Opinie: Het klimaat is te belangrijk om alleen aan mannen over te laten
Zet vrouwen centraal in klimaatbeleid, want dat is goed voor iedereen, schrijven Rebecca Heuvelmans (Women Engage for a Common Future), Marjon Melissen (ActionAid), Esin Erdogan (Simavi), Annelieke Douma (Both ENDS) en Eva Lia Colombo (Wo=men Dutch Gender Platform). Zondag 5 maart doen ze mee aan de Feminist March.
Dit opinieartikel verscheen zaterdag 4 maart in dagblad Trouw.
Van furieuze feministen tot klevende klimaatdrammers. Het beeld van demonstranten dat nogal eens bij mensen naar boven komt, is toch vaak één ding: boos. En hoewel er genoeg reden tot boosheid is, ontbreekt in dit geschetste plaatje het belangrijkste wat feministen en klimaatactivisten met elkaar gemeen hebben: hoop.
In de kern geloven feministen en klimaatactivisten hetzelfde: dat een leefbare en rechtvaardige wereld mogelijk is met structurele veranderingen. Bij protesten van beide groepen galmt dan ook vaak dezelfde leus: Another world is possible.
Tijdens de klimaatmars liepen wij mee als feministen en dit weekend laten we ons bij de Feminist March horen voor het klimaat. Met ActionAid, Both Ends, Simavi, Wo=men en Women Engage for a Common Future gaan we de straat op voor gendergelijkheid en klimaatrechtvaardigheid. Deze twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Vrouwen in al hun diversiteit, en vooral die uit het mondiale Zuiden, worden disproportioneel hard geraakt door klimaatverandering. Heersende normen, machtsverhoudingen, wetten en discriminatie maken vrouwen kwetsbaarder.
Energiearmoede treft vaker vrouwen
Zo laten cijfers van de VN zien dat 80 procent van alle klimaatvluchtelingen vrouw is. Als vrouwen ontheemd zijn, lopen ze een groter risico op geweld, waaronder seksueel geweld. Bovendien is wereldwijd het merendeel van de mensen die in armoede leven vrouw, waardoor ze de gevolgen van klimaatverandering harder voelen. Dat zien we ook in Nederland. Zo treft energiearmoede vaker vrouwen, waardoor ze ook hier minder vaak de mogelijkheid hebben om te investeren in duurzame energiebronnen of isolatie.
Vrouwen zien al langer om zich heen het gevaar van klimaatverandering, doordat ze vaak verantwoordelijk zijn voor waterbeheer en voedselvoorziening. Zij zijn vaak de eersten die actie ondernemen en praktische oplossingen opzetten.
Vrouwen in Nigeria leggen bijvoorbeeld mangrovebossen aan om de door olie vervuilde Nigerdelta weer leefbaar te maken én om CO2 op te slaan. In Latijns-Amerika nemen vrouwen de leiding bij het opzetten van voedselbossen om ook in een veranderend klimaat voedsel te kunnen produceren.
Helaas krijgen genderrechtvaardige en duurzame klimaatoplossingen niet de benodigde financiële en politieke steun. Een recente analyse van de Europese Rekenkamer was bijvoorbeeld snoeihard over het gebrek aan aandacht voor de situatie van vrouwen in het Europese klimaatfonds. Ook het Nederlandse ministerie van buitenlandse zaken gaf zichzelf op dit gebied een onvoldoende.
De huidige aanpak laat vrouwen in de steek, terwijl vrouwen erbij betrokken móéten worden om de hoognodige successen te boeken in de strijd tegen klimaatverandering.
Tijdens de klimaattop in Egypte maakten vrouwen maar 37 procent uit van de onderhandelingsteams van landen. Sterker nog, slechts 29 procent van de totale spreektijd werd door vrouwen gevuld. Dit is een bewezen recept voor minder ambitieus klimaatbeleid: onderzoek uit 2019 wees uit dat vrouwelijke representatie in nationale parlementen ertoe leidde dat landen strenger klimaatbeleid aannamen, met lagere CO2 uitstoot als gevolg.
Onrechtvaardig en onverstandig
Helaas wordt dit potentieel van vrouwen nog altijd ondergewaardeerd. Dat is dus niet alleen onrechtvaardig, maar ook onverstandig. Overal op de wereld zijn vrouwen de drijvende kracht achter klimaatprotesten en het vinden en uitvoeren van oplossingen voor de klimaatcrisis. Het wordt tijd dat we dat leiderschap erkennen, steunen en benutten.
Laten we het met elkaar rigoureus anders aanpakken. Laten we vrouwen centraal zetten in klimaatbeleid, investeren in hun oplossingen en een gelijkwaardige plek geven aan de onderhandeltafels.
Tot die tijd gaan furieuze feministen en klevende klimaatdrammers de straat op. Om Els Borst te parafraseren: het klimaat is te belangrijk om alleen aan mannen over te laten.
