project, waar verschillende Nederlandse en buitenlandse bedrijven bij betrokken zijn, heeft grote gevolgen voor de plaatselijke bevolking en de natuur in de omgeving. Welk Nederlands bedrijf de…
-
Evenement / 26 oktober 2023, 20:00
Debat: Fossil disaster in Mozambique
In 2021, the Dutch government provided a €1.000.000.000,- worth export credit support to Totals Mozgas project in Cabo Delgado, despite civil society warnings about human rights and environmental risks. The gas exploitation fueled a violent conflict, culminating in the Palma attack, displacing…
-
Nieuws / 29 mei 2024
Tweede Kamerleden stellen stevige vragen over mogelijke Nederlandse exportsteun aan Mozambique LNG-gasproject
Tweede Kamerleden Daniëlle Hirsch (GroenLinks-PvdA) en Christine Teunissen (PvdD) stellen stevige vragen over de mogelijke Nederlandse exportsteun aan het Mozambique LNG-gasproject. Both ENDS maakt zich al jaren hard voor het dossier. In 2023 riepen wij samen met Milieudefensie ministers op…
-
Nieuws / 1 april 2021
De gaswinning verergerde de toch al ellendige situatie in het noorden van Mozambique
Both ENDS is geschokt door de dramatische berichten van de afgelopen dagen over aanslagen in Palma, Cabo Delgado, Mozambique. Onze gedachten gaan uit naar de dodelijke slachtoffers, naar hen die nog steeds vermist zijn en naar nabestaanden en dierbaren. Both ENDS staat in nauw contact met lokale partnerorganisaties om hen waar mogelijk te ondersteunen. Er worden nog steeds veel mensen vermist, ook leden van boerenvakbond UPC…
-
Externe link / 17 november 2021
Stop exportondersteuning voor gasproject in Mozambique
Julio Bichehe Erneste van de Boerenvakbond Cabo Delgado Mozambique (UPC) sprak tijdens een side-event van COP26 in Glasgow over de negatieve effecten van exportsteun voor fossiele projecten voor de lokale bevolking en hun milieu, en over de noodzaak om juist projecten voor hernieuwbare…
-
Voor de pers / 19 mei 2021
Ondanks geweld 900 miljoen euro Nederlandse exportsteun naar Van Oord in Mozambique
Op 25 maart jl, een dag na bloedige aanslagen in Noord-Mozambique, besloot de Nederlandse staat tot een exportkredietverzekering ter waarde van 900 miljoen euro voor de activiteiten van baggeraar Van Oord in het land. Het bedrijf voert baggerwerkzaamheden uit in een zeer omstreden gasproject dat volgens Mozambikaanse belangengroepen een belangrijke rol speelt in het escalerende geweld in de regio. Maatschappelijke organisaties Both ENDS, Milieudefensie en Oil Change International en de Mozambikaanse organisaties waarmee zij samenwerken, zijn geschokt over de gang van zaken…
-
Nieuws / 28 juni 2022
In solidariteit met dochter van vermoorde Inheemse leider
Op dinsdag 28 juni dienden de Hondurese organisatie COPINH en de Global Justice Association een klacht in bij de officier van justitie in Nederland tegen de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO. Voor COPINH is dit onderdeel van hun voortdurende strijd om degenen die betrokken zijn bij de moord op hun leider Berta Cáceres voor het gerecht te brengen. FMO financierde in 2014 het Agua Zarca-project in Honduras. De nieuwe klacht is gebaseerd op…
-
Voor de pers / 12 november 2024
Uitspraak klimaatzaak Shell: “Shell heeft een verplichting om mensenrechten te beschermen.”
