In memoriam: Biu, die tot het bittere einde op het eiland Tatuoca bleef
Met groot verdriet hebben we kennis genomen van het overlijden van de heer Severino Cassiano da Silva - beter bekend als Biu - afgelopen zondag 5 februari. Biu was de allerlaatste inheemse inwoner van Tatuoca Island in de staat Pernambuco, Brazilië. Zijn leven en lot waren verweven met dit eiland, waar niet lang geleden nog meer dan 50 families woonden en leefden van de traditionele visserij, boomgaarden en moestuinen.
Biu verzette zich jarenlang op een vreedzame manier tegen de schendingen van de rechten op het grondgebied van het eiland door de havenautoriteit van Suape (Industrial and Harbor Complex van Suape, CIPS).
Gedwongen uitzettingen
Hij zag hoe zijn familie en vrienden een voor een met geweld werden verdreven van het eiland, maar weigerde zich ook te laten wegjagen. Hij zag hoe de grond van zijn buren degradeerde, hoe water en bodem vervuilden en hoe mangroves werden ontworteld. Op een steenworp afstand, precies naast zijn huis, groef het Nederlandse baggerbedrijf Van Oord - met de steun van de Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB – een enorm bassin voor de Promar scheepswerf, waar nu pijplegschepen worden gebouwd voor de offshore olie-industrie.
Beschermer van het eiland
Biu zag hoe oerbossen op het eiland werden opgespoten met zand en veranderden in lege braakliggende woestijn, wachtend om volgebouwd te worden met industrie. Hij bleef zich daartegen verzetten, bleef elke plant en elk levend wezen in en rond zijn perceel aan de oevers van de Masanganarivier onverstoorbaar verzorgen. Hij bleef zo goed en zo kwaad als het ging doen wat hij altijd deed. Hij serveerde zijn klanten in zijn kleine restaurantje aan de rand van het strand, hij repareerde zijn boot, hij ging uit vissen of hij maakte van dode mangrovetakken de prachtigste kunstwerken.
'Tatuoca is mijn leven'
Biu leidde een rustig, vredig bestaan, was nauw verbonden met het land en de bestaansmiddelen waarvan hij afhankelijk was en die hij beschermde en verzorgde. “Tatuoca is mijn leven”, zei hij. Op Tatuoca geboren en getogen, zou hij als alles normaal zou zijn verlopen - pas over vele jaren - op Tatuoca zijn gestorven. Zijn land was voor hem van onschatbare waarde, “de natuur was volgens hem voor geen geld te koop”.
Huis afgebroken, spullen vernietigd, toch nog uitgezet
Maar alles verliep niet normaal. Op 4 april 2016 werd Biu verrast door 50 gewapende mannen van de militie van de haven Suape die hem samen met de politie ”in naam van de wet” met geweld uit zijn huis haalden. Biu moest aanzien hoe zijn huis werd gesloopt, zijn bezittingen op de grond geworpen en verpletterd door aangerukte buldozers. Hoe zijn geliefde fruitbomen werden gekapt en hoe uiteindelijk alleen puinhopen overbleven. Na deze zeer traumatische gebeurtenissen moest Biu worden opgenomen in een ziekenhuis, waar hij enkele maanden op het randje van de dood zweefde. Hij herstelde nooit meer van het geweld dat hem was aangedaan. Biu stierf officieel op zondag 5 februari, maar zijn leven was hem al veel eerder ontnomen.
Both ENDS blijft de mensen die in en rond Suape wonen ondersteunen en zich inzetten voor hun rechten en voor een duurzamer pad voor de Suape-haven. Moge Biu in vrede rusten. We leven mee met zijn familie en vrienden.
Het Fórum Suape, dat de rechten van de mensen verdedigt die in de omgeving van Suape wonen, maakte een video over Biu nadat deze vorig jaar uit zijn huis en van zijn land was gezet: 'Fragmentos de um ecocídio'
Meer informatie over wat er aan de hand is rond de havenuitbreiding in Suape
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /
Suape: havenuitbreiding bedreigt natuurparadijs
Twee door Atradius DSB verzekerde projecten in de haven van het Braziliaanse Suape leidden tot grote sociale problemen en milieuschade. Both ENDS helpt de lokale bevolking hun recht te halen.