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Nieuws / 18 april 2023
The Future We See: economic systems
What does an economy look like that serves the well-being of people and the planet?
A wide range of great ideas about a transition to sustainable and just economic systems already exist, including ways to get there and examples that show that it is really possible. In this talkshow, we highlight some of these examples and hope to fuel the dialogue about this topic.
Inspired? Join our 'The Future We See' - talkshow on May 25th! You can either attend live or online, quietly listen or actively participate in the discussion. We hope to see you there!
-
Nieuws / 22 maart 2021
Het belang van genderperspectief in het Nederlands waterbeleid
Steeds meer partijen in de Nederlandse watersector erkennen het belang van een inclusieve aanpak bij klimaatadaptatie. Echter, daar waar onze kennisinstellingen en bedrijven betrokken zijn bij delta- en masterplannen, zoals in Bangladesh en de Filipijnen, blijkt de praktijk weerbarstig. Uitgaan van lokale realiteiten, kwetsbaarheden en ongelijkheden, zoals die tussen mannen en vrouwen, is essentieel voor goede plannen die iedereen in staat stellen zich aan te passen aan klimaatverandering.
-
Externe link / 14 december 2021
Video: The Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA, gelanceerd in 2016, is een consortium onder leiding van Fondo Centroamericano de Mujeres (FCAM) in samenwerking met Mama Cash en Both ENDS. GAGGA bundelt de collectieve kracht van 'movements' op het gebied van gender, klimaat en milieurechtvaardigheid over de hele wereld. Wat doet GAGGA precies en wie zijn erbij betrokken? Bekijk de video!
-
Publicatie / 2 november 2021
-
Externe link / 19 juni 2020
Nepalese vrouwen pleiten voor lokale klimaatadaptatie (jaarverslag 2019)
In 2019 heeft de Karambot Women's Agriculture Group (Nepal) hun gemeentelijke overheid overtuigd hun irrigatieproject the financieren, nadat ze een training op het gebied van planning en budgettering hadden gevolgd.
-
Evenement / 13 april 2018, 11:30
Small grants, big impacts: workshop Afrikadag
On the 14th of April, Both ENDS wil host a workshop called 'Small Grants, Big Impacts' on the annual Africa day in Amsterdam. The workshop aims to demonstrate that so called 'small grants funds' effectively deliver (devopment and climate) money where it matters, to people that need it the most. Large development banks, funds, donors and governments could use small grants funds as alternative financing mechanisms to make sure their money benefits people and their environment now and it the far future.
-
Evenement / 19 juni 2018, 09:15 - 11:00
Adaptation Futures - Session on Small grants, big impacts
The Green Climate Fund aims to support transformational pathways to climate-resilient development, intends to reach those most vulnerable, and commits to a gender-sensitive approach. This session presents an important way of putting these commitments into practice: by engaging small grants funds. These funds can provide the much needed channel between large international institutions and local communities adapting to climate change, and assure financing reaches women and men to contribute to transformative climate action. But how to make this shift in how financing is delivered? The audience will be actively engaged in the discussion to come to concrete suggestions to strengthen local access and gender responsiveness of climate finance.
-
Publicatie / 18 juni 2018
-
Dossier /
Small grants, big impacts
Small grants funds bieden een effectieve, alternatieve manier om geld van grote financiers terecht te laten komen bij lokale groepen en organisaties die wereldwijd werken aan een duurzame en rechtvaardige samenleving.
-
Nieuws / 9 november 2023
Both ENDS ziet nieuw leiderschap tegemoet: Annelieke Douma en Karin van Boxtel zijn directeuren ad interim!
Both ENDS heeft vanaf 9 november twee nieuwe interim directeuren: Annelieke Douma en Karin van Boxtel. Na 15 jaar draagt Danielle Hirsch het directeurschap over. Momenteel is zij verkiesbaar voor de lijst GroenLinks / PvdA. Annelieke en Karin zullen leiding geven aan Both ENDS gedurende de transitieperiode naar een nieuwe directeur van Both ENDS. Het duo zit samen met het bestuur en de organisatie vol energie om de komende maanden aan de slag te gaan.
-
Evenement / 22 maart 2023, 13:15 - 14:30
Making finance for gender just water and climate solutions a reality!
The UN Water Conference is an important event that brings together stakeholders from around the world to discuss water and climate solutions. This year, GAGGA is organizing a side event during the conference that you won't want to miss!
On Thursday March 23rd, from 1.15 -2.30 pm, GAGGA will present their commitment to support, finance, and promote locally rooted, gender just climate and water solutions within the Water Action Agenda. This event will inspire other stakeholders to join in their commitment, while presenting inspiring examples of such solutions presented by local women from Nepal, Kenya, Paraguay, Mexico, and Nigeria.
