Both ENDS

En
Nl
Zoeken
Dossier

Strijden voor verbeteringen in de productie van palmolie

De productie van palmolie leidt wereldwijd tot sociale en milieuproblemen. Both ENDS werkt aan een eerlijkere en duurzamere palmoliesector en zet zich in voor alternatieven voor palmolie.

De wereldwijde palmolieproductie neemt al decennia toe. Oliepalm is namelijk één van de goedkoopste en meest productieve bronnen van plantaardige olie. Palmolie zit dan ook in veel producten, zoals chocolade, tandpasta, shampoo en afwasmiddel. Daarnaast wordt het gebruikt als biobrandstof.

Sociale en milieuproblemen door palmolie

De productie van palmolie brengt veel problemen met zich mee. Ten eerste is daar de schade aan het milieu: er wordt kostbaar regenwoud - het leefgebied van onder andere tijgers, olifanten en orang oetans - voor opgeofferd. Vaak wordt het bos in brand gestoken, wat leidt tot veel uitstoot van broeikasgas. Rond de plantages wordt bovendien veelal grond- en oppervlaktewater vervuild door kunstmest en bestrjidingsmiddelen.

Daarnaast zijn er sociale problemen. In gebieden waar nieuwe plantages worden gepland ontstaan er veel conflicten over landrechten. Gemeenschappen in die gebieden hebben zelden officiële landrechten en worden vaak door de palmoliebedrijven van hun land en levensonderhoud beroofd. Het enige wat hen vaak rest is te gaan werken op de palmolieplantages, waar de arbeidsomstandigheden soms slecht zijn en de lonen laag.

De problemen rond palmolie spelen niet alleen in Maleisië en Indonesië - in laatstgenoemd land is tot en met 2016 al 9 miljoen hectare (meer dan 2x de oppervlakte van Nederland) regenwoud omgezet in palmolieplantages - maar in toenemende mate ook in Afrika en Latijns-Amerika.

De Round Table on Sustainable Palm Oil (RSPO)

In antwoord op de groeiende problemen rond palmolie nam het Wereld Natuur Fonds in 2001 het initiatief voor de oprichting van de Round Table on Sustainable Palm Oil (RSPO), samen met een aantal bedrijven (waaronder Unilever). Both ENDS sloot zich in 2005 aan bij de RSPO, dat inmiddels meer dan 3.000 leden telt: bedrijven die actief zijn in de teelt, handel en verwerking van palmolie, financiële instellingen en maatschappelijke organisaties.

De RSPO streeft naar 100% RSPO-gecertificeerde palmolie. Er bestaan ook andere certificaten voor duurzame of eerlijke palmolie, maar deze zijn minder streng dan het RSPO-certificaat. RSPO-gecertificeerde bedrijven hebben zich gecommitteerd aan goede arbeidsomstandigheden voor de arbeiders, het respecteren van de (land)rechten van de lokale bevolking, en afzien van het kappen of afbranden van waardevol bos voor palmolieplantages. Door soms gebrekkige (controle op de) naleving van de RSPO-richtlijnen komen er echter nog regelmatig misstanden aan het licht rond gecertificeerde plantages.

Om de stem van gedupeerde gemeenschappen verder te versterken blijft Both ENDS zich binnen de RSPO inzetten voor betere naleving van de richtlijnen en een goed werkend klachtenmechanisme. Daarnaast is de RSPO op initiatief van Both ENDS begonnen met het RSPO Outreach programma. Met dit programma ondersteunt de RSPO lokale organisaties die gemeenschappen die te maken hebben met palmolieproductie willen informeren over de mogelijkheden om via de RSPO problemen aan de orde te stellen en hen willen helpen bij het vinden van oplossingen.

Participatieve planning van landgebruik

Een van de manieren om de landrechten van de lokale bevolking te waarborgen, is door participatieve planning van landgebruik (Participatory Land Use Planning, PLUP). Hierbij wordt het lokale, werkelijke landgebruik samen met de bevolking in kaart gebracht. Door aan te tonen welk land ze gebruiken voor hun levensonderhoud staan ze sterker in de onderhandelingen met palmoliebedrijven en krijgen ze een stem in de besluitvorming over landgebruik.

Rich Forests: het bos als duurzame bron van inkomsten

De gemeenschappen in het bos zijn meestal van dit bos afhankelijk om in hun levensonderhoud te voorzien. Naast hun velden met rijst en andere gewassen, halen ze voedsel en andere basisbehoeften uit het bos zoals vruchten, noten en honing, of andere producten zoals rotan.

Met ons project Rich Forests promoten we aan de ene kant methoden om bossen productief te maken door middel van boslandbouw (agro-forestry). Aan de andere kanten helpen we gemeenschappen de producten uit het bos op de markt te brengen en zo een beter inkomen te verkrijgen. Dit maakt hen tegelijk sterker in het verzet tegen de ongereguleerde komst van plantages van monoculturen zoals palmolie, maar ook bijvoorbeeld suikerriet, bananen of soja.

 

Voor meer informatie

Lees meer over dit onderwerp