-
Video / 21 oktober 2014
The meandering roads of Suape
This video tells the story of the families that were forced out of there homes and evicted from their lands in the Suápe region in Brazil. The local authorities have decided to expand the shipyard and the sea-harbour, but they have failed to take into account the negative impacts on the local people and their environment. Dutch company Van Oord is executing part of the dredging, supported by export credit agency Atradius DSB.
-
Video / 21 oktober 2014
Tatuoca, a stolen island
This video tells the story of the families that were forced out of there homes and evicted from their lands in the Suápe region in Brazil. The local authorities have decided to expand the shipyard and the sea-harbour, but they have failed to take into account the negative impacts on the local people and their environment. Dutch company Van Oord is executing part of the dredging, supported by export credit agency Atradius DSB.
-
Nieuws / 6 januari 2022
Hoe de mangroven in Suape weer groeien
"De mangroven stikten, ze snakten naar lucht. Door de gedeeltelijke opening van de dam konden ze eindelijk weer ademen, het was de ademhaling waar de dieren, de vissen in de rivieren, de krabben, de garnalen, oesters allemaal naar snakten."
Aan de kust in het noordoosten van Brazilië vinden sinds 2007 werkzaamheden plaats voor de ontwikkeling en uitbreiding van de haven van Suape. Deze haven is ondermeer bedoeld voor de ondersteuning van de oliewinning voor de lange Braziliaanse kust. De uitbreiding van de haven is controversieel vanwege de desastreuze effecten op de natuur, de rivieren, de mangroven, het zeeleven en de mensen die generaties lang in het gebied wonen. Both ENDS maakt zich, samen met het speciaal opgerichte Fórum Suape, al bijna tien jaar sterk voor de rechten van de lokale gemeenschappen in en rond Suape. Nu is er – letterlijk – een doorbraak. Een omstreden verbindingsdam in de Rio Tatuoa die de mangroven en het leven in het water in het gebied grotendeels om zeep hielp, werd in augustus gedeeltelijk weggehaald. Over wat daaraan vooraf ging en welke veranderingen het gebied sindsdien doormaakte, praten we met Mariana Vidal *, coördinator van projecten bij Fórum Suape.
-
Nieuws / 15 november 2018
Alle ogen op de Amazone: de toekomst van bosbescherming in Brazilië
Op woensdag 14 november plaatste de Volkskrant een gezamenlijk opiniestuk van Both ENDS, Hivos, Greenpeace Nederland en Witness over de ontbossing in het Amazonegebied die nog altijd in rap tempo doorgaat, met desastreuse gevolgen voor de inheemse bewoners van het gebied, de biodiversiteit en het klimaat. Nederland is een van de grootste afnemers van Braziliaanse landbouwproducten zoals soja en rundvlees en zou ervoor moeten zorgen dat ontbossing, landroof en mensenrechtenschendingen in die productieketens niet voorkomen. Helaas is dat nu nog niet de realiteit.
-
Dossier /
Grootschalige infrastructuur
Grootschalige infrastructuur heeft ter plekke negatieve effecten voor mens en milieu, terwijl de baten elders terechtkomen. Both ENDS zet zich in voor inspraak voor de lokale bevolking en onderzoekt de geldstromen achter deze projecten.