-
Brief / 19 oktober 2022
Both ENDS' input op de 'consultatie feministisch buitenlandbeleid' van MinBuZa
In mei 2022 maakten minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken en minister Schreinemacher voor Internationale Handel en Ontwikkelingssamenwerking bekend dat ook Nederland gaat werken aan een Feministisch Buitenlandbeleid (FBB). Dit betekent dat Nederland in haar het buitenlandbeleid meer aandacht gaat besteden aan inclusiviteit in het algemeen en specifiek aan vrouwenrechten en gendergelijkheid, waaronder LGBTIQ+. Deze feministische focus zal terugkomen in alle aspecten van het buitenlands beleid; veiligheid, handel, diplomatie en internationale samenwerking.
Ter bevordering van een inclusief proces en om inzicht te krijgen in hoe een Nederlandse FBB eruit zou moeten zien, opende het ministerie van Buitenlandse Zaken een internetconsultatie. Both ENDS verwelkomt de FBB en deelt daarom graag haar input en suggesties.
-
Dossier /
Financiering van agro-ecologie
Nog altijd gaat het grootste deel van de publieke klimaat-, landbouw- en ontwikkelingsbudgetten naar conventionele agro-industriële projecten, die medeveroorzakers zijn van de huidige klimaat-, voedsel- en biodiversiteitscrises. Both ENDS en partners pleiten voor een omslag naar agro-ecologische praktijken, die mens- en milieuvriendelijk zijn.
-
Evenement / 14 maart 2022, 11:00 - 12:30
CSW66 Side Event: Feministische oplossingen voor de milieu- en klimaatcrisis
Sluit je aan bij de 66e Verenigde Natie Commissie voor de Status van Vrouwen (CSW66) voor een kritisch gesprek over de intersecties van klimaat, gender en duurzame ontwikkeling. Landverdedigers en voorstanders van genderrechten zullen samen met vertegenwoordigers van ministeries uit Zweden, Chili en Nederland discussiëren over feministisch leiderschap bij het beschermen van land, het promoten van klimaatoplossingen en het ondersteunen van werkelijke duurzame ontwikkelingsstrategieën. In deze sessie willen we proberen te onderzoeken hoe overheden en feministische klimaatbewegingen het beste kunnen samenwerken om de grondoorzaken van de klimaatcrisis aan te pakken.
Meld je hier aan!
-
Brief / 11 oktober 2021
Brief aan Tweede Kamerleden in aanloop naar COP26 in Glasgow
Een groep Nederlandse NGOs, waaronder Both ENDS, roept in deze brief Tweede Kamerleden op ervoor te zorgen dat de Nederlandse overheid zich houdt aan onze klimaatafspraken, en ambitie en leiderschap toont in aanloop naar COP26 in Glasgow, een klimaattop die van cruciaal belang om de urgente klimaatcrisis mondiaal het hoofd te bieden. Specifiek wordt aanbevolen om de Nederlandse bijdrage aan klimaatfinanciering op te hogen en in lijn te brengen met onze 'fair share' van €1,7 miljard. En om alle publieke financiele steun aan de fossiele industrie per direct te stoppen.
-
Blog / 7 december 2020
Vijf jaar GAGGA: “Zodra je beseft waar genderrechtvaardigheid om draait, laat het je niet meer los”
Door Annelieke Douma en Tamara MohrBijna vijf jaar geleden begon de Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA) aan haar missie om twee tot dusver vrijwel gescheiden werelden samen te brengen: die van organisaties voor rechtvaardigheid op milieugebied en de vrouwenbeweging. Vanuit Both ENDS hebben Annelieke Douma en Tamara Mohr het GAGGA-programma gecoördineerd. Samen kijken ze terug op vijf jaar leren en verbinden. Ze zijn blij met de uitkomsten van dit innovatieve programma.
-
Publicatie / 26 november 2020
-
Publicatie / 3 november 2017
-
Publicatie / 11 oktober 2017
-
Nieuws / 8 maart 2017
Internationale vrouwendag is nog steeds keihard nodig
Vandaag is het internationale vrouwendag. Een dag die zo’n 100 jaar geleden voortkwam uit stakingen van vrouwen tegen slechte arbeidsomstandigheden in de textielindustrie. Sindsdien is er veel verbeterd voor vrouwen, maar moeten we helaas ook constateren dat mannen en vrouwen nog steeds niet gelijk zijn. In 1949 waarschuwde Simone de Beauvoir al dat je vrouwenrechten nooit als vanzelfsprekend kunt beschouwen, en recente ontwikkelingen zoals de aanscherping van abortuswetten in sommige landen, bevestigen dat. Ze laten zien dat ook in het ‘Vrije Westen’ vrouwenrechten nog helemaal niet zo vanzelfsprekend zijn.