Den Haag, 12 november 2024 - De rechter heeft uitspraak gedaan in het hoger beroep dat Shell aantekende in de Klimaatzaak die Milieudefensie in 2021 heeft gewonnen van Shell. Het Hooggerechtshof oordeelt dat de olie- en gasgigant wel een verantwoordelijkheid heeft in het verminderen van…
-
Externe link / 24 juni 2023
Landrechten voor vrouwen in Mozambique (Jaarverslag 2022)
In Mozambique zijn landrechten voor veel vrouwen niet gegarandeerd. Forum Mulher, een netwerk van Mozambikaanse vrouwenrechtenorganisaties, heeft in 2022 een bewustwordingscampagne georganiseerd en vrouwen opgeroepen hun stem te laten horen tijdens een herziening van 's lands Land…
-
Dossier /
De toekomst van energie in Oeganda
In Oeganda heeft het overgrote deel van de inwoners op het platteland geen toegang tot elektriciteit, ondanks de vele stuwdammen, buitenlandse investeringen en grote overheidsuitgaven in energie, en nieuwe plannen voor waterkracht-, olie- en gasprojecten. Samen met onze lokale partners…
-
Nieuws / 27 juli 2021
In gesprek met de Ngäbe-Bugle gemeenschap in Panama, na vijf jaar Barro Blanco-dam
In april 2021 kondigde de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO aan dat zij niet meer betrokken is bij het Barro Blanco project, een omstreden stuwdam in Panama. GENISA, het Panamese bedrijf dat de dam bouwde, betaalde de miljoenenlening – onverwacht – vervroegd af. De vraag is in hoeverre FMO, nu het zich uit het project heeft teruggetrokken, nog verantwoordelijkheid neemt om de schade en het leed dat is veroorzaakt met de financiering, op te…
-
Brief / 22 juli 2024
Gezamenlijke Oproep tot Actie: Internationale Maatschappelijke Organisaties Eisen Gerechtigheid voor de Slachtoffers van de Moord op Berta Cáceres in Honduras
Dit is een gezamenlijke oproep tot actie van internationale maatschappelijke organisaties om de Hondurese autoriteiten op te roepen gerechtigheid te waarborgen voor de slachtoffers van de moord op Berta Cáceres. Acht jaar en vier maanden zijn verstreken sinds de misdaad tegen Berta, en het Hondurese rechtssysteem heeft de vonnissen van de veroordeelden niet bevestigd en de intellectuele auteurs niet vervolgd. Wij zijn zeer bezorgd dat de onafhankelijke rechtspraak en internationale overeenkomsten over mensenrechten niet worden nageleefd.
-
Voor de pers / 5 oktober 2022
Onafhankelijk onderzoek bevestigt verantwoordelijkheid FMO voor schade door Barro Blanco-dam en adviseert compensatie
Utrecht, 5 oktober 2022 – De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO is verantwoordelijk voor het verlies van levensonderhoud, de economische verliezen en de milieuschade die de bouw van de Barro Blanco-dam in Panama heeft veroorzaakt. Dit blijkt uit het eindverslag van het onafhankelijk klachtenmachisme van de bank. Inheemse gemeenschappen die de nadelen van de dam ondervinden, zijn blij dat hun klachten bevestigd zijn en…
-
Voor de pers / 10 februari 2021
Transparantie ontwikkelingsbank FMO schiet ernstig tekort
De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO is onvoldoende transparant over haar financieringen en investeringen en handelt daarmee in strijd met haar mandaat. Dat blijkt uit een nieuw rapport van International Accountability Project en de Foundation for the Development of Sustainable Policies, onderschreven door 28 organisaties waaronder Both ENDS, SOMO en Oxfam Novib. De organisaties deden onderzoek naar de mate van transparantie van FMO over haar investeringen in de periode tussen 1 januari 2019 en 31 mei 2020. Slechts in 25% van de gevallen werd bekendgemaakt welke…
-
Blog / 30 april 2020
Gasvondst in Mozambique: zegen of vloek?
Door Anne de JongheCovid19 legt onze economie onder een vergrootglas. Nu een groot deel van de wereldhandel is stilgevallen, komt de spanning tussen internationale bedrijvigheid en lokaal welzijn in beeld. Dat is goed zichtbaar in Noord-Mozambique, waar in 2011 een van de grootste gasvelden ter wereld is ontdekt…
-
Nieuws / 10 november 2020
FMO zet stap naar divesteren uit fossiel
De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO heeft een verklaring over fossiele brandstoffen uitgebracht om stappen te nemen in klimaatactie. Both ENDS en partners zijn blij dat FMO eindelijk positie inneemt ten opzichte van fossiele brandstoffen, maar gaat wat ons betreft nog niet ver genoeg. Om daadwerkelijk bij te dragen aan duurzaamheid en gelijkheid, is het essentieel dat ontwikkelingsbanken niet meer in schadelijke fossiele projecten…
-
Brief / 9 november 2020
Bijdrage aan FMO's publieksconsultatie over klimaatactie en fossiele brandstoffen
Both ENDS en partners hebben een reactie gestuurd op FMO's consultatie over fossiele brandstoffen. Both ENDS en partners zijn blij dat FMO eindelijk positie inneemt ten opzichte van fossiele brandstoffen, maar gaat wat ons betreft nog niet ver genoeg.
-
Nieuws / 18 september 2020
Ugandese bosbeschermers gearresteerd
Op 16 september zijn 9 leden van de Save Bugoma Forest Campaign in Uganda onrechtmatig gearresteerd. Eén van hen werkt voor de organisatie AFIEGO, waar Both ENDS mee samenwerkt. De leden van de Save Bugoma Forest campagne waren in de zuidelijke provincie Hoima om deel te…