-
Blog / 7 juli 2020
Blinde vlek voor Noordoost-Brazilië maakt lokale organisaties onmisbaar
Door Eva SchmitzPernambuco, in het uiterste noordoosten van Brazilië, is een van de armste regio's van het land. Een van de belangrijkste projecten om ontwikkeling in de deelstaat op gang te brengen, is de uitbreiding van de diepzeehaven van Suape, compleet met olieraffinaderij en scheepswerven. Het gebied van de haven is enorm; met 13.500 hectare is het groter dan alle terreinen van de haven van Rotterdam bij elkaar. Helaas ligt de haven middenin een bijzonder en kwetsbaar ecosysteem van mangrovebossen en Atlantisch regenwoud, dat door de uitbreiding ernstig wordt bedreigd. Ook de ongeveer 25.000 mensen die in dit gebied wonen lopen risico. De meesten behoren tot zogenaamde 'traditionele vissersgemeenschappen', onder meer Quilombola-gemeenschappen, afstammelingen van tot slaaf gemaakte mensen. De gemeenschappen zien hun visvangst snel achteruit gaan door de toenemende industriële vervuiling, met als grootste klap de olieramp die eind vorig jaar de hele kust van Noordoost Brazilië zwaar trof.
-
Dossier /
Exportkredietverzekeringen: wie betaalt de rekening?
Both ENDS pleit bij de overheid voor het uitsluitend verlenen van exportkredietverzekeringen aan duurzame projecten die geen sociale- en milieuschade aanrichten in het land waar ze plaatsvinden.
-
Dossier /
Paris Proof Export Support
Bijna tweederde van de exportkredietverzekeringen die Atradius DSB in de periode 2012 tot 2018 verleende, ging naar de fossiele-energiesector. Dat staat haaks op de klimaatafspraken van Parijs die Nederland heeft ondertekend.
-
Nieuws / 30 november 2016
Nederlandse exportkredietverzekeraar heeft misstanden in Suape niet voorkomen
Atradius Dutch State Business (Atradius DSB) is ook na het afgeven van hun exportkrediet- verzekeringen nog verantwoordelijk voor het naleven van sociale, milieu- en mensenrechten door hun klanten. Dat blijkt uit een vandaag gelanceerd rapport van het Nederlandse Nationaal Contactpunt OESO-richtlijnen (NCP). Both ENDS stuurde hierover vandaag een persbericht uit.
-
Externe link / 31 mei 2018
Een plek aan tafel voor gemeenschappen bij mega-projecten (Jaarverslag 2017)
November 2017. Een delegatie van baggeraar Van Oord luistert naar vissers uit de gemeenschappen rond de haven van Suape, Brazilië. Deze bijeenkomst is een doorbraak voor de vissersgemeenschappen, die zo lang geen gehoor vonden voor hun klachten. Hun visgronden zijn verwoest nadat Van Oord zeven jaar geleden het toegangskanaal naar de haven uitdiepte.
-
Publicatie / 23 december 2015
-
Publicatie / 7 maart 2016
-
Nieuws / 21 maart 2017
FPIC is niet alleen zaak van ontwikkelingslanden
Hoe kunnen we FPIC-wetgeving beter in de praktijk brengen en de fundamentele gemeenschappelijke rechten van inheemse volkeren beschermen? Both ENDS-collega Wiert Wiertsema onderzoekt dit onderwerp in een artikel in de nieuwsbrief van partnerorganisatie NTFP-EP.
-
Publicatie / 8 mei 2019
-
Publicatie / 29 oktober 2014
-
Publicatie / 7 november 2018
-
Publicatie / 26 augustus 2020
-
Publicatie / 29 oktober 2014
-
Nieuws / 8 november 2018
Ons advies voor de evaluatie van de Canadese exportkredietverzekering
Om de 10 jaar worden het mandaat en de activiteiten van het Canadese EDC (Export Development Canada) geëvalueerd. De laatste beoordeling van de exportkredietverzekeraar vond plaats in 2008, dus de nieuwe ronde staat op stapel. Samen met een aantal andere CSO's opererend vanuit diverse landen heeft Both ENDS formele input aangeleverd voor de wettelijke toetsing. Vooral het voornemen van de Canadese regering om leiderschap te tonen op het gebied van klimaatverandering met voorrang voor klimaatmaatregelen en schone economische groei heeft ons geïnspireerd tot deze